Türkiye'de enflasyon muhasebesi en son 2004 hesap dönemine ilişkin bilançolarda uygulanmış, 2021 hesap dönemi sonuna kadar, şartların gerçekleşmemesi nedeniyle yeni bir düzeltme yapılmamıştı.

2021 yılı sonunda ise enflasyon düzeltmesi şartları oluştu. 2021 yıl sonunda yapılması gereken enflasyon düzeltmesine hazır olmadığını dile getiren meslek mensupları ve sivil toplum kuruluşlarından gelen talepler üzerine konu TBMM gündemine taşındı.

Bakan Şimşek, konuya ilişkin değerlendirmede bulundu. TÜRMOB başta olmak üzere meslek kuruluşlarının 2023 yıl sonuna kadar erteleme istediğini hatırlatan Şimşek, "Yapılan yasal düzenleme ile 2021 ve 2022 yıllarında enflasyon düzeltmesi uygulanmadı. Uygulama 2023 yılı sonuna kadar ertelendi. Daha sonra iş dünyası ile yapılan toplantılarda yine meslek kuruluşlarınca 2023 yıl sonunda mutlaka enflasyon düzeltmesi yapılması, 2024 yılında da devam edilmesi istendi. Yapılan istişareler sonrasında da Bakanlık olarak gerekli düzenlemeleri yaptık" dedi.

Şimşek, 2023 sonunda herhangi bir vergi ödenmeden bilançoların düzeltildiğine dikkati çekerek, 2024 yılı ikinci geçici vergi döneminde enflasyon düzeltmesi uygulanmış beyannamelerin verilme sürelerini de mükelleflere zaman tanımak amacıyla önce 27 Ağustos'a, daha sonra da 6 Eylül'e kadar uzattıklarını hatırlattı.

İlgili meslek kuruluşlarının, bu dönemde enflasyon muhasebesi nedeniyle özellikle cirosu düşük ve yine bu işletmelerden yatırım döneminde olup henüz faaliyete geçmemiş durumdakilerin enflasyon düzeltmesi nedeniyle vergilendirilme sıkıntısı yaşayabileceğini ifade ettiğini vurgulayan Bakan Şimşek, TOBB, MÜSİAD ve TÜRMOB'un bulunduğu son istişare toplantısında, küçük işletmelerin enflasyon düzeltmesinden daha az etkilenmelerini temin etmek amacıyla yeni kararlar aldıklarını belirtti.

Şimşek, söz konusu kararlara ilişkin şöyle konuştu:

"TOBB, MÜSİAD, TÜSİAD, TÜRMOB gibi iş dünyası ve meslek kuruluşlarının talepleri üzerine uygulamaya aldığımız 'enflasyon muhasebesi'nde yeni bir aşamaya geldik. Küçük işletmelere yönelik aldığımız kararla, yaklaşık 1,5 milyon gelir ve kurumlar vergisi mükellefini geçici vergi dönemlerinde enflasyon düzeltmesi kapsamından çıkarıyoruz. 2023 yılı sonu itibarıyla cirosu 50 milyon liranın altında olan işletmelerimizin 2024 yılı ikinci ve üçüncü geçici vergi dönemlerinde enflasyon düzeltmesi yapmasına gerek olmayacak."

Konuya ilişkin hazırlanan tebliğ taslağının yayımlanmak üzere Cumhurbaşkanlığına gönderildiğini ifade eden Şimşek, 31 Aralık 2023 tarihli gelir tablolarındaki brüt satışları 50 milyon liranın altında olan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, 2024 yılının ikinci ve üçüncü geçici vergi dönemlerinde enflasyon düzeltmesi yapmadan beyannamelerini vereceğini, buna dönem sonu bilançolarını eklemeyeceklerini belirtti.

Şimşek, kapsama giren mükelleflerden daha önce beyanname vermiş olanların düzeltme beyannamesi vermesi gerekeceğini belirterek, "Düzeltme beyanlarını 6 Eylül 2024'e kadar yapan mükellefler herhangi bir ceza veya faiz ödemeyecek" dedi.

Yatırım yapan mükellefler için yeni model üzerinde çalışılıyor
Bakan Şimşek, enflasyon düzeltmesinin, yatırım finansman giderlerinin maliyetlere eklenmesi nedeniyle üretime geçilmeden ilave vergiye neden olduğu yönündeki tartışmalara da dikkati çekerek, şu değerlendirmede bulundu:

"Enflasyon düzeltmesiyle amacımız mali tabloların gerçek durumu ifade eder hale gelmesini sağlamak. Yatırım yaparak büyüme, istihdam gibi makroekonomik göstergelere katkılar sunan ve faaliyet gösterdiği alanlarda önemli ölçüde katma değer yaratan işletmelerin devam eden yatırımlarını muhasebeleştirdikleri harcamaların enflasyon düzeltmesinden kaynaklı olumsuz etkilerini asgari seviyede tutmak için ilgili birimlere talimatlarımızı verdik. Uygulamanın yatırım maliyetlerini artırmaması gerektiğini değerlendirerek, yatırım yapan mükelleflere enflasyon düzeltmesinde kolaylık sağlayacak formüller üzerinde çalışıyoruz. Bu kapsamda, devam eden yatırımlar hesabının enflasyon düzeltmesinden kaynaklı değerlenmesi nedeniyle oluşan karların özel bir fona alınarak vergilenmemesi ve bu hesabın işletme döneminde 5 yıl gibi bir sürede vergiye tabi kazancın tespitinde dikkate alınabilmesine yönelik bir model de seçenekler arasında yer alıyor. Yatırım döneminde enflasyon düzeltmesi uygulamasında tercih edilecek model ne olursa olsun konunun çözümü için kanuni düzenleme gerekiyor. Ekim ayında Meclisin açılmasıyla birlikte bu konuyu da yasamanın gündemine gelmesi için çalışıyoruz."

Enflasyon muhasebesinin şirketler üzerindeki etkilerinin azaltılması amaçlanıyor
Enflasyon düzeltmesi, paranın satın alma gücündeki değişimler sonucu mali tabloların gerçek durumu ifade eder hale gelmelerini sağlamak üzere düzeltme işlemine tabi tutulması olarak tanımlanıyor.

Bilançolarında aktif hesapları güçlü mükellefler bu varlıklarını sermayeleriyle edinmişlerse enflasyon düzeltmesinden olumlu etkileniyor, vergi yükleri azalıyor.

Borçları fazla mükellefler ise borç kaleminin düzeltmeye tabi olmaması nedeniyle olumsuz etkileniyor, ilave vergi ödemeleri söz konusu olabiliyor.

Bakanlık tarafından çalışılan tebliğle sermayeden ziyade yabancı finansman kaynakları kullanarak faaliyetlerini sürdüren ve uygulamadan daha fazla olumsuz etkilenme potansiyeli bulunan yaklaşık 1,5 milyon gelir ve kurumlar vergisi mükellefinin geçici vergi dönemlerinde enflasyon düzeltmesi kapsamından çıkarılması, bu mükelleflerin hesap dönemi sonunda düzeltme yapmaları ve uygulamadan daha az etkilenmeleri amaçlanıyor.