Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi İş Sağlığı ve Güvenliği Bölüm Başkanı Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan ve İş Sağlığı ve Güvenliği Bölümü Öğretim Görevlisi, Yol ve Trafik Güvenliği Danışmanı Özgür Şener, emniyet kemeri kullanımına ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

Sürücü ve yolcuların emniyeti ve güvenliğini sağlayan çok önemli bir ekipman

İş Sağlığı ve Güvenliği Bölüm Başkanı Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, emniyet kemerinin, bir taşıt içinde seyahat eden sürücü ve yolcuların emniyeti ve güvenliğini sağlayan çok önemli bir güvenlik ekipmanı olduğunu ifade etti.

Kullanımı çok kolay olmasına rağmen Türkiye'de bu güvenlik ekipmanının kullanımının yaygın olmadığını belirten Uçan, "Dünya Sağlık Örgütü Global Yol Güvenliği Raporunda; Türkiye’de özel otomobilleri ile seyahat edenlerde emniyet kemerine uyum; sürücülerde yüzde 50, ön koltukta oturanlarda yüzde 41 olarak tespit edilmiştir. Arka koltukta emniyet kemeri kullanımı ise maalesef çok nadirdir. Bu oran Almanya’da sürücü ve ön koltukta oturanlar için yüzde 98, arka koltukta oturanlar için yüzde 99, İngiltere’de sürücü ve ön koltukta oturanlar için yüzde 95, arka koltukta oturanlar için yüzde 90 olarak değerlendirilmiştir." dedi.

Kaza anında sürücünün ve yolcuların koltuklarında sabit kalmalarını sağlıyor

Emniyet kemerinin, sürücünün başka bir taşıta veya sert cisime çarpması, başka bir sürücünün sizin kullandığınız taşıta çarpması, sürücünün bir sebeple taşıtın kontrolünü kaybetmesi ile taşıtın devrilmesi gibi olumsuz durumlarda devreye girerek sürücü ve yolcuların taşıtın içinde en güvenli yer olan koltuklarında sabit kalmalarını sağladığını anlatan Uçan, şöyle devam etti:

"Belirli bir hızda seyahat halindeki bir taşıtla ilerlerken başka bir taşıta çarptığını düşünün. İçinde bulunduğunuz taşıtın hızı da ülkemizdeki şehir içi hız limiti olan saatte 50 kilometre olsun. Bu çarpışma sonrası taşıtınızın ilerlemesi engellendiği için hızla duruşa geçecektir. Taşıtın içindeki sürücü ve yolcuların emniyet kemerleri takılı değilse, taşıtın son hızı olan saatte 50 kilometre hızla taşıtın içinde ileri doğru hareket edeceklerdir. Ön koltukta oturanlar taşıtın ön paneline, ön camına ve taşıtın arka koltuğundakiler önlerindeki koltuğa doğru saatte 50 kilometre hızla çarpacaklardır. Narin insan bedeninin bu çarpışmaya dayanması maalesef mümkün değildir. Kafa kırılmaları, boyun kırılmaları, taşıtın camından dışarı fırlamalar, tutunmaya çalışırken kırılan kollar, bacaklar maalesef kaçınılmazdır.

2022 Emniyet Genel Müdürlüğü kaza verilerine göre; emniyet kemeri takılı olmayan ölümlü yaralanmalı kaza sayısı, takılı olana nazaran 2 kat daha fazladır. Ölümlü kazalarda emniyet kemeri kullananların yüzde 24.8'i hiç zarar görmeden kazayı atlatırken, emniyet kemeri kullanmayanlarda bu oran yüzde 6.3'tür." 

Emniyet kemeri arka koltukta ölümleri yüzde 75 azaltıyor

Emniyet kemeri ile ilgili çalışmalar yapan Dünya Sağlık Örgütü bilgilerine göre (2008; 2013); Emniyet kemeri kullanımının, olası bir trafik kazası sonucu ölüm ve yaralanma riskini azaltma konusunda önemli rol oynadığını ifade eden Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, "Emniyet kemerinin olası bir trafik kazası sonucu ölüm ve yaralanma riskini azaltma oranı, kaza sonrası ölümlerde sürücüler ve ön koltuk yolcuları için yüzde 50, arka koltuk yolcuları için ise yüzde 75’tir; kaza sonrası yaralanmalarda ise yüzde 77’ye kadar ulaşmaktadır." bilgisine yer verdi.

"Arka koltuktaki yolcuların da mutlaka emniyet kemeri takması zorunluluktur"

Arka koltukta seyahat eden yolcular varsa, sürücü koltuğunda ve ön koltukta emniyet kemerinin takılı olmasının yetmeyeceğini anlatan Uçan, şunları ekledi:

"Arka koltuktaki yolcuların da mutlaka emniyet kemeri takması zorunluluktur. Bir kaza anında, arka koltuktaki yolcular kontrolsüz bir şekilde önlerindeki sürücü ve yolcuya doğru hareket edecekler ve hem kendilerine hem de ön koltuktaki kişilere zarar vereceklerdir.  2022 yılı trafik kazası verilerine göre; ülkemizde meydana gelen trafik kazalarında 5 bin 229 kişi hayatını kaybederken 288 bin 696 kişi yaralandı. Türkiye'de 2022 yılında meydana gelen 197 bin 261 adet ölümlü yaralanmalı trafik kazası sonucunda 2 bin 282 kişi kaza yerinde, 2 bin 947 kişi ise yaralanıp sağlık kuruluşlarına sevk edildikten sonra kazanın sebep ve tesiriyle 30 gün içinde hayatını kaybetti.

Bu sayıları daha iyi anlamak için somutlaştırmak gerekirse, ülkemizde ortalama büyüklükte bir ilçede yaşayan insanımız kadar insanımız her yıl trafik kazalarında hayatını kaybetmektedir.  Kırıkkale, Erzincan, Bilecik, Yalova illerimizin nüfusları, her yıl trafik kazasında yaralanan insanlarımızın sayısı kadardır."

Özgür Şener: "Sürücü ve yolcuların taşıttan dışarı çıkmalarını önler" 

İş Sağlığı ve Güvenliği Bölümü Öğretim Görevlisi, Yol ve Trafik Güvenliği Danışmanı Özgür Şener de yaptığı açıklamada, yapılan tüm çalışmaların trafik kazalarının önlenmesi üzerine olduğunu belirterek, şöyle devam etti:

"Bununla birlikte aynı sayıda ölümlü ve yaralanmalı trafik kaza sayısı olması durumunda dahi sadece ve sadece emniyet kemeri kullanımı ölüm ve yaralanmalarda çok önemli bir azalıma sebep olacaktır.

Emniyet kemeri neden bu kadar önemli? Kişileri kabinin içinde ve koltuklarında sabit tutar. Bu sayede günümüzde birçok taşıtta bulunan hava yastıklarının tam koruması sağlanır. Sürücü ve yolcuların taşıttan dışarı çıkmalarını önler.  Çarpma etkisiyle vücutta meydana gelen sarsıntının kademe kademe azalmasını sağlar. Kaza anında meydana gelen çarpma etkisini vücut yapısındaki en güçlü noktalara yöneltir. Çarpma etkisinin vücutta tek noktada toplanmayıp dağılmasını sağlar. Çarpma/çarpışma anında koltuktan fırlamayı engeller. Hassas ve hayati organların yer aldığı kafa ve omuriliğin herhangi bir yere çarpmasını önleyerek korur."

İkinci el taşıt alınıyorsa emniyet kemerleri kontrol edilmeli

Emniyet kemerini takmadan önce, kemerde kıvrılma olmadığından emin olmak gerektiğini kaydeden Şener, "Emniyet kemeri takıldıktan sonra, boşluğu alınmalı, vücuda tam teması sağlanmalıdır. Tam temas için özellikle kış aylarında, mont, kaban, ceket seyahat esnasında çıkartılmalı, emniyet kemeri o şekilde takılmalıdır. Boyun yaralanmasını önlemek için, emniyet kemer boynuna temas etmemeli, omuzun üzerinde durmalıdır. Bir kazaya karışma ve emniyet kemerlerinin devreye girmesi söz konusu olmuşsa emniyet kemerleri değiştirilmeli. İkinci el bir taşıt alınıyorsa emniyet kemerleri kontrol edilmeli. Şehirlerarası otobüsler başta olmak üzere emniyet kemeri bulunan tüm toplu taşımalarda istisnasız emniyet kemeri kullanılmalı."

"Avrupa ülkelerinde kazalarda çocuk ölümü yüzde 2 iken Türkiye'de yüzde 40'ları buluyor"

Bebeklerin ve çocukların seyahatlerini güvenli bir şekilde sağlamak için de emniyet kemeri ve uygun yardımcı koltuk kullanımının çok önemli olduğunu dile getiren Yol ve Trafik Güvenliği Danışmanı Özgür Şener, sözlerini şöyle tamamladı:

"Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre kazalarda ölen 0-14 yaş gurubu araştırmasında, çocuk koltuğunu zorunlu tutan ve denetleyen Avrupa ülkelerinde kazalarda çocuk ölümü yüzde 2 iken Türkiye'de yüzde 40'ları buluyor. 150 cm'den kısa ve 36 kg'ın altındaki çocukların taşınması sırasında, çocuk koltuğu bulundurulması ve kullanılması zorunludur. 135 cm üzerindeki çocuklar ön koltuk da olmamak şartıyla arka koltuk da emniyet kemeri takarak oturabilirler. Bu kriterlerin haricindeki çocuklar için fiziksel özelliklerine uygun bebek ve çocuk koltuğu seçilmeli ve her seyahatte istisnasız kullanılmalıdır. Taşıtın yapısı uygunsa, taşıtın gövdesine sabitlenen çocuk koltukları tercih edilmelidir. Taşıtın gövdesine sabitlenme özelliği yoksa, uygun şekilde emniyet kemeri ile taşıt koltuğuna sabitlenmelidir.

Çocukların seyahat güvenlikleri ebeveynlerinin sorumluluğundadır. Çocukların bir sebeple çocuk koltuğunda oturmamak veya emniyet kemeri kullanmamak tercihleri olamaz. Emniyet kemeri kullanımı bir tercih değil zorunluluktur. Hayatınız boyunca belki bir kez ihtiyacınız olur ve o anda hayatınızı korur." (İLKHA)