Avrupa Savunma Komiseri Andrius Kubilius, "Piyadeler muharebeleri kazanır ama lojistik savaşları kazanır" sözünü hatırlatarak, Avrupa Birliği’nin çarşamba günü, kıta genelinde askeri birliklerin hareketini kolaylaştıracak bir dizi lojistik engeli kaldırmaya yönelik önlemler açıkladığını duyurdu. Bu adım, Rusya ile savaş ihtimalinin artmasıyla birlikte geldi.
Amerikalı General John Pershing’in (1860-1948) bu sözünü alıntılayan Kubilius, Avrupa’daki mevcut lojistik altyapının olası bir savaş durumuna yanıt vermekte yetersiz olduğunu belirtti.
Bir AB yetkilisi, "İspanya’da konuşlanmış bir tank taburunun Polonya’ya ‘savaş bittikten sonra’ değil, zamanında ulaşması gerekiyor" diyerek amacın altını çizdi.
Şu anda, tankların AB genelinde hareket edebilmesi için her üye devletten ayrı ayrı izin alınması gerekiyor. İzin alınsa bile, tankların çoğu zaman ağırlıklarına uygun olmayan yolları veya köprüleri atlamak için uzun alternatif güzergâhlar izlemeleri gerekebiliyor.
Daha kötüsü ise, Avrupa Sayıştayı’nın birkaç ay önce yayımladığı bir raporda da belirtildiği gibi, bazı ülkeler tankların ağırlıkları yol kurallarını aştığı için geçiş izni dahi vermiyor.
Bu kapsamda, AB ordularının olası bir savaş durumunda kullanabileceği güzergâhlarda yaklaşık 500 kritik geçiş noktası belirlendi. Bu noktalar, ilgili ülkeler tarafından onaylanmayı bekliyor. Ancak AB Komisyonu, bu noktaların çoğunun güncellenmesi gerektiğini ve modern savaş koşullarına uygun hale getirilmesinin yaklaşık 100 milyar euroya mal olacağını belirtiyor.
Avrupa Komisyonu, bu bürokratik engelleri aşmak için tüm AB genelinde geçerli olacak tek bir "birleşik izin belgesi" öneriyor. Bu sayede, 45 gün önceden başvuru gerektiren çok sayıda iznin önüne geçilecek.
Komisyon Başkan Yardımcısı Hina Virkkunen, prosedürlerin basitleştirilmesinin acil durumlarda ekipman ve asker taşımacılığını "üç güne" indirebileceğini söyledi.
Ayrıca, olağanüstü hallerde öncelikli geçiş izinlerinin verileceği acil durum prosedürleri, askeri ve sivil kullanım için ortak ekipman paylaşımı sağlayacak bir "dayanışma mekanizması" da öneriliyor.
Yeni sistemin işe yarayıp yaramadığını test etmek için "baskı testleri" yapılacak. Bu testler, örneğin altyapının kullanılabilirliğini sınayacak.
Avrupa Komisyonu, 2028-2034 dönemi için askeri taşımacılığa en az 17 milyar euro ayırmayı öneriyor. Bu rakam, önceki dönem (2021-2027) ile karşılaştırıldığında 10 kat daha yüksek.
Askeri taşımacılıktaki yavaş ilerlemeler yeni değil. Avrupa Komisyonu bu konuda daha önce de iki eylem planı sundu. Ancak en son Kasım 2022’de yayımlanan plan, Sayıştay’dan sert eleştiriler aldı. 2023 Nisan ayında yayımlanan denetim raporunda, 2022 sonunda duyurulan önlemlere rağmen ilerlemenin "düzensiz" olduğu belirtildi.
Komisyon ayrıca, savunma sanayisini yapay zekâ, kuantum bilişim ve uzay teknolojilerini kullanmaya teşvik eden bir plan da duyuracak.
AB, şu anda 19 adet bulunan ve yapay zeka çözümlerinin test edilebildiği "Yapay Zekâ Fabrikaları"nın savunma sektörüne de açık olmasını istiyor. Gelecekte daha büyük ve güçlü "mega fabrikalar" kurulması da planlanıyor.
