Antimikrobiyal direnç (AMR) olarak bilinen bu süreç, insanlığın patojenleri antibiyotiklere aşırı maruz bırakması nedeniyle hızlanıyor.
İlaçlara dirençli bakteriler bugün yılda 1 milyondan fazla insanın ölümüne yol açarken, bilim insanları gelecekte bizi neyin beklediğini anlamak için dünya kanalizasyonlarını incelemeye başladı.
Uluslararası bir ekip, 111 ülkedeki 351 şehirden alınan 1.240 kanalizasyon örneğini analiz etti. Amaç, mikroplara antibiyotiklere karşı koruma sağlayan antimikrobiyal direnç genlerini (ARG) tespit etmekti.
Araştırmacılar yalnızca bilinen genleri incelemekle kalmadı; aynı zamanda fonksiyonel metagenomik yöntemiyle, mikropların DNA’sında bulunan fakat aktif olmayan gizli (latent) direnç genlerini de aradı.
Çalışma, bu gizli ARG’lerin beklenenden çok daha yaygın olduğunu ve neredeyse her yerde bulunduğunu ortaya çıkardı. Üstelik gizli genler, hâlen aktif olan edinilmiş genlerden daha bile yaygın.
Danimarka Teknik Üniversitesi’nden çalışmanın baş yazarı Hannah-Marie Martiny, şu değerlendirmeyi yaptı:
“Dünya genelinde düşündüğümüzden çok daha büyük bir gizli antimikrobiyal direnç rezervine sahibiz.”
Araştırma, direnç genlerinin gelişiminde yayılmadan ziyade doğal seçilim ve rekabetin daha belirleyici olduğunu gösteriyor.
Ortak yazar Patrick Munk’a göre, gelecekteki tehlikeleri önlemek için rutin atık su izleme programları genişletilmeli:
“Yalnızca edinilmiş direnç genlerini değil, gizli direnç genlerini de takip etmeliyiz. Böylece yarının sorunlarını bugünden tespit edebiliriz.”
Bugüne kadar araştırmalar, genellikle türler arasında taşınabilen ARG’lere odaklanıyordu. Ancak kanalizasyon sistemlerini daha kapsamlı izlemek, AMR’nin kökenlerini ve bu genlerin ekolojisini anlamamıza yardımcı olabilir.
Martiny bu durumu şöyle açıklıyor:
“Hem edinilmiş hem gizli direnç genlerini takip ederek, bu genlerin nasıl geliştiğine, konak değiştirdiğine ve çevrede nasıl yayıldığına dair kapsamlı bir tablo elde edebiliriz.”
Araştırmacılar, gizli genlerin çoğunun şu anda halk sağlığına tehdit oluşturmadığını belirtiyor. Ancak bazıları ileride ciddi sorunlara yol açabilir.
Martiny’ye göre:
“Genel olarak gizli direnç genlerinin çoğundan endişe etmeye gerek yok; ancak bazıları ileride sorun yaratacak ve hangileri olduğunu bilmek istiyoruz.”
Bu bilgiler, gelecekte hangi mikropların hangi tedavilere direnç gösterebileceğini öngörmemizi sağlayabilir.
