ABD Başkanı Donald Trump, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ile İskoçya'da yaptığı 40 dakikalık görüşme sonrası, ABD ile Avrupa Birliği arasında dört aydır süren zorlu müzakereleri sona erdiren yeni bir ticaret anlaşması açıkladı. Anlaşma kapsamında, çoğu AB malı için ABD’ye ihracatta %15’lik bir baz gümrük tarifesi uygulanacak—bu oran, daha önce tehdit edilen %30’luk tarifeye kıyasla daha düşük olsa da Trump öncesi %4,8 olan ortalamanın oldukça üzerinde.
Von der Leyen anlaşmayı, "büyük, hatta dev bir anlaşma" olarak nitelendirerek, iki büyük ekonomi arasında “istikrar” ve “öngörülebilirlik” sağlayacağını söyledi. Trump ise, AB’nin ABD enerji ürünlerine onlarca milyar dolar harcamayı kabul ettiği anlaşmayı “güçlü ve önemli” olarak tanımladı. “Bu dünyanın en büyük ticaret ortaklığı ve bunu denemeliyiz,” dedi.
ABD Başkanı, görüşmeden kısa bir süre önce anlaşma olasılığının yalnızca “%50” olduğunu ve hâlâ “üç-dört kritik noktanın” çözümlenmediğini belirtmişti. Von der Leyen, görüşmenin “zorlu” ve “çok zor” geçtiğini, kameralar önündeki ilk karşılaşmalarının gerilimini basına “siz de gördünüz” diyerek ifade etti.
Anlaşmanın Detayları:
– ABD, çoğu AB ürünü için %15’lik bir gümrük tarifesi uygulayacak; bu, daha yüksek tarifeleri sınırlamayı amaçlıyor. Ancak çelik ihracatı hâlâ %50’lik ceza tarifesine tabi olacak.
– Trump, başlangıçta ilaç sektörünün hariç tutulduğunu söylese de von der Leyen, %15 tarifenin bu sektörü de kapsadığını açıkladı.
– Uçak ve parça ekipmanları, bazı kimyasallar, jenerik ilaçlar, yarı iletken ekipmanları, bazı tarım ürünleri ve doğal kaynaklar gibi alanlarda sıfır tarife uygulanacak.
Von der Leyen, AB’nin üç yıl içinde ABD’den 750 milyar dolarlık petrol, doğalgaz, nükleer yakıt ve yarı iletken ürün satın almayı; ayrıca ABD’ye 600 milyar dolarlık yatırım yapmayı taahhüt ettiğini belirtti. Bu yatırımlar arasında askeri ekipman alımları da yer alıyor. Ancak Trump, eğer bu taahhütler yerine getirilmezse tarifeleri tekrar artırabileceğini söyledi.
Almanya, İtalya ve İrlanda’dan Tepkiler
Almanya Başbakanı Friedrich Merz anlaşmayı memnuniyetle karşılarken, otomotiv sektörü üzerindeki baskının azaldığını belirtti. VW, Mercedes ve BMW gibi üreticiler daha önce %27,5’lik tarifeden ciddi şekilde etkilenmişti. İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, anlaşmanın “olumlu” olduğunu söyledi ancak detayların incelenmesi gerektiğini ekledi. İrlanda Başbakan Yardımcısı Simon Harris ise %15’lik tarifeyi “üzücü” bulduğunu ama “belirsizliğin sona ermesinin” önemli olduğunu söyledi.
Anlaşma, Kuzey İrlanda için 10% oranında özel bir tarife belirleyerek İrlanda Adası'nda ticaret ayrımı oluşturdu ve bu durum, yeni diplomatik tartışmaların önünü açtı.
Çelik ve İngiltere Konusu
Çelikte hâlâ netlik yok. Trump, dünya çapındaki %50 tarifeyi sürdürmeyi planladığını söylerken, von der Leyen kota sisteminden söz etti. İngiltere ise hâlâ %25 tarife ile karşı karşıya. Ancak Trump’ın pazartesi günü İskoçya’da İngiltere Başbakanı Keir Starmer ile görüşmesi bekleniyor ve bazı tavizler umuluyor.