Dünya

Rusya Esad'ı nasıl bıraktı? Türkiye üzerinden mi görüştüler? Şeybani anlattı

Eski Suriye rejiminin (Beşar Esad) düşüşünün yıl dönümü yaklaşırken, Dışişleri Bakanı Esad el-Şeybani, 8 Aralık 2024’ten önce yaşanan çatışmaların perde arkasını ve muhalefetin Rus engelini nasıl aştığını anlattı.

Abone Ol

El-Şeybani, El Mecelle dergisine verdiği röportajda, “Rus hava kuvvetlerini etkisiz hâle getirmemiz gerekiyordu… ve bunu temel bir soruya dayanarak çözdük: Rusların Suriye’deki çıkarı ne? Bu çıkarlar doğrudan Beşar rejimiyle mi bağlantılıydı? Yoksa Rusya, Suriye devletiyle genel olarak ilişkilerini mi korumak istiyordu? Belki de bu coğrafi konumdan belirli çıkarlar elde ediyorlardı ya da kalıcı bir varlık mı arzuluyorlardı?” dedi.

Muhalif silahlı grupların Şam’a ilerlerken Rus kuvvetlerinin konuşlandığı cephelerden özellikle uzak durduğunu belirten Şeybani, Ahmed eş-Şera'nın, Halep’in özgürleştirilmesi ve Hama’ya yönelik harekâtın başlamasıyla birlikte Ruslarla görüşme zamanının geldiğine kanaat getirdiğini aktardı.

“Oltaya balık takıldı”

Şeybani, “O dönem çok üst düzey biriyle doğrudan – adeta Putin’le bizzat konuşuyormuşum gibi – temasa geçtik. Bu iletişim Türkiye üzerinden değil, doğrudandı,” dedi. Devamında, “O sırada bir açıklama yayımladık. Ve yayımladıktan sonra bize Putin’in açıklamayı okuduğu ve beğendiği bilgisi ulaştı. Bu bizim için ‘oltaya balık takıldı’ anlamına geliyordu,” ifadelerini kullandı.

Bakan, daha sonra Bab el-Hava Sınır Kapısı’nda yüz yüze bir görüşme gerçekleştirildiğini belirtti. Suriyeli heyet, Rus mevkidaşlarına Moskova'nın Esad’a verdiği desteğin yanlış olduğunu ve Suriye halkının değişim istediğini net şekilde iletti. Şeybani, o görüşmede Ruslara, “Eğer Suriye’de gerçek çıkarlarınız varsa, bu çıkarlar yeni hükümetle milli temellerde organize edilebilir – milisler ya da gizli anlaşmalar üzerinden değil,” dedi.

Şeybani, Ruslara aynı zamanda şu “anahtar cümleyi” de verdiğini ifade etti: “Esad rejiminin düşmesi, Rusya’nın Suriye’den çekileceği anlamına gelmez.”

Daha sonra müzakerelerde, İdlib ve Halep’e yönelik bombardımanın durdurulması konusu gündeme geldi. Şeybani, muhalefetin Rus üslerini vurma kapasitesi olmasına rağmen bunu yapmadığını hatırlatarak, bunun karşılığında Ruslardan şehirlerin bombalanmamasını, BM Güvenlik Konseyi’nde muhalefet aleyhine siyasi kışkırtmalardan vazgeçmelerini, ve değişim sürecini itibarsızlaştıran medya kampanyalarını durdurmalarını istediklerini belirtti.

Ayrıca, Rus kuvvetlerinin gelecekte yeniden konuşlanmaları veya tamamen çekilmeleri konusunda görüşmelere açık olunacağı ve bu süreçte rejime “her şeyin sona erdiği” mesajının iletilmesi için yardım isteneceği dile getirildi.

Görüşmenin sonunda Rus heyeti, Şeybani’ye “Muhalif gruplar Şam’a ulaşmayı bekliyor mu? Ne kadar sürede?” sorusunu yöneltti. Şeybani: “Evet, belki 48 saat içinde Şam’a ulaşırız.” dedi.