İbadî ve Sosyal Yönüyle Zekat

Geçen hafta, Ramazan-ı Şerif’i ve ondaki Oruç ibadetini yazmıştık. Bu hafta inşaAllah Ehl-i İman’ın edasını genelde Ramazan Ay’ına denk getirdiği İslam’ın 5 rüknünden biri olan Zekatı yazacağız.

Bu kadar siyasi mesele dururken niye Zekat diyenimiz olabilir. Ancak konuya öyle yaklaşılmamalı. Zekatın da Oruç gibi ibadî ve toplumsal yönü olan, sınıflar arasındaki dengeyi sağlayan bir İslami şiar olduğu unutulmamalıdır. Ödenmediği takdirde İslamî yönetim ve halifenin bizzat müdahale ettiği, edebileceği bir mali sorumluluk ve müessesedir, Zekat.

Kur’an-ı Kerim’de Zekat genelde dinin direği yani hayat nizamı İslam’ın esası diye adlandırdığımız namazla zikredilmiştir. “Ve ekîmüssalâte ve âtüzZekate” (namazı kılın ve zekatı verin!) şeklinde Yüce Rabbimiz bize ikisini de yapmamız gerektiğini ifade buyuruyor. Adeta bize ‘namazı kılıyorsanız Zekatı da vermelisiniz’ diyor.

Yardımlaşmanın ve paylaşmanın en üst noktası olan Zekat, fakir ile zenginin birbirini anladığı anlayışın adıdır aslında. İki sınıf arasındaki soğukluk ve kopukluğun, haset ve hor bakışın izalesine yardımcı unsurdur, Zekat.

Zekat arınmadır, temizliktir, bencillikten kurtulmadır. Zekat toplumun sigortasıdır. Zekat aynı zamanda malın korunmaya alınmasıdır. Üstad Şehid Seyyid Kutup, Zekat ile ilgili bir ayetin tefsirinde, “Zekat, kalp ve malın temizliğidir: Kalbin cimrilikten temizlenmesi, kişinin bencillikten kurtulmasıdır, şeytanın fakirlik konusunda verdiği vesveselere üstün gelmesidir. Allah katındaki karşılık ve mükafata güvenmesidir. Mal için temizliktir Zekat. Geri kalanını da temiz ve helal kılar. Zorunlu durumların dışında artık hiç kimsenin hakkı yoktur bu malda. Bu mal etrafında herhangi bir kuşku, herhangi bir dedikodu çıkarılamaz. Zekat, toplumun bir kesimi, her şeyden mahrum, yoksulluk içinde yaşarken diğer kesiminin bolluk içinde tantanalı bir hayat yaşamasından dolayı meydana gelen dengesizliğe karşı koruyucu bir kalkandır. Zekat bütün fertler için toplumsal bir güvencedir. Çaresizlerin toplumsal garantisidir. Çözülmeye ve dağılmaya karşı toplumun sigortasıdır”  diyerek bu mali sorumluluğun ne kadar önemli olduğunun altını çizmektedir.

Zekat ibadetinin yanlış müdahalelerden uzak, olması gereken vechiyle yerine getirilmesi de önemlidir. Alınan vergiler yetmezmiş gibi Zekatı ödemekle mükellef insanların gerek doğrudan gerek sivil toplum kuruluşları üzerinden ehline ulaştırmaya çalıştıkları yönteme müdahale etmek Zekat’ı, Zekat olmaktan çıkaracaktır.

Onun için, HÜDA PAR’ın yakın bir süre içerisinde Zekat ile ilgili yanlış müdahale işaretlerine tepkisi yerinde olmuştur. Devlet yetkililerinin ‘Zekatlarınızı İBAN’a yatırın!’ çağrılarına sert tepki gösteren Genel Başkanımız İshak Sağlam Bey yaptığı değerlendirmede, “Zengin ile fakir sınıfları arasında derin bir uçurumun oluştuğu günümüzde fakir fukara, ihtiyaçlarının önemli bir kısmını sivil toplum kuruluşları üzerinden ya da bireysel olarak dağıtılan bu Zekatlar ile karşılamaktadır. (Günümüz)Devletin görevi vatandaşların dini vecibelerini emniyetli bir şekilde yerine getirmelerini sağlamaktır. Devlet kurumlarının vatandaşların dini vecibelerini şekillendirmeye veya yönlendirmeye kalkışması, ibadet özgürlüğüne direk bir müdahaledir; halk arasında var olan sosyal yardımlaşma ve dayanışmanın devlet eliyle engellenmesidir. Müslümanların tarihsel bilinç içinde yapa geldikleri Zekat ibadetinin seyrine müdahale etmek yanlıştır. Söz konusu müdahale, Zekatın Allah’ın belirlediği hak sahiplerine dağıtılıp dağıtılmadığı noktasında da ciddi şüpheler doğuracaktır. Hülasa fitre, zekat ve kurban gibi dini vecibelerin ifası, Müslüman halkımızın sahip olduğu deneyim ve inanç üzere devam etmeli; devlet kurumları eliyle bunlara müdahil olma girişimlerinden vazgeçilmelidir” açıklamasında bulundu ve yanlış adımdan vazgeçilmesi çağrısını yaptı. Tepkiler işe yaramış olmalı ki yetkililerin son açıklamalarının istenen şekle dönüştüğü görüldü.

Şimdi, Yüce Rabbimizin; “İman edip iyi işler yapan, namaz kılan ve zekat verenler var ya, onların mükâfatları Rableri katındadır. Onlara korku yoktur, onlar üzüntü de çekmezler" buyruğuna lebbeyk deme zamanı. Birçok bireysel, toplumsal faydası ve katkısı olan Zekat ibadeti için artık harekete geçme vakti. Rabbimizin katındaki mükafatımız ise apayrı bir güzellik olacaktır inşaAllah!

Zekatlarını hakkıyla eda edenlere selam olsun!