Ravza-i Mutahhara için hazırlanan, ancak İran'da bir müzede bulunan 3 tonluk şaheserin ilginç öyküsü

İran'ın Tebriz şehrinde bulunan "Azerbaycan Müzesi" sahip olduğu çok sayıda tarihi eserle ülkenin ikinci büyük arkeoloji müzesi konumunda.

Birçok eserin sergilendiği Azerbaycan Müzesi Müdürü Fatma Serirai, müzenin mimari planının Fransız arkeolog Andre Godard tarafından hazırlandığını söyledi.

Müzenin ayrıca çok önemli iki esere de sahiplik yaptığına dikkati çeken Serirai, "Bunlardan ilki 18 ve 25 yaşındaki bir erkek ile bir kadının iskeleti. Bunlar 3200 yıl öncesine ait. Bu aynı zamanda Tebriz'in tarihini gösteriyor." diye konuştu.

Serirai, diğer bir eserin ise Osmanlı dönemine ait "Besmele Taşı" / "Bismillah Taşı" olarak bilinen ve yaklaşık 30 yıl önce buraya taşınan yakın tarihli bir kitabe olduğunu belirtti.

Söz konusu mermer kitabenin Mirza Senglah adıyla da bilinen İranlı sanatçı Muhammed Ali Kuçani tarafından yapıldığını belirten Serirai, "İranlı sanatçı Muhammed Ali Kuçani Kahire'de yaptığı bu taşı Hazreti Muhammed'in mezarına asılmak üzere Medine'ye göndermek istiyor. Sultan Abdülaziz ile temasa geçiyor ki taşı Medine'ye gönderebilsin." şeklinde konuştu.

Serirai, Kuçani'nin 8 yıllık çalışma ile kitabeyi tamamladığını ancak Sultan Abdülaziz’in kitabeyi beğenmediğini ve yeterli ilgiyi göstermediğini anlattı.

Hattat Sultan Abdulaziz'in ismini kitabeden kazıdı

Bunun üzerine Kuçani'nin kitabeyi İran'a getirmek için İngilizler ile İran hükümetinden yardım aldığını aktaran Serirai, kitabenin zor şartlar altında Tebriz'e ulaştırıldığını dile getirdi.

Serirari, 3 ton ağırlığında 2,70 × 1,30 metre ebatlarındaki mermer kitabenin nestalik hatla Osmanlıca, Arapça ve Farsça hazırlandığını, Sultan Abdülaziz için yazılan kısmın ise sanatçı tarafından silindiğini belirtti.

Çevresi ince işçilikle yapılan nadir işlemelerden oluşan, ortasında besmele yazılı olan kitabenin sağ ve solunda mührü andıran iki dairesel bölüm bulunuyor.

Sağ taraftaki bölümde "Seyidul Kuneyn ve Fahrulalemin, Risalet Penah Aleyhisselam Cenaplarının Haremi Muhteremlerine" şeklinde bir yazı yer alıyor.

Sol taraftaki bölümde yer alan ve daha sonra kazınarak silinen bölümde ise harflerin izinden yapılan çözümlemede "Sultanul Berreyn Hakanul Bahreyn Hadimul Haremeyni Şerifeyn Abdulaziz Hazretlerinin Hediyeleri" yazıldığı görülüyor.

Kitabenin kenarlarında ise Arap şair Busiri'nin Ḳasidetü'l - bürde'sinden Hazreti Muhammed'i anlatan beyitler yer alıyor.

Serirai, kitabenin Tebriz'e getirilmesinden sonra bir türbenin duvarına yerleştirildiğini, Kuçani'nin 110 yaşında vefat ettiğinde buranın karşısına defnedildiğini belirtti.

Kitabenin bazı yerlerinin hasar gördüğüne işaret eden Serirai, yaklaşık 30 yıl önce ise kitabenin bu müzeye taşındığını belirtti.