Sosyal medyada deprem yalanları

Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı Dezenformasyonla Mücadele Merkezi tarafından yayınlanan bültende, "Çinli kurtarıcıyı yapay zekayla Müslüman yaptılar", "İspanya'dan gelen arama kurtarma ekibinin röportajı", "Deliller toplanmadan enkazlar kaldırılıyor", "Hakkari Valiliği afet bölgesine yardım götüren aracı engelledi", "Hatay'da ATM'ler yağmalanıyor" ve "Marmara Denizinde su seviyesindeki değişim, İstanbul'da depremin habercisi" iddialarına yer verildi.

Bültende, bazı basın yayın organlarında yer alan, "Çin'den arama kurtarma faaliyetleri için Türkiye'ye gelen kişinin, cami ve Kur'an-ı Kerim'le çekilen fotoğrafları yapay zekayla üretilmiş" iddialarının gerçek dışı olduğu belirtildi.

Kur'an-ı Kerim'le fotoğraf çektiren Çinli

İddiaya konu haberde geçen Jun Cang isimli kişinin, arama kurtarma faaliyetleri için Malatya'ya geldiği aktarılan bültende, Yeşilyurt ilçesi yetkililerinden, şahsın camiye gittiği ve elinde Kur'an-ı Kerim'le fotoğraf çektirdiğinin tespit edildiği vurgulandı.

İddiaya konu fotoğrafların ham hallerine ulaşıldığı, Jun Cang'la başka görüşmelerden de fotoğrafların elde edildiği kaydedilen bültende, "ODTÜ Siber Güvenlik alanında öğretim üyesi Doç. Dr. Cihangir Tezcan, elimizdeki ham fotoğrafları incelemiştir. Bu incelemenin sonunda, kişilerin fotoğrafa eklenmesinin olası görünmediğini belirtmiştir. Tezcan, gönderdiğimiz diğer fotoğrafta ise (basın yayın organlarında yayımlanan) bariz oynamaların olduğunu tespit etmiştir." bilgisine yer verildi.

"İspanya'dan gelen 639 personel halen çalışmalarına devam etmektedir"

İspanya'dan gelen kurtarma ekibinin Türkiye'den ayrılmasıyla ilgili bazı basın yayın organlarında yer alan, "Dozerler ve iş makineleri enkaza dalıyor. Kurtarma çalışması yapılmıyor. O yüzden ülkeyi terk ettiler" iddiasının da gerçek dışı olduğunun altı çizilen bültende, şunlar ifade edildi:

"Bölgede arama kurtarma faaliyetleri devam etmektedir. İddiaların geçtiği röportaj, afetin 7'nci gününde yayımlanmıştır. 10'uncu günde arama kurtarma çalışmaları sonucu enkaz altından insanların kurtarılması, iddiaları tamamen çürütmektedir. İspanya'dan gelen 788 arama kurtarma personeli bölgelere dağıtılmış, çalışmalarını tamamlayan 'hafif arama kurtarma' ekiplerinden bazıları ülkelerine geri dönmüştür. İspanya'dan gelen 639 personel halen çalışmalarına devam etmektedir."

"Enkazlar, bilirkişi incelemesi sonrası kaldırılıyor"

Bazı sosyal medya hesaplarında paylaşılan, "Afet bölgesinde yıkılan ve hasar gören binalardan deliller toplanmadan enkazlar kaldırılıyor" iddiasının da gerçek dışı olduğu belirtilen bültende, bugüne kadar afet bölgesinde 478 Cumhuriyet savcısının geçici yetki ile deprem bölgesindeki il ve ilçelerde görevlendirildiği hatırlatıldı.

Yıkılan binalarla ilgili sorumlulukları bulunan kişilerin tespiti amacıyla ilgili Cumhuriyet Başsavcılıklarınca derhal soruşturma işlemlerine başlandığı vurgulanan bültende, şunlar kaydedildi:

"Bu soruşturmalar kapsamında arama kurtarma faaliyetlerinin tamamlandığı binalarda cumhuriyet savcısı nezaretinde yapılan, bilirkişi ve olay yeri incelemeleri ile numune alma işlemleri Adana, Diyarbakır, Şanlıurfa, Gaziantep, Kilis illeri ile Hatay'ın Reyhanlı ilçesinde tamamlanmıştır. Deprem bölgesinde bilirkişi incelemesi ve numune alma işlemlerinde inşaat mühendisi, mimar, jeoloji mühendisi ile karot örneği alımı için yaklaşık 600 uzman bilirkişi görevlendirilmiştir. Bilirkişi çalışması ve numune alma işlemleri Cumhuriyet Başsavcılıkları nezaretinde etkin ve hızlı bir şekilde sürdürülmekte, bilirkişi incelemesi yapıldıktan sonra enkazlar kaldırılmaktadır."

"Hakkari Valiliğince 933 personelin deprem bölgesine takviyesi sağlandı"

Bazı basın yayın organlarında yer alan, "STK'ların deprem bölgesine gönderecekleri yardım aracını Hakkari Valiliği engelledi" iddiasının da gerçeği yansıtmadığı ifade edilen bültende, iddiaların aksine, yapılan ve toplanan bütün yardımların güvenli ve doğru bir şekilde ulaştırılabilmesi amacı ile yardım tırlarının, Hakkari Valiliği AFAD Koordinasyon Merkezi kontrolü ve koordinesinde deprem bölgelerine gönderildiği aktarıldı.

Bu koordinasyonla 13 kamyon su, 1 kamyon yakıt dolu tanker, 5 konteyner banyo, 7 konteyner tuvalet, 8 kamyon mont, 20 kamyon battaniye ve ısıtıcı, 36 kamyon gıda kolisi ve konserve, 5 kamyon bot olmak üzere toplam 95 kamyon insani yardım taşıyan aracın afet bölgesine ulaştırıldığı belirtilen bültende, arama kurtarma faaliyetlerinde kullanılacak çok sayıda iş makinesinin yanı sıra Hakkari Valiliği tarafından gönüllü ve görevli olmak üzere toplamda 933 personelin deprem bölgesine takviyesinin sağlandığı kaydedildi.

"ATM'ler yağmalandı iddiası gerçek dışı"

Bazı sosyal medya hesaplarından paylaşılan ve basın yayın organlarında habere konu olan, "Hatay'da ATM'ler yağmalanıyor" iddiasının da doğru olmadığı vurgulanan bültende, şu ifadelere yer verildi:

"İddiaya konu görüntülerde, bazı ATM'lerin yerinden söküldüğü, bazılarının ise hiçbir müdahaleye maruz kalmamış olup sağlam durduğu görülmektedir. ATM'ler herhangi bir dış müdahaleyle deformasyona uğramamıştır. ATM'ler yüksek güvenlikli ve kameralı para çekme cihazlarıdır. ATM kasetlerine ve içlerindeki paralara ulaşabilmek ise neredeyse imkansızdır. Görüntüler incelendiğinde ilgili banka yetkililerinin kendi kasalarını ve mekanizmalarını söktüğü tespit edilmiştir. ATM'lerin bir kısmı depremde hasar görmüş, bir kısmı ise banka görevlileri tarafından açılarak içi boşaltılmıştır. ATM'lerin yağmalandığına ilişkin herhangi bir müracaat bulunmamaktadır."

"Basınç farkından kaynaklı meteorolojik bir olaydır"

Bültende, bazı sosyal medya hesaplarından paylaşılan, "Marmara Denizinde su seviyesindeki değişim, İstanbul'da yaşanacak büyük bir depremin habercisi" iddiasının da doğru olmadığı belirtilerek, "Marmara Denizinde deniz suyu seviyesinde meydana gelen değişiklik, tektonik-deprem kaynaklı olmayıp, basınç farkından kaynaklı meteorolojik bir olaydır." bilgisine yer verildi.