Yaptırımlara rağmen Myanmar cuntası silahlanıyor

Birleşmiş Milletler (BM) Myanmar Özel Danışma Konseyi, "Ölümcül İş: Myanmar Ordusunun Silah Üretimini Tedarik Etme" adlı rapor yayımladı.

Raporda, birçok ülkenin yanı sıra Avrupa Birliği'nin (AB), ülkede Şubat 2021'de hükümeti devirerek yönetime el koyan ve barışçıl protestoları kanlı şekilde bastıran askeri yönetime yaptırımlar uyguladığı anımsatıldı.

Myanmar'ın 1950'li yılların sonundan bu yana silah ithalatını sonlandırıp üretime ağırlık verdiği kaydedilen raporda, ABD, Avrupa, Asya ve Orta Doğu'dan 13 ülkedeki silah üreticisi firmaların, Myanmar ordusuna silah üretiminde kullanılan malzemeleri sattığı belirtildi.

Raporda, ordunun tedarik zincirini destekleyen firmaların, bu ülkedeki insan hakları ihlallerini kolaylaştırmadıklarından emin olmaları istendi.

Ülkede silah üreten özel bir şirket olmadığı, bununla ilgili şirketlerin resmi kurumlara ait olduğu aktarılan raporda, lisanslı teknolojinin kullanılabildiği yerel fabrikaların, ekipmanları teknik destek ve bakım için Tayvan ve Singapur gibi ülkelere gönderdiği belirtildi.

Raporda, Myanmar'da insan haklarına saygı duyulması açısından sorumlulukların yerine getirilmesi için adı verilen firmalar ve bu firmaların merkezlerinin bulunduğu ülkelerin, somut adımlar atması gerektiğine işaret edildi.

Myanmar ordusunun ülkede ürettiği silahların, sivil hedeflere yönelik sistematik saldırılarda kullanıldığı kaydedilen raporda, saldırılara örnek olarak 2021'deki darbenin ardından yapılan barışçıl protestoları bastırması gösterildi.

Raporda, Arakan eyaletinde sivil Rohingyaların öldürülmesinde de ordunun ülkede ürettiği silahların kullanıldığına işaret edildi.

- "Myanmar halkının çektiklerinden kar sağlayan yabancı şirketler sorumlu"

Myanmar'daki insan hakları ihlallerini soruşturmak için BM tarafından kurulan araştırma misyonunun üyelerinden Avustralyalı insan hakları uzmanı Christopher Sidoti, ülkelerden, Myanmar ordusunun, sivillere yönelik ayrım gözetmeksizin yaptığı saldırılarda kullanılan silahları üretmesine olanak sağlayan firmaları araştırmasını istedi.

Sidoti, "Myanmar halkının çektiklerinden kar sağlayan yabancı şirketler sorumlu tutulmalı." ifadesini kullandı.

- Myanmar'daki askeri darbe

Myanmar ordusu, 2020 genel seçimlerinde hile yapıldığı iddialarının ortaya atılması ve ülkede siyasi gerilim yaşanmasının ardından 1 Şubat 2021'de yönetime el koymuştu. Ordu, ülkenin fiili lideri ve Dışişleri Bakanı Aung San Suu Çii başta olmak üzere pek çok yetkili ve iktidar partisi yöneticisini gözaltına almış ve bir yıllığına olağanüstü hal ilan etmişti.

Myanmar ordusunun darbe karşıtı protestocu ve isyancı gruplara silahlı müdahalesi sonucu, bugüne kadar 1900'ün üzerinde kişi hayatını kaybetti. Darbeden bu yana yaklaşık 13 bin kişi gözaltına alınırken 10 binin üzerinde kişi halen hapishanelerde tutuluyor. Myanmar askeri mahkemeleri, tutuklulardan 2'si çocuk 114 siyasi mahkum hakkında idam kararı verdi