Para Cezası Yetmez; Marketlere Zincir Vurun! Vatandaş: #MarketTerörü’nü DURDURUN!

ÖMER KARADUMAN / DOĞRUHABER 

 Son günlerde asgari ücrete yapılacak zamla ilgili görüşler ülke gündemine gelmeye başlayınca, nedense özellikle zincir marketler tarafından bir çok ürüne zam yapılmaya başlandı. Akaryakıta, enerjiye, zam gelmediği ve döviz fiyatlarında anormal bir değişiklik olmadığı halde zincir marketler adeta zam terörü estirmeye başladı. Vatandaşların “#MarketTerörü” ve”#3HarfliVurgun“ tagglarıyla tepki gösterdiği zamlar hakkında Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu(Türk-İş), Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) ve Tüketici Birliği Federasyonu (TBF) de yaptıkları açıklamalarla tepki gösterdi.

KESİLEN CEZALARI YAPTIKLARI ZAMLARLA FAZLASIYLA VATANDAŞTAN ÇIKARIYORLAR

Daha iki gün önce Ticaret Bakanlığı, Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu, 2022 yılının 7'nci toplantısında, fahiş fiyat artışı ve stokçuluk yaptığı değerlendirilen marketlere para cezası uygulanmasına karar verilmişti. Kurul tarafından yapılan açıklamada, "Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulunun 2022 yılının 7'nci toplantısında, tüketicilerimizin temel ihtiyaçları arasında yer alan yumurta, süt, makarna, yoğurt gibi gıda ürünleri ile deterjan, sabun gibi temizlik maddeleri ve benzeri ürünlerde yaşanan fiyat artışlarının tespiti amacıyla ulusal ve yerel düzeyde faaliyet gösteren zincir marketler ile diğer işletmelere yönelik olarak Bakanlığımız tarafından yapılan denetim sonuçları görüşülmüştür. Bu kapsamda; fahiş fiyat artışı ve stokçuluk yaptığı değerlendirilen aralarında ulusal marketlerin de bulunduğu 21 işletmeye toplam 9 milyon 403 bin 237 Türk Lirası idari para cezası uygulanmasına karar verilmiştir…” ifadelerine yer verilmişti. Fakat gelin görün ki zincir marketler böyle cezaları çerez gibi görüyor. Hatta kesilen cezaları yaptıkları zamlarla fazlasıyla vatandaştan çıkarıyorlar.

REKABET KURULU KARTEL OLUŞTURDUKLARI İÇİN SORUŞTURMA AÇMIŞTI

Hatırlarsanız Rekabet Kurulu, perakende gıda ve temizlik ürünleri ticaretiyle iştigal eden zincir marketler (BİM Birleşik Mağazalar AŞ, CarrefourSA Carrefour Sabancı Ticaret Merkezi AŞ, Migros Ticaret AŞ, Yeni Mağazacılık AŞ (A 101), ŞOK Marketler Ticaret AŞ) ile bunların tedarikçileri konumunda olan üretici ve toptancı seviyesindeki teşebbüslerin (Procter&Gamble Tüketim Malları San. AŞ, Savola Gıda San. ve Tic. AŞ) fiyatlama davranışlarının incelenmesine yönelik soruşturma açmıştı. Soruşturma heyeti temsilcisi, A101, BİM, CarrefourSa, Migros ve ŞOK olarak anılan soruşturma tarafı ulusal zincir marketler arasında doğrudan veya ortak tedarikçiler aracılığıyla dolaylı temaslar yoluyla satış fiyatlarının ve fiyat artışlarının koordinasyonunun sağlandığı, elde edilen belgelerde "piyasanın organize edildiği, artırılan fiyatların rakiplerle eş zamanlı raflara yansıtılacağı" yönünde ve benzer nitelikte pek çok ifade bulunurken, zincir marketlerin fiyat hareketlerinin de bu bulguları büyük ölçüde teyit ettiğini söylemişti.

FİRMALARA İDARİ PARA CEZASI UYGULANMIŞTI

Rekabet Kurulu heyet temsilcisi, A101, BİM, CarrefourSA, Migros ve ŞOK'un satışa sundukları pek çok ürünün satış fiyatlarının tespiti amacıyla, Savola ve Procter & Gamble'ın ise zincir marketlerin satış fiyatlarının tespiti amacıyla topla-dağıt karteli niteliğindeki anlaşmalar veya uyumlu eylemler yoluyla 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un 4'üncü maddesini ihlal ettiklerini ve firmalara idari para cezası uygulanması gerektiği kanaatine ulaşıldığını bildirmişti. Temsilci, ihlal teşkil eden eylemler "kartel" niteliği taşıdığı, eylemlerin genel itibarıyla 2018 yılına kadar uzanmakta olduğu, soruşturma kararının adı geçen taraflara tebliğinden sonra da kartele devam edildiği için temel para cezasının yarı oranında artırılmasını istemişti.

“YAPILAN ZAMMA İLİŞKİN AKLA UYGUN BİR GEREKÇE BELİRTİLMİYOR”

TBF Genel Başkanı Mehmet Bülent Deniz DOĞRUHABER’e konuyla ilgili yaptığı açıklamada, “Uzun süredir dolar kurunun yatay seyretmesi, enerji fiyatları ve başkaca temel girdilerde herhangi bir maliyet artışı olmamasına karşın özellikle zincir marketlerde satılan ürünlerin fiyatlarına her hafta zam yapılıyor. Market rafları üzerinde yaptığımız incelemelerde, özellikle yoğun satışı olan temel gıda ürünlerine yapılan zamlar, ekonomideki göstergelerin volatil olduğu dönemlerde yapılan zamları aratmayacak boyuta ulaştı. Yapılan zamların gerekçesi olarak akaryakıta, enerjiye, asgari ücrete yapılan zamlar ve dolar kurundaki ani yükselişler gösterilirken, son 2-3 ayda yapılan zamma ilişkin akla uygun bir gerekçe belirtilmemektedir. Üretimde herhangi bir sıkıntının yaşanmadığının bilindiği bir dönemde zincir marketlerin yaptığı zamlar vatandaşı çileden çıkartacak boyutlara ulaştı.

“ZAMLAR GERİ ALINMAZSA ZİNCİR MARKETLERİN BOYKOT EDİLMESİNE YÖNELİK BİR ÇALIŞMAYI PLANLAYACAĞIZ”

Deniz, “Nitekim sosyal medyada tepkilerini gösteren vatandaşlar haklı olmadığını düşündükleri zamları market terörü olarak nitelendirmeye başladılar. Vatandaşın bu nitelemesi haklı ve yerinde bir tepkidir. Tüketici Birliği Federasyonu da, 2022 Ocak ayından bu yana kamuoyu ile paylaştığımız Market Endeksi çalışması kapsamında yakından izlediğimiz market fiyatlarındaki bu artışları haksız zam olarak değerlendirmektedir. Ekonomik gerekçeye dayanmayan ve adeta keyfi olarak yapılan bu zamlara karşı zincir marketleri uyarıyoruz; haksız, akıldışı ve gerekçesiz bu zamları derhal geri alın. Aksi halde bir yandan konuyla ilgili idari ceza uygulanması istemiyle Ticaret Bakanlığı Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu’na konuyu taşıyacak, öte yandan zincir marketlerin boykot edilmesine yönelik bir çalışmayı planlayacağız.

 “#MarketTerörü” TAGGIYLA SOSYAL MEDYADAN TEPKİLER

Vatandaşlar zincir marketlere tepkilerini sosyal medyaya taşıdılar. Temel gıda dahil olmak üzere pek çok ürüne yapılan zamlar, sosyal medyada gündeme oturdu. İşte “#MarketTerörü” taggıyla sosyal medyada yapılan fahiş zamlara tepki gösteren vatandaşlar ve paylaşımları:

@GizliArsiv2023 : “Kur cambazlıklarıyla yapamadıklarını Küresel çete baronlarının şubesi gibi çalışan marketler aracılığı ile yapmaya çalışıyorlar… Ama bunun bedeli vakti gelince çok ağır olacak demedi demeyin. Devlet ihaneti asla unutmaz..”

Kablel-Vuku : “Bir ülke düşünün tedavüldeki en büyük banknotuyla sadece dört kilo biber alabiliyorsunuz !! Ve o ülkenin lideri üç harfli marketlere pahalı diye savaş açıyor.. Fıkra bu kadar!!

İlkgül Bozoklu: “Bu ticaret değil, ahlaksızlık..! Fiyatlar uçuyor.. Bunlar para cezasıyla yola gelmez.. Ya kapatılacak, ya da kayyum atanacak…”

@ilbilgehatun28: “Devlet ceza mı kesti? Sorun yok bas oğlum zamları. Nasıl olsa serbestsin.” Kur aynı, akaryakıt aynı. 20 gün önce fiyat değiştirdiği ürüne %30 daha bindiriyor. İpin ucu kaçtı.”

Mert: “Birisi çıkıp şu haramzedelerin şirketlerine kayyum atasın.  #3HarfliVurgun”

Namık Altun: “Market Sayıları Sınırlandırılmalı.!"TEKEL" Oluşturdular”

AykanurBileme: “bunlar devletten büyük değil, Devlet ihaneti asla unutmaz..

🇹🇷.........D a d a ş: “Bir an önce ya kayyum yada kapatılsınlar. Ceza ile olmaz, ertesi gün zam olarak yine bize yansıyor.”

”#3HarfliVurgun“ TAGGIYLA SOSYAL MEDYADAN TEPKİLER

Ayrıca ”#3HarfliVurgun“ tagıyla sosyal medyada yapılan fahiş zamlara tepki gösteren vatandaşlar da şunları paylaştı:

D A D A Ş B E Y : “Şimdi Suç Bunlarda mı ? Yoksa Elinde Olduğu Halde Serbest Piyasa Yasasını Kaldırmayan, Bunları denetlemeyen, yüksek miktarda cezalar kesmeyen ve gerekirse ruhsatlarını iptal etmeyen iktidarda mı?”

Belgin🇹🇷: “Fiyatları arttırmaya devam ediyorlar! Dolar kuru mu yükseldi? Mazota zam mı geldi? Asgari ücret kararı açıklandı mı? Dükkân sahibi yeni mi kiraya zam yaptı? Hayır, iş artık çığırından çıktı.”

Ali Yıldız: “Koskoca Türkiye cumhuriyeti şu üçüyle baş edemedi.

Volkan OKÇU: “Piyasa eğlencesine devam ediyor zira artık zamlar lira veya kuruş değil 10 20 30 lira olarak geliyor...Ay başı itibari ile temizlik grubuna gelecek %30 seviyesini saymıyorum bile... İyi gezmeler...”

Savcı Sayan: “Soygunun adı marketler zinciri olmuş! Milletin boynuna zincir geçiren, zincir marketlere ciddi yaptırım gerekiyor. Bu konu ciddi bir şekilde masaya konulmalıdır.”

Serdar Arseven: “Tarım Kredi'nin fiyatları "3 harflileri" hizaya getirecekti... Ne o hizaya getirici  fiyatlar var, ne hizaya getiren, ne de hizaya gelen... Vatandaşlarımız sürekli olarak bize soruyor da.. Cevap bizde değil.”

Gaffar Yakınca: “Petrol fiyatında artış yok, döviz kurunda artış yok ama zincir marketler insafsızca zam yapmaya devam ediyor. Sabundan peynire kadar tüm temel ürünlerde fahiş fiyat var. Vatandaşın sofrası yangın yeri, devlet bu soyguna ne zaman dur diyecek?”

Okan: “Tek seferde yaklaşık %40 zam. Dolar arttı yaptık dediniz, dolar artmadı? Benzin arttı yaptık dediniz benzinde %40 artmadı? Tekel marketler ceza yedi diye mi?(bana göre tekel olmalarına izin verilmemeliydi)bunlar çok aymazlaştı, bu işe bir çözüm..”

TESK Başkanı Palndöken:

Cezai Yaptırım İle Fiyat İstikrarı Sağlanamaz

Fiyat istikrarsızlığının tüm kesimleri olumsuz etkilediğinin altını çizen Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken, “Zincir marketlerdeki fiyat artışları maalesef vatandaşı, esnafı, tedarikçiyi, nihai tüketiciyi, küçük atölyeciyi ve herkesi direkt ilgilendiriyor. Ticaret Bakanlığı bu konuda ısrarla fiyatların düzenlenmesini sağlayıcı tedbiriler alsa da fiyat istikrarı sağlanamadı. On binlerce iş yeri olan ve belirli ürünleri kendi markası haline getiren, sanki içeriği aynı gibi makul ürünlerin satışına da zarar veren uygulamalar artarak devam ediyor. Vatandaşın rahat rahat alışveriş yapabilmesi için her dükkana bir kolluk kuvveti konulamayacağına göre bu konuda ticari düzenleme şart. Vatandaşın kaliteliyi daha ucuza alabileceği bir sistemin gerçekleştirilmesi olmazsa olmaz” diye konuştu.

Türk-İş’ten zamlara tepki

Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu(Türk-İş), Genel Başkanı Ergün Atalay Asgari Ücret Tespit Komisyonu toplantıları başlamadan ve bunun öncesinden asgari ücretin tartışılmasından rahatsız olduğunu, kendisinin bu yüzden hiç konuşmadığını dile getirerek, şöyle devam etti: “6 ay kala, 5 ay kala asgari ücret konuşulur mu? Umut mu satacağız? Emek mi satacağız? 5 ay kala herkes konuşuyor, yetkili yetkisiz. Konuşmanın ne faydası var? Konuşunca ne oluyor biliyor musunuz? Bazı zalim işverenler, satıcılar ve üreticiler var. Asgari ücret lafı çıktığı zaman hemen zam yapmaya devam ediyorlar. İktidarı muhalefeti fark etmez, asgari ücret konuşulduğu zaman yumurtaya, peynire, ete, süte zam gelmeye devam ediyor. Asgari ücreti, görüşmeler başladığı zaman çıkıp konuşurum. Şimdi niye konuşayım?”