Uzmanlar: Dış cephelerde yanmaz malzeme kullanılmalı

İstanbul'daki özel bir üniversitenin İş Sağlığı ve Güvenliği Bölüm Başkanı Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan ve Öğr. Gör. Abdurrahman İnce, Kadıköy Fikirtepe’de 24 katlı bir rezidansta çıkan yangın ve olası yangınlara karşı alınması gereken önlemlere ilişkin değerlendirmede bulundu.

Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, 24 katlı rezidans yangınının birinci kattan son kata kadar yanıcı dış cephe malzemesinin tutuşarak hızla yukarı doğru ilerlemesiyle ve pencerelerden daire içlerine sirayet etmesiyle yürekleri ağza getirdiğini söyledi.

Metal yangını su söndürmüyor

Yüksek katlı binaların dış cephelerinde yanıcı malzeme kullanılmamasının öneminin bir kez daha ortaya çıktığını ifade eden  Uçan, "Polietilen dolgulu alüminyum kompozit panel B yanıcılık (zor alevlenici) sınıfındadır. Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmeliğin yürürlükte olan hükümlerine göre bile bina yüksekliği 28,5 metreden fazla olan binalarda bu malzemenin kullanımı yasaktır. Bu yasak olan malzemeler sökülüp atılmalıdır. Aslında özellikle yüksek binalarda dış cephe yalıtım ve kaplama malzemesi olarak A1 sınıfı (hiç yanmaz) malzeme kullanılması tarafımızdan önerilir. Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik’te 2007’de yürürlükte olan cepheler başlığındaki hükümlere geri dönülmelidir." dedi.

Uçan, ayrıca polietilen dolgulu alüminyum kompozit panel yangını D Sınıfı metal yangını olduğundan su ile söndürülemediğini vurguladı.  

2017’de Londra’daki yangınla gündeme geldi

2017'de Londra’da 24 katlı Grenfell Tower yangınında yanıcı dış cephe yalıtım ve kaplama malzemesi nedeniyle dördüncü katın üzerindeki tüm katların tamamen yandığını belirten Uçan, şunları söyledi:

Orada dördüncü kattaki bir buzdolabı motoru arızası sebebiyle başlayan yangın yanıcı dış cepheye ulaştı ve yanıcı dış cephe malzemesinin tutuşmasıyla tüm dış cephe boyunca ilerledi, pencerelerden içeriye sirayet etti ve tüm binanın yanmasına sebebiyet verdi. Bu malzeme şimdi NFPA uzmanları başta olmak üzere tüm dünya yangın bilim insanları tarafından tartışılmaktadır. Sadece İngiltere’de 1600 adet daha aynı dış cephe malzemesine sahip binanın varlığı rapor edilmektedir. 

Ülkemizde bu sayı daha fazladır. Azerbaycan 16 ölümlü benzeri bir yangından sonra tüm yanıcı dış cephe malzemelerini söküp atmıştır. İstanbul’da 2012 yılında meydana gelen 34 katlı Polat Tower yangınında da benzer şekilde yanıcı dış cephe malzemesi yüzünden yangın çok kısa sürede teras katına kadar hızla ilerledi. Ancak yanan kısımda pencere olmadığından, dış cephe kaplama malzemesinin arkasındaki yalıtım malzemesi yanıcı olmayan taşyünü olduğundan ve bunun da arkasında hiç yanmaz perde beton duvar bulunduğundan içeriye sirayet edemedi.

 Yangın kaçış merdiveni bulunmalıdır

Yüksek katlı binalarda acil durum asansörlerinin de olması gerektiğini belirten Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, "2017'deki Londra Grenfell Tower yangınında ayrıca korunmuş yangın kaçış merdiveni ve acil durum asansörü olmadığı için 80 kişi (çoğu yanarak) öldü. Bizdeki mevzuatta ise (Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik) bu yükseklikteki binalarda (24 kat) en az iki adet korunmuş ve yangın güvenlik holü bulunan yangın kaçış merdiveni istenmektedir. Ayrıca acil durum asansörü istenmektedir ve bu binada da mevcut olduğu düşünülmektedir. Binayı kullananlar bu kaçış merdivenlerinden kaçabildiler ve hiç can kaybı olmadı." diye konuştu.

Acil durum asansörleri çalışmalıdır

Yangın sırasında asansörlerin çalışmadığını, bunun da olması gereken bir durum olduğunu ifade eden Uçan, acil durum asansörlerinin çalışması gerektiğini söyledi. Uçan, "Yangın çıkınca asansörler senaryo gereği kaçış katına iner, kapılarını açar ve başka komut almaz ama acil durum asansörlerinin çalışmaya devam etmesi gerekir. Aynı zamanda yangınla savaş sistemleri hariç elektriğin de zorunlu olarak kesilmesi gerekir. Jeneratörlerin sadece yangınla savaş sistemlerinin enerjisini beslemesi ve sürdürmesi gerekir. Buna acil durum enerji sistemi denir ve ülkemizde maalesef bu konu yeterince bilinmediğinden acil durum asansörleri yangın esnasında genellikle çalışmaz. Eğer burada da çalışmadı ise müdahale eden itfaiyeciler çok zorlanmış olmalıdır. Acil durum enerji sistemi acil durum asansörlerini çalıştırmakla birlikte kaçış yollarına duman girmemesi için basınçlandırma fanlarını da çalıştırmalıdır. Acil durum asansörü hem hareket kabiliyeti olmayan engellilerin tahliye ve kurtarılmasında ihtiyaçtır ve hem de itfaiyecilerin ve söndürme, kurtarma ekiplerinin hızlı bir şekilde üst katlara çıkıp inebilmeleri için ihtiyaçtır." uyarısında bulundu. 

Çok katlı binalarda dışardan müdahale imkansızdır

Öğr. Gör. Abdurrahman İnce de itfaiyenin bu çok yüksek katlı binalara dışarıdan müdahalesinin belli bir yükseklikten sonra handikap hatta imkânsız olduğunun altını çizerek, "Dahili müdahale yapılması gerekir. Bunun için bina dışında itfaiye su verme ağzı (siyam ikizleri) ve her katta da itfaiye su alma vanaları bulunur. İtfaiyeciler, kişisel koruyucu donanımlarına ilaveten hortumlarını alarak yangın çıkan katın bir alt katına çıkar, konuşlanırlar. İşte bu kata hızlı bir şekilde çıkabilmeleri için acil durum asansörlerinin (eski ismi itfaiyeci asansörü) çalışması gerekir. Ayrıca yukarıda değinildiği gibi kurtarma amacı ile de kullanılır." dedi. 

Yüksek binalarda yangın önlemleri alınmalıdır 

Sadece rezidanslar değil, bu çok yüksek binaların başta elektrikli cihazlarının bakımlarının aksatılmaması ve güvenli olması gerektiğinin altını çizen İnce, alınması gereken önlemleri de şöyle sıraladı: 

"Yangınlar çoğunlukla ısıtma-soğutma sistemlerinden ve pişirme işlemlerinden çıkar. Bunların dışında dikkatsiz sigara içimi başta olmak üzere çok sayıda yangın çıkış sebebi vardır. Sadece rezidanslar değil tüm yüksek katlı binalar; hastaneler, oteller, ofis binaları, konutlar için yangına karşı ekstra önlemler alınması gerekir. Konuyla alakalı kısmı; dış cephe yalıtım ve kaplama malzemeleri A1 sınıfı hiç yanmaz vasıfta olması gerekir. Bu hususta çok büyük yangın ve buna bağlı can kaybı riski vardır. Bu binaları kullananlar yangın kaçış merdivenlerini denemek için zaman zaman kullansınlar, yani tatbikat yapsınlar ve her zaman kullanıma hazır tutsunlar. Yangın çıkmaması için her türlü önlem alınmalıdır. Elektrikli cihazların havalandırma menfezleri kapatılmamalı ve hava sirkülasyonu engellenmemelidir." (İLKHA)