AĞIR İMTİHAN... AFGANİSTAN’DA DEPREM

Mevlit Akkılıç / DOĞRUHABER Afet Yönetiminden Sorumlu Devlet Bakan Yardımcısı Mevlevi Şerafüddin Müslim, Afganistan'da meydana gelen depremde vefat edenlerin sayısının bini aştığını, yaralı sayısının ise bir o kadar olduğunu açıkladı. Arama kurtarma çalışmalarının sürdüğü deprem bölgesinde can kaybının artmasından endişe ediliyor.  Müslim, depremden etkilenenlerin ailelerine nakit yardımı yapacaklarını ifade etti. Deprem sonrası Afganistan İslam Emirliği yönetimi tüm imkanlarını seferber ederek etkilenen bölgelerde çalışma başlattı. Depremde yaralananlar bölgeye sevk edilen helikopterlerle hastaneye kaldırıldı. Depremden etkilenen bölgelerdeki çalışmaların sürdüğü, ölü sayısının artmasından endişe duyulduğu belirtildi.

AFGANİSTAN KIZILAYI DEPREM BÖLGESİNE YARDIM ULAŞTIRDI

Merkez üssü Paktika vilayeti olan 5,9 büyüklüğündeki depremde zarar gören halkın yaralarını sarmak için bölgeye giden Afgan Kızılayı (ARCS) ilk yardım çalışmalarına başladı. Depremde yaraların sarılması için tüm devlet birimleri devreye girerken, Afgan Kızılayı (ARCS), nakdi yardımın yanı sıra bölgeye acil olarak 15 kamyonluk yardımı ulaştırdı. Afgan Kızılayı'nın gönderdiği yardımlar arasında; 4000 adet battaniye, 800 çadır, 800 mutfak eşyası, 800 branda, 1500 ev gereci, yüzlerce yatak, yastık ve gıda kolisi yer aldı… Yardımlar çevre illerdeki Afgan Kızılayı'na ait depolardan 15 araçlık konvoyla gönderildi. Bölgeye yönelik yardımların devam edeceği belirtildi. Öte yandan depremde yaralananları hastanelere ulaştırmak üzere Logar, Khost, Paktika ve Paktia'daki Afgan Kızılayı (ARCS) ofislerinden bölgeye çok sayıda ambulans ve araç gönderildi. Adı geçen illerde gönüllü olarak görev yapanların yanı sıra Afgan Kızılayı'nın tüm personeli ve sağlık görevlileri depremzedelere yardım etmek için büyük çaba harcıyor. Deprem sonrası yapılan ilk saptamalara göre şu ana kadar 500'den fazla ev yıkılırken 1000 baş hayvanın telef olduğu bildirildi.

AHUNDZADE'DEN DÜNYAYA YARDIM ÇAĞRISI

Öte yandan Afganistan İslam Emirliği lideri Molla Heybetullah Ahundzade, yayımladığı taziye mesajında depremde ölenlere Allah'tan rahmet, yaralılara acil şifa temennilerinde bulundu. Emirliğin Afet Yönetimi Bakanlığına, ilgili tüm yetkililer ile halka çağrıda bulunan Ahundzade, herkesin yardım seferberliğine katılmasını istedi. Ahundzade, uluslararası toplumu, hayır kurumlarını ve tüm insani yardım kuruluşlarını bu büyük trajedide Afgan halkına yardım etmeye çağırdı.

YARDIM KURULUŞLARINA ÇAĞRI

Taliban hükümetinin sözcü yardımcısı Bilal Karimi, Twitter'da yaptığı açıklamada, "Paktika eyaletinin dört ilçesi, şiddetli depremle sarsıldı. Yüzlerce vatandaşımız öldü ve yaralandı. Onlarca ev yıkıldı" ifadelerini kullandı. Karimi, bir diğer Twitter mesajında da tüm yardım kuruluşlarını daha fazla felaketin meydana gelmesini önlemek için bölgeye derhal ekip göndermeye çağırdı.

BÜYÜKLÜĞÜ 5,9 OLARAK ÖLÇÜLDÜ

Afganistan'da 5.9 büyüklüğünde deprem meydana geldiği açıklanmıştı. Depremin merkez üssü, Paktika'nın idari merkezi olan Host şehrinin 42 km güneybatısında 30 km derinliğinde kaydedildi. 

UMUT KERVANI VAKFI VE YETİMLER VAKFI’NDAN ACİL YARDIM ÇAĞRISI!

Umut Kervanı Vakfı, depremin vurduğu Afganistan’a acil yardım çağrısı yaptı. Umut Kervanı Vakfı resmi sosyal medya hesabından yapmış olduğu açıklamada, “Şimdi Afgan kardeşlerimize el uzatma vakti!” çağrısında bulunuldu. Açıklamada, "Umut Kervanı olarak depremin yaşandığı Afganistan'da insani yardımlarımızı ulaştırmak için ''ACİL YARDIM'' çağrısında bulunuyoruz. Şimdi Afganlı Kardeşlerimize el uzatma vakti!” ifadelerine yer verildi. Yardımlar için 0212 562 34 72 - 0543 870 81 32 numaralı telefonlar ile iletişime geçilebileceği belirtilirken "http://umutkervani.org.tr/bagis" adresi üzerinden de yardım yapılabileceği açıklandı.

Yetimler Vakfı, resmi sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda "Afganistan’a Acil Yardım" çağrısında bulundu.

Yardım mesajında "Afganistan'da meydana gelen depremde bini aşkın kişi hayatını kaybetti. Bu nedenle kardeşlerimizin yarasını sarmak için temel insani yaşam malzemeleri ulaştırıyoruz. Destek olmak isteyen kardeşlerimiz bizimle irtibata geçebilirler." denildi.

Taziye mesajı da yayımlayan Vakıf, açıklamasında "Afganistan'da meydana gelen 5.9 büyüklüğünde ki depremde bini aşkın kişi hayatını kaybetti. Vefat eden kardeşlerimize Allah’tan rahmet yaralı kardeşlerimize acil şifalar diliyoruz." ifadelerine yer verdi.

Ayrıca detaylı bilgi için 0549 540 29 21 numaralı telefonlar ile iletişime geçilebileceği belirtildi.

TÜRKİYE VE İRAN'DAN AFGANİSTAN'A TAZİYE MESAJI

Türkiye Dışişleri Bakanlığı, Afganistan'da meydana gelen depremde hayatını kaybedenler için taziye mesajı yayımladı. Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada Afganistan'ın doğusundaki 5.9 büyüklüğündeki depremin özellikle Paktika vilayetinde çok sayıda can kaybı ile yaralanmaya ve ciddi hasara yol açmasının büyük bir üzüntüyle öğrenildiği belirtildi. Halihazırda Afganistan'da faaliyetlerini sürdüren Kızılay tarafından bölgedeki depremzedeler için insani yardımların sevk edildiği kaydedilen açıklamada şu ifadeler kullanıldı: "Türkiye her zaman olduğu gibi, depremden etkilenen kardeş Afgan halkına her türlü yardımı yapmaya hazırdır. Yaşamını yitirenlere Allah'tan rahmet diliyor, yakınları ile kardeş Afganistan halkına taziyelerimizi sunuyor, yaralılara acil şifalar diliyoruz."

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Said Hatipzade, Afganistan'ın Paktika vilayetinde meydana gelen depremde hayatını kaybedenler için başsağlığı dileğinde bulundu. Hatipzade, "Afganistan hükümetine ve kardeş Afgan milletine başsağlığı dileklerimizi sunuyoruz." dedi.  Hatipzade, İran'ın deprem bölgelerine yardım etmeye hazır olduğunu da belirtti.

HÜDA PAR GENEL BAŞKANI YAPICIOĞLU'NDAN AFGANİSTAN İÇİN TAZİYE MESAJI

​HÜDA PAR Genel Başkanı Zekeriya Yapıcıoğlu, Afganistan'da bini aşkın kişinin vefat ettiği deprem nedeniyle taziye mesajı yayımladı. Yapıcıoğlu, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, "Kardeş ülke Afganistan'da meydana gelen depremde vefat eden kardeşlerimize Allah'tan rahmet, yaralılara acil şifalar diliyorum." dedi. Yapıcıoğlu, "Yaraların bir an önce sarılması için herkes üzerine düşeni yapmalı. Can kaybının artmaması temennimizdir." diye ekledi.

AFGANİSTAN YOKLUĞUN PENÇESİNDE

Afganistan’da 40 yıllı aşkın hüküm süren savaş ortamı ABD ve NATO güçlerinin ülkeden çekilmesiyle son buldu. Sovyetler Birliği’nin işgalinden (1978-1989) sonra ülkedeki aktörlerin iç savaşı (1989-1996) ve son olarak da ABD öncülüğündeki NATO koalisyon güçlerinin saldırısı (2001-2021), Afganistan’da bugün yaşanan kaosun, fakirliğin ve ekonomik çöküşün nedeni oldu. Afganistan’a yönelik tüm yardımlarını durduran ve ülkeye ait rezervleri donduran Amerikan yönetimi, yardımlarla ayakta durmaya çalışan Afganistan ekonomisinin büyük bir krize sürüklenmesine sebep oldu.

ŞİDDETLİ KURAKLIK VE İNSANİ KRİZ

Afganistan’da tarım halkın en önemli gelir kaynağı olup ülke ekonomisindeki payı %80 civarındadır. Ne var ki ülkenin en önemli ihracat kalemlerinden olan tarımsal üretim, son bir yıldır yaşanan kuraklıktan ciddi şekilde etkilenmiştir. Tarımsal üretimdeki düşüş, ülkedeki ekonomik krizin daha da ağırlaşmasına sebep olmuştur. Buğday, meyve ve sebze gibi birçok mahsulün hasadı, yaşanan kuraklık nedeniyle ortalamanın altında gerçekleşmiştir. 2021 yılında tarımdan elde edilen toplam üretim bir önceki yıla göre ciddi oranda azalmıştır. Kuraklık etkisiyle verimli bir hasat alamayan ve buna bağlı olarak yiyecek bulmakta zorlanan özellikle kırsal bölgelerdeki insanlar, yaşadıkları yerleri terk edip başka bölgelere göç etmek zorunda kalmaktadır. Nihayetinde bu durum kitlesel olarak hem ülke içinde yer değiştirmelere hem de dış göçlere neden olmaktadır.

EKONOMİK KRİZ VE YOKSULLUK

Afganistan’da uzun yıllar boyunca etkili olan savaş ve çatışma durumu, ülkenin kalkınmasını olumsuz etkilemiş ve ülke tamamen dış yardımlara bağımlı hâle gelmiştir. Dünya Bankası verilerine göre Afganistan’daki kalkınma yardımları, ülkenin gayrisafi millî gelirinin %22’sine eşdeğerdir [Bu oran çok yüksek gibi gözükse de 10 yıl önce çok daha yüksekti (%49)]. Taliban’ın kontrolü ele almasından önce, ülkeye gelen uluslararası yardımların Kâbil yönetimi tarafından gereği gibi kullanılmaması hatta yönetimin adının yolsuzluklara karışması, ülke ekonomisini büyük bir çöküşe sürüklemiştir. Örneğin 2011’de yaşanan Kâbil Bankası skandalı ile milyon dolarların ülkedeki birçok milletvekili ve kabine üyesinin zimmetine geçirildiği ortaya çıkmıştır. Ne var ki Taliban’ın ülke yönetimini ele almasıyla birlikte yıllardır Kâbil yönetimine aktarılan ancak adil şekilde dağıtılmayan uluslararası yardımlar da durduruldu. Birçok ülke, Afganistan’daki projelerini ve kalkınma yardımlarını askıya aldı. Daha önce bağışçı ülkelerin fonladığı kamu harcamalarının %75’i, şu anda süresiz olarak askıya alınmış durumda. Doktorlar, öğretmenler ve diğer kamu çalışanlarının maaşlarının daha Taliban’ın yönetimi ele almasından önce, Eşref Gani hükümetinin son dönemlerinde, yaklaşık beş-altı ay boyunca ödenmediği, buna karşın Taliban yönetiminin geçtiğimiz haftalarda kamu çalışanlarının %80’inin biriken maaşlarının ödemesini gerçekleştirdiği belirtilmekte.

EMPERYALİST AMERİKA 9,4 MİLYAR DOLARLIK TÜM REZERVLERİ DONDURDU

ABD’nin Afganistan Merkez Bankası’nın 9,4 milyar dolarlık tüm rezervlerini dondurmasından sonra, Afganistan’ın ithalatı finanse etme kabiliyetinin (ithalata bağımlı bir ekonomi için) bir hayli zorlaştığı belirtiliyor. Biden yönetiminin baskısıyla Uluslararası Para Fonu (IMF) da ülkenin 460 milyon dolarlık acil durum rezervlerine erişimini engelledi, ayrıca Dünya Bankası’nın Afganistan’daki tüm projelerinin askıya alındığı duyuruldu. Avrupa Birliği (AB) de daha önce Afganistan’a yapılması planlanan 10 yıllık 1,4 milyar dolar değerindeki kalkınma yardımlarını askıya aldığını açıkladı. Bu fonların kesilmesi sonrası, yıllardır dış yardımlarla ayakta tutulmaya çalışılan Afganistan ekonomisi neredeyse tamamen durdu, ülkedeki bankacılık sistemi tıkandı. Yeterli döviz akışının olmaması nedeniyle de bankalar para çekmek isteyen müşterilerine sınırlama getirdi ve haftalık para çekme limiti 200 dolar olarak belirlendi. Ülkedeki yerel para akışının da az olması, başta gıda olmak üzere temel tüketim mallarının fiyatlarının %75, petrol fiyatların da %105’ten fazla yükselmesine sebep oldu. Ayladır maaş alamayan pek çok Afgan, artan fiyatlar nedeniyle temel ihtiyaçlarını dahi karşılayamaz hâle geldi. Ülkedeki ekonomik faaliyetlerin bozulması birçok iş yerinin kapanmasına ve işsizliğin daha da yaygınlaşmasına; dolayısıyla yoksulluğun gittikçe artmasına yol açmış durumda. İhtiyaçlarını karşılamakta oldukça zorlanan Afgan halkı, eşyalarını satarak yiyecek almaya çalışıyor, pek çok Afgan da komşu ülkelere iltica etmek amacıyla yollara düşüyor. Bu süreçte yaşanan en kötü senaryolardan birinin yiyecek bulmakta zorlanan ailelerin diğer çocuklarını doyurabilmek için genelde en küçük çocuklarını satmak zorunda kalması olduğu belirtiliyor.