Yayımlanan bültende; ayçiçeği, buğday, kuru fasulye, kuru soğan, mercimek, mısır, nohut, pamuk, patatese ait saha gözlemleri ile piyasa bilgilerine yer verildi.
Ayçiçeği bülteni
Bu yıl pazarlamada dünyada yağlı tohum üretim miktarının 647,2 milyon ton olacağı tahmin ediliyor. Küresel ayçiçeği üretiminin ise bir önceki yıla göre yüzde 11,6 azalışla 50,7 milyon ton olacağı ön görülüyor. En büyük düşüşün Ukrayna, Rusya ve Moldova'da olacağı bekleniyor.
Dünya genelinde ayçiçeği ticaret hacminin bir önceki yıla göre yüzde 47 artacağı öngörülüyor.
Türkiye'de yağlık ayçiçeği ekiliş alanları 2017 yılında 6,8 milyon dekar iken 2021 yılında yaklaşık yüzde 19 artarak 8,1 milyon dekara yükseldi. Diğer yandan 2017 yılında 1,8 milyon ton olan yağlık ayçiçeği üretimi 2021 yılında 2,22 milyon tona ulaştı.
Ülkede ayçiçeği üretiminin yoğun olarak yapıldığı iller sırası ile Tekirdağ, Konya, Edirne, Kırklareli ve Adana’dır. Bu iller, toplam üretimin yüzde 65’ini karşılıyor.
Türkiye'de geçtiğimiz yıl ayçiçeği tohumu ithalatı 739 bin ton olarak gerçekleşti. Ayçiçeği tohumu ithalatında öne çıkan ülkeler Bulgaristan, Moldova ve Romanya’dır. 2021 yılı ilk 3 ayında 344 bin ton iken 2022 yılında yüzde 71 azalışla 101 bin ton olarak gerçekleşmişti.
Buğday bülteni
Geçtiğimiz yıl üretim sezonunda küresel buğday üretiminin bir önceki yıla göre yüzde 1’lik artışla 781 milyon ton, tüketiminin bir önceki yıla göre yüzde 1’lik artışla 778 milyon ton olacağı öngörülüyor.
Uluslararası Hububat Konseyi (IGC); Mayıs ayında 2021/2022 sezonu buğday üretimini bir önceki üretim sezonuna göre 7 milyon ton artırarak 781 milyon ton, tüketimi 7 milyon ton artırarak 778 milyon ton ve stok miktarını ise 3 milyon ton artırarak 282 milyon ton olacağını tahmin ediyor.
Türkiye'de 2021 yılı buğday ekilişi 67,4 milyon dekar, toplam üretim 17,7 milyon tondur. Ekiliş alanlarının 55,4 milyon dekarında 14,5 milyon ton ekmeklik buğday, 12 milyon dekarında 3,2 milyon ton makarnalık buğday üretildi.
Geçtiğimiz yıl Türkiye un ihracatı 3 milyon ton, makarna ihracatı 1,4 milyon ton, bulgur ihracatı 238 bin ton, irmik ihracatı 102 bin ton ve bisküvi ihracatı 566 bin ton olarak gerçekleşti.
Türkiye un ihracatında dünyada birinci, makarna ihracatında ise 2’nci sırada yer alıyor. 2021 yılında bir önceki yıla göre mamul madde ihracatı buğday karşılığında yüzde 2’lik azalış yaşanmasına rağmen değerde yaklaşık yüzde 9’luk artışla 3,2 milyar dolar ihracat rakamına ulaştı.
Kuru fasulye bülteni
Türkiye’de kuru fasulye üretimi, kuru baklagiller içerisinde nohut ve mercimekten sonra üçüncü sırada yer alıyor.
Kuru fasulyede tüm zamanların üretim rekoru kırılmış aynı zamanda geçtiğimiz yıl ihracatta sağlanan artış ile Türkiye'de kuru fasulyede 57 milyon dolarlık dış ticaret fazlası elde etti. Ülke genelinde kuru fasulye ekimleri başlamış olup mayıs ayı sonu itibarı ile ekimlerin yüzde 90 seviyesinde tamamlanması bekleniyor.
Hindistan, Myanmar ve Brezilya dünya üretimin sıralamasında ilk üçte yer alıyor. Türkiye, 2020 yılı dünya üretim sıralamasında 19’uncu, verim sıralamasında ise 12’nci sırada.
Türkiye'de 2022 yılı ilk üç aylık dönemde ise kuru fasulye ithalat miktarı 2 bin 382 ton, ithalat değeri 3 milyon dolar ihracat miktarı 13 bin ton, ihracat değeri 14 milyon dolardır. 2022 yılı ilk üç ayı itibarı ile kuru fasulyeden elde edilen dış ticaret fazlası 11,35 milyon dolardır.
Türkiye'de 2022 yılı ilk üç aylık dönemde ithalatın yüzde 36’sı Kanada’dan gerçekleştirilir iken, ihracatın yüzde 67’si Irak’a gerçekleşti.
Kuru soğan bülteni
Dünya 2020 yılı soğan üretimi; 138 ülkede yaklaşık 5,5 milyon ha alanda, 105 milyon ton olarak gerçekleşti. Üretim genel olarak artış eğiliminde olup bir önceki yıla göre alanda yüzde 6, üretimde ise yüzde 5 oranında artış oldu.
Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) 2020 yılı verileri ile Türkiye, dünya kuru soğan ekim alanında 12’nci, üretimde ise 5’inci sırada yer alıyor. Dünya kuru soğan verimi bin 908 kilogram da iken Türkiye verimi 3 bin 244 kilogram da olup dünya ortalamasından yüksektir.
TÜİK verilerine göre, Türkiye’de 2021 yılında 698 bin 972 alanda 2,5 milyon ton ile rekor düzeyde kuru soğan üretimi gerçekleştirdi. Kuru soğan üretiminin yüzde 87’sini, ekim yapılan alanların da yüzde 81’ini 9 ilden oluşuyor. Kuru soğan ekim alanı en yüksek olan il 166 bin dekar (yüzde 24) ile Ankara’dır. Ankara’yı Çorum, Amasya, Hatay ve Tokat izlemektedir. Yeterlilik derecesi yüzde 114,2 ve kişi başına tüketim 21,4 kilogramdır.
Türkiye üretim miktarı dikkate alındığında kuru soğanda kendine yeten ve ihracatçı konumunda olan bir ülkedir. Dış ticarette 2020 yılında 219 bin ton, 2021 yılında ise 271 bin ton ile son 20 yılın en yüksek ihracatı yapıldı. 2021 yılı ilk 3 ayında ihracat miktarı 39 bin ton iken, 2022 yılı ilk 3 ayındaki ihracat miktarı 93 bin ton olarak gerçekleşti. Kuru soğan ithalatında gümrük vergisi oranı yüzde 49,5’tir.
Mercimek bülteni
Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), 2020 yılı verilerine göre dünya mercimek üretimi 5 milyon ha alanda 6,54 milyon ton, dünya mercimek verim ortalaması bin 310 kilogram hektar olarak gerçekleşti. FAO, 2020 yılı verilerine göre dünya üretim sıralamasında Kanada, Hindistan ve Avustralya ilk üç sırada yer almakta olup Türkiye ekiliş alanı ve üretimde 4’üncü, verimde ise 10’uncu sırada yer alıyor.
TÜİK 2021 yılı verilerine göre, mercimek üretim miktarı kırmızı mercimekte 228 bin ton, yeşil mercimekte 35 bin tondur. Mersin Ticaret Borsasında, 24 Mayıs 2022 tarihinde kırmızı kabuklu mercimek fiyatı 12 bin 780 TL/ton, 16 Mayıs 2022 tarihinde yeşil mercimek fiyatı 24 bin 710 TL/ton olarak gerçekleşti.
2021 yılında gerçekleştirilen kırmızı mercimek ithalat miktarı 463 bin ton, ithalat değeri 311 milyon dolar 2021 yılı ihracat miktarı 222 bin ton, ihracat değeri ise 220 milyon dolardır.
Mısır bülteni
Dünya mısır ithalatının 2021/2022 pazarlama yılında 180,9 milyon ton seviyelerinde olacağı, dünya ithalatında en büyük payı 23 milyon ton ve yüzde 12,7 oranla Çin’in alacağı tahmin ediliyor. İthalatta Çin’i sırasıyla Meksika (17,5 milyon ton), Japonya (15,4 milyon ton), AB ülkeleri (16 milyon ton), Güney Kore (11,7 milyon ton), Vietnam (9,2 milyon ton), Mısır (9,2 milyon ton) ve İran’ın (8,5 milyon ton) izlemesi bekleniyor.
Dünya mısır ihracatının ise 2021/2022 pazarlama yılında 197,7 milyon ton seviyelerinde olacağı, dünya ihracatında en büyük payı 63,5 milyon ton ve yüzde 32 oranla ABD’nin alacağı tahmin ediliyor. İhracatta ABD’yi sırasıyla Brezilya (44,5 milyon ton), Arjantin (39 milyon ton), Ukrayna’nın (23 milyon ton) ve AB ülkeleri (5,2 milyon ton) izlemesi tahmin ediliyor.
2022 yılı Nisan ayı Adana Ticaret Borsası ortalama fiyatı 5 bin 133 TL/tondan (349 dolar /ton), Konya Ticaret Borsası ortalama fiyatı 5 bin 1410 TL/tondan (350 dolar /ton) ve yurt dışı piyasalarda ise 356 dolar /tondan işlem gördü.
Nohut bülteni
Dünya nohut üretiminde önemli bir yere sahip olan Meksika’da üretim sezonu olumlu devam etmekte olup fiyatların yüksek olması nedeni ile rekoltede artış bekleniyor. Ancak salgın, kuraklık ve Rusya-Ukrayna savaşının getirdiği sorunlar piyasalarda dalgalanma ve belirsizlikleri de devam esiyor.
Geçtiğimiz yıl ithalat miktarı 29 bin ton, ithalat değeri 28 milyon dolar ihracat miktarı 171 bin ton, ihracat değeri 134 milyon dolar olarak gerçekleşti. İthalat ve ihracat arasındaki değer farkı Türkiye lehine 106 milyon dolar olarak gerçekleşmiş olup Türkiye net ihracatçı konumundadır.
Türkiye 2021 yılı ihracatında ilk sıralarda yüzde 14 ile İran, yüzde 8 ile Pakistan, yüzde 8 ile Suriye ve yüzde 6 ile Irak yer alıyor. Aynı dönem yapılan ithalatın ise yüzde 44’ü Rusya’dan, yüzde 3 5 ’i ise Meksika’dan gerçekleştirildi.
2022 yılı ilk üç aylık dönemde nohut ithalat miktarı 2 bin ton, ithalat değeri 2 milyon dolardır.
Pamuk bülteni
Uluslararası Pamuk Danışma Kurulunun (ICAC), 2021/2022 üretim sezonu tahminlerine göre dünya pamuk ekim alanı 33,4 milyon hektar, üretimi 26,4 milyon tondur. Dünya pamuk tüketiminin ise 26,2 milyon ton olacağı öngörülüyor.
Türkiye’de 2021 yılında 4,3 milyon da alanda 2,25 milyon ton kütlü pamuk üretimi karşılığı 832.500 ton lif pamuk üretimi gerçekleşmiştir. 2021 yılında Türkiye’de üretilen pamuğun yüzde 87’sini karşılayan 6 il sırasıyla Şanlıurfa (yüzde 40), Diyarbakır (yüzde 14), Aydın (yüzde 12), Hatay (yüzde 9), İzmir (yüzde 7) ve Adana (yüzde 5)’dır.
Türkiye 2021 yılında 2,5 milyar dolar değerinde 1,3 milyon ton pamuk ithalatına karşılık aynı dönemde hazır giyim ihracatı 20,3 milyar dolar ve tekstil ve hammaddeleri ihracatı 12,9 milyar dolar oldu.
Türkiye 2022 yılı ocak-mart döneminde 828 milyon dolar değerinde 315 bin ton pamuk ithalatına karşılık aynı dönemde hazır giyim ihracatı 5,5 milyar dolar ve tekstil ve hammaddeleri ihracatı 3,4 milyar dolar oldu.
Patates bülteni
Dünyada patates üretimi 2020 yılında 16,5 milyon ha alanda 359 milyon ton olarak gerçekleşti. Yıllar itibarı ile Hindistan, Mısır ve Ukrayna’nın üretiminde artış gözlenmekte, üretimde Çin yüzde 22, Hindistan yüzde 14, Ukrayna yüzde 6 ve Rusya yüzde 5’lik pay alıyor.
Dünya patates üretiminde Türkiye yüzde birlik pay ile 16’ncı sırada yer alıyor. Dünya patates verimi ortalama 2 bin 177 kilogram hektar iken Türkiye'de 3 bin 514 kilogram hektardır.
Dünya dış ticaretine konu olan taze ve dondurulmuş patatesin ticaret hacmi 2020 yılında 44 milyon ton ile 23,4 milyar dolardır. Dondurulmuş patatesin 2020 yılında ortalama ton fiyatı 908 dolar taze patatesin ise 314 dolar olmuştur. Taze patates ithalatı 2020 yılında 4,6 milyar dolar dondurulmuş patates ise 7,4 milyar dolarlık hacme sahiptir. Dünyada patates ticareti en çok AB ülkeleri arasında yapılıyor.
Konya, Niğde, Afyonkarahisar ve Kayseri patates üretiminde önemli ilk 4 ildir. Bu 4 il, ülke üretiminin yüzde 45’ini, ekim alanlarının ise yüzde 41’ini oluşturuyor.
Üretim miktarı dikkate alındığında Türkiye taze patateste ihracatçı konumunda yer alıyor. Türkiye patates ithalatı 2020 yılında toplam 25 bin ton, ihracatı ise 124 bin ton olup 2021 yılında patates ithalatının yaklaşık yüzde 96’sı tohumluktur. Patates ithalatındaki gümrük vergi oranı yüzde 19,3’tür.
İhracat miktarı incelendiğinde, 2020 yılında 124 bin 135 ton olan patates ihracatı, 2021 yılında 270 bin 684 ton olarak gerçekleşmiş olup 2021 yılı patates ihracatının yüzde 98’i taze, yüzde 1,9’u tohumluk ve çok az miktarda da dondurulmuş patatesten oluşuyor. 2021 yılının ilk 3 ayında 79 bin 919 ton olarak gerçekleşen ihracat 2022 yılının ilk 3 ayında yüzde 33 artışla 106 bin 532 ton olarak gerçekleşti. (İLKHA)
Güncel
Güncel
Dünya
Dünya
Güncel
Röportaj
Dünya
Dünya
Güncel
Güncel
