Diyabet hastaları hangi durumda oruç tutabilir?

Halk arasında genel olarak  şeker hastalığı olarak tabir edilen Diabetes Mellitus, genel olarak kanda glukoz (şeker) seviyesinin normalin üzerine çıkması, buna bağlı olarak normalde şeker içermemesi gereken idrarda şekere rastlanmasıdır.

Diyabet, kanda bulunan insülin hormonunun eksikliği ya da bozukluğu sonucu ortaya çıkan kan şekeri yüksekliği ile seyreden kronik bir hastalık.

İnsülin pankreastan salgılanan kandaki glikozun hücreler tarafından kullanılmasını sağlayan bir hormondur. Yediğimiz gıdalar bağırsaklarımızda glikoza kadar parçalandıktan sonra emilir ve kandaki glikoz oranı yükselmeye başlar. Bu glikozun hücrenin içerisinde kullanılabilmesi için insüline ihtiyaç vardır ve insülin sayesinde hücre içerisinde geçerek enerji ve diğer metabolik yollarda kullanılır. İnsülin eksikliğinde ya da kullanımında reseptör düzeyinde bir bozukluk olduğu zaman kanda şeker oranı yüksek olmasına rağmen hücreler tarafından kullanılamaz ve diyabet dediğimiz durum ortaya çıkar.

Diyabet; Tip 1 Diyabet, Tip 2 Diyabet, Gebeliğe Bağlı Diyabet, bir de daha az sıklıkla gördüğümüz Sebeplere Bağlı Diyabet olarak dörde ayrılır. Tip 1 Diyabet, mutlak insülin eksikliği ile ortaya çıkan bir durumdur. Genellikle çocukluk çağı, adolesan çağında gördüğümüz insülinin kanda eksik olmasıyla ortaya çıkan bir durumdur.

Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Hüseyin Karaaslan, diyabetli hastaların hangi durumlarda oruç tutabileceği ile ilgili İLKHA'ya konuştu.

"Diyabet hastalığı ömür boyu takip gerektiriyor"

Diyabet hastalığının günümüzün yöntemleri ile tedavisinin mümkün olmadığını belirten Karaaslan, "Diyabet, ömür boyu süren bir hastalıktır ve günümüzdeki tedavi yöntemleriyle bu hastalığı tam olarak ortadan kaldırmak mümkün değildir. Dolayısıyla bu hastalarımız ömür boyu takip edilmesi gerekmektedir. Oruç konusuna gelince diyabet hastalarımız her sene Ramazan ayı öncesinde kontrollerini gelirlerse yapılacak bazı tetkikler neticesinde oruç tutmaya uygun olup olmadıklarını belirleyebiliyoruz. Hastalar geldikleri zaman kan şekerlerini ölçüyoruz.  3 aylık kan şekeri ortalamalarına bakıyoruz. Diyabete bağlı bir kalp hastalığı, böbrek hastalığı, göz damarlarında hasar oluşmuş mu diye bakıyoruz.  Bu sonuçlara göre de hastanın riskini belirleyerek oruç tutmaya uygun olup olmadıklarını söyleyebiliyoruz." şeklinde konuştu.

"Tip 1 diyabetlilerin oruç tutmasını önermiyoruz"

Bazı diyabet hastalarının oruç tutmasının sakıncalı olacağını ifade eden Karaaslan, "Eğer hasta, Tip 1 diyabet hastası ise ya da hasta diyabet olup gebe ise ya da hasta Tip 2 diyabet hastası olup insülin kullanıyorsa bu hastaların oruç tutmalarını önermiyoruz. Yine hastanın Ramazan öncesinde gün içerisinde tekrarlayan kan şekeri düşüklüğü oluyorsa ya da kan şekeri değerleri çok yüksekse, diyabete bağlı hastanın böbrek yetmezliği, kalp damar hastalığı varsa veya göz damarlarında hasar oluşmuşsa biz bu hastaların da Ramazan ayında oruç tutmalarını sakıncalı görüyoruz. Yine eğer hasta 75 yaşın üzerinde ise ek hastalığı olmasa bile oruç tutmasının o kişi için sağlık yönünden riskleri olduğunu söyleyebiliriz ve bu kişinin de oruç tutmasını tavsiye etmiyoruz." diye konuştu.

"Hastanın kan şekeri değerinin hedef değerlerde olması gerekiyor"

Diyabet hastalarının hangi durumlarda oruç tutabileceğine değinen Karaaslan, "Hastanın kan şekeri değerleri; hedef değerlerde ise hasta insülin değil de 'Oral antidiyabetik' dediğimiz hap tedavisi kullanıyorlarsa ve bu tedavi yöntemi ile kan şekerleri hedef aralıkta ise gün içerisinde kan şekeri değerleri düşmüyorsa veya çok yükselmiyorsa bu hastalar, yakın takip altında oruç tutmayı deneyebilirler. Yine de baktılar ki oruçlu iken gün içerisinde kan şekerleri düşüyorsa o zaman da sonraki günlerde oruç tutmalarını tavsiye etmiyoruz.  Oral antidiyabetik kullanan hastalar, bazı ilaçları günde 3 kez kullanıyorlar. Bu hastalara, Ramazan ayında ise sahur ve iftar vakitlerinde olmak üzere günde iki kez ilaç kullanmalarını tavsiye ediyoruz." ifadelerini kullandı.

"Tip 1 diyabetliler oruç tutmamalıdır"

Oruç tutmalarını kesinlikle önermedikleri hastaları sıralayan Karaaslan, "Kesinlikle oruç tutmalarını önermediğimiz hastalar;  Tip 1 diyabetli hastalardır.  Onlar günde 4 kez insülin kullanıyorlar ve kan şekerleri sık sık dalgalana biliyor. Yine hasta gebelerde tedavi de sadece insülin kullanılabiliyorlar. Tip 2 diyabet olup kan şekeri çok yüksekse ve insülin kullanıyorsa veya diyabet olup gün içerisinde sık sık kan şekerleri düşüyorsa veya diyabete bağlı böbrek yetmezliği, göz damarlarında rahatsızlık varsa ve buna kalp damar hastalığı eşlik ediyorsa ve hasta 75 yaşın üzerinde ise biz bu hastalara oruç tutmalarını tavsiye etmiyoruz." dedi. (İLKHA)