Tarihte Bugün: 9 Eylül

9 Eylül’de dünyada ve Türkiye’de neler yaşandı. Tarihte bugün hangi gelişmeler oldu? Hep birlikte bakalım; 

1923: Japonya’nın Tokyo ve Yokohama kentlerinde gerçekleşen depremde yaklaşık 300 bin kişi öldü. 1923 Kanto Depremi veya Büyük Kanto Depremi diye isimlendirilen deprem, saat 11.58’de meydana gelmiş ve 4 dakika sürmüştür. Jeologlar günümüzde Büyük Kanto Depremi’nin 7,9 büyüklüğünde olduğunu tahmin etmektedir. Bu deprem, tarihteki en yıkıcı depremlerden biridir.

1933: İzmir Enternasyonal Fuarı’nın çekirdeğini oluşturan “9 Eylül Panayırı” ilk defa, Genelkurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak tarafından açıldı. Cumhuriyet’in ilk yıllarında sanayi, kalkınma ve üretim alanında hiçbir gelişme gösterilmezken ve bu yönde somut adımlar da atılmazken; batılılaşmanın giyim kuşam, moda ve yaşam tarzı alanlarında hızla adımlar atılıyordu. Ekmek alacak parası olmayan halka şapka ve benzeri kıyafetleri giyme mecburiyeti getiriliyordu. Bu yönde atılan adımlardan birisi olan İzmir Panayırı her ne kadar sonraları teknoloji, ithalat ve ihracat mallarının tanıtımına yönelik bir misyon üstlenmişse de özü itibarı ile eğlence ve müzik temelli bir şenlik panayırı olarak başlatılmıştır.

1946: Ülkenin üç büyük kenti İstanbul, Ankara ve İzmir’de ekmek dağıtımında uygulanmakta olan karne yönetimine son verildi. Ekmek karnesi uygulamasına 1942 yılı Ocak ayı içinde başlanmıştı. Halkına ekmek dahi yediremeyen bir sistem öte yandan laiklik adı altında modayı, batılı giyim-kuşamı ve yaşam modelini dayatmakla meşguldü.

1948: Kuzey Kore, bağımsızlığını ilan etti. Özellikle Kore Savaşı sonucunda Kore, Kuzey ve Güney olmak üzere ikiye bölündü.

1954: Cezayir’de meydana gelen şiddetli depremde bin kişi hayatını kaybetti, binlerce kişi de yaralandı. Deprem bölgesindeki yerleşim yerlerinde on binlerce konut hasar gördü. 

1982: 12 Eylül İhtilali’nden önce Anayasa Mahkemesi tarafından kapatılan Devlet Güvenlik Mahkemeleri’nin tekrar kurulmasına karar verildi. Kendi dönemlerinin İstiklal Mahkemeleri olan DGM’ler verdikleri binlerce idam kararıyla rekor kırdıkları gibi Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne taşınan bu kararların birçoğunun Türkiye aleyhine sonuçlanması bakımından da DGM’lerin kötü şöhretini zirvelere taşımıştır.

2009: İstanbul'da son 80 yılın en yüksek yağışı yaşandı. Su taşkınları nedeniyle çok sayıda insan hayatını kaybetti, büyük çapta maddi hasar oluştu.

2012: Batı Afrika ülkesi Mali’nin başkenti Bamako’da düzenlenecek bir konferansa katılmak üzere yola koyulan 8’i Moritanyalı,  8’i de Malili 16 Müslüman Âlim, Mali ordusuna bağlı askerler tarafından şehid edildi. Yerel kaynaklar, katledilen âlimlerin Dava Cemaati’nin üyeleri olduğunu ifade etti. 2012 Mart’ında askeri darbenin yapıldığı ülkede, siyasi istikrarsızlık hâkimdi. Ülkenin kuzeyi ise Müslümanların kontrolünde bulunuyordu.

2014: Mısır’da Hürriyet ve Adalet Partisi Genel Sekreteri Muhammed Biltaci ile Darbeyi Red ve Meşruiyete Destek İçin Ulusal İttifak yöneticilerinden Safvet Hicazi, 20’şer yıl hapis cezasına çarptırıldı.