Suriyelilerle ilgili doğru bilinen yanlışlar

DOĞRUHABER

Suriyeli mülteciler yaklaşık 10 yıldır ülkelerinde çıkan iç savaştan dolayı Türkiye’ye sığındı. Hayatlarını devam ettirmek için zorlu koşullarda mücadele veren Suriyeliler, mülteci düşmanlarının hedefi oldu. Yalan yanlış birçok iddia ile halkı kışkırtan ve başını bir kısım siyasilerin çektiği güruh, Suriyeleri hedef haline getirdi. Peki, bu iddiaların ne kadarı doğru? İşte Suriyelilerle ilgili doğru bilinen yanlışlar!

-İDDİA 1-

SURİYELİLER DEVLETTEN MAAŞ ALIYOR

DOĞRUSU:

Suriyelilerin devletten maaş aldığı iddiası, ulusal bir gazetenin köşe yazarı ile bağımsız bir milletvekili tarafından Türkiye’de olmayan bir üniversitenin olmayan bir tezi kaynak gösterilerek ortaya atıldı. İddiaya göre Yavuz Sultan Selim isimli üniversitede hazırlanan bir tezde Suriyelilerin kişi başı 895 lira maaş aldıklarının yazdığı söylendi.  Türkiye’de Yavuz Sultan Selim isminde bir üniversite olmadığı gibi devlet şimdiye kadar hiçbir zaman kendi bütçesinden Suriyelilere aylık bağlamamıştır. Türkiye’de Geçici Koruma veya Uluslararası Koruma altında olan ve belli kriterleri sağlayan kişilere, Avrupa Birliği tarafından finanse edilen ve ismi Sosyal Uyum Yardımı (SUY) olan aylık 155 lira destek verilmektedir. Bu para Türkiye’de yaşayan Suriyelilerin hepsine değil sadece belli kriterlere sahip kişilere verilmektedir. Bu paranın ihtiyaç sahibi kişilere ulaştırılmasına Türk Kızılay’ı, KIZILAY KART sistemi ile aracılık etmektedir.

-İDDİA 2-

SURİYELİLER ÇALIŞMA İZNİ ALIP İSTEDİĞİ YERDE ÇALIŞIYOR

DOĞRUSU:

Kaynağı sosyal medya olan ve tekrar tekrar paylaşılan iddiaya göre Suriyelilerin kendilerine çalışma izni alıp istedikleri yerde özgürce çalışabildiği bilgisi paylaşıldı. İddiayı daha da ileriye götüren bazı sosyal medya kullanıcıları ise çalışma izni alan Suriyelilerin Türk işçileri işten çıkarıp kendilerini işe aldığını belirtti. Bir yabancının Türkiye’de çalışabilmesi için Çalışma Bakanlığı tarafından o kişi için çalışma izni verilmesi gerekiyor. Yabancı kişiye çalışma izni yalnızca işveren tarafından alınabiliyor. Yani bir Suriyelinin kendisine çalışma izni alma hakkı yok. Kim işletmesinde bir yabancı ya da Suriyeli çalıştırmak istiyorsa, kendi e-Devlet hesabı üzerinden işletmesi adına o yabancı kişi için başvuru yapması gerekiyor. İşverenin bir yabancı ya da Suriyeli adına çıkardığı çalışma izni ise sadece o iş yeri için geçerli. Yani bir yabancı ya da Suriyeli için çıkarılan çalışma izni bütün iş yerlerinde geçerli değil.

-İDDİA 3-

SURİYELİLER İSTEDİĞİ ÜNİVERSİTEYE SINAVSIZ GİRİYOR

DOĞRUSU:

Kaynağı anonim bir sosyal medya hesabı olan bir paylaşımda, Suriyelilerin istedikleri üniversitedeki istedikleri bölüme, herhangi bir şart ve sınav olmadan kayıt yaptırabildikleri iddia edildi. İddia genellikle üniversite sınavı ve tercih döneminde gündeme getirilmekte ve daha da ileri götürülerek Suriyelilerin harç parası ödemedikleri söylenmektedir. Türkiye vatandaşı olmayan her öğrenci yabancı öğrenci statüsündedir. Suriyelilerin ne devlet üniversitelerinde ne de vakıf üniversitelerinde diğer yabancı uyruklu öğrencilere göre bir avantajı yoktur.  Bir yabancı öğrencinin devlet üniversitesine girmesi için Yabancı Öğrenci Sınavına (YÖS) girmesi gerekmektedir. Yani sınava girmeden istedikleri üniversitede okudukları iddiası uydurmadır. Vakıf üniversitesine girmek istediğinde ise o üniversitenin belirlemiş olduğu kriterlere uymak zorundadır.

-İDDİA 4-

SURİYELİLER ARAÇ MUAYENE ÜCRETİ ÖDEMİYOR

DOĞRUSU:

4 Ağustos 2020 tarihinde bir haber sitesi tarafından hazırlanıp aynı gün içerisinde milletvekili olan bir Twitter kullanıcısı tarafından bu haber kaynak gösterilerek paylaşılan iddiada, TÜVTÜRK istasyonlarında Suriyelilerin araçlarına ücretsiz muayene yapıldığı iddia edildi. Kısa sürede 8 bin RT ve 15 bin beğeni alan paylaşımda kullanılan muayene raporunun bir “Tekrar Muayenesine” ait olması ve tekrar muayenesinin herkes için ücretsiz olduğunun TÜVTÜRK tarafından açıklanmasından sonra iddiayı paylaşan Twitter kullanıcısı hesabından düzeltme mesajı yayınladı. TÜVTÜRK tarafından yapılan açıklamada ise Suriyeliler de dahil olmak üzere araç muayene işleminin herkes için ücretli olduğu bilgisi verildi.

-İDDİA 5-

SURİYELİLER SU, ELEKTRİK VE DOĞALGAZ FATURASI ÖDEMİYOR

DOĞRUSU:

Suriyelilerin fatura ödemediği iddiası, bir sosyal medya kullanıcısı tarafından paylaşılan bedelsiz bir su faturasına dayanmaktadır. İddiaya konu olan faturanın alt kısmında yer alan “Düşük tüketim nedeniyle faturalandırılmamıştır” ibaresi, paylaşım sırasında özellikle kapatılmış, su, elektrik ve doğalgaz için Suriyelilerden ücret alınmadığı ifade edilmiştir. Faturayı kesen su idaresi ile yapılan görüşme sonrasında faturada ismi geçen kişinin evden taşınarak aboneliğini sonlandırdığı, son ay içerisinde su sayacında yalnızca 1 metreküplük su tüketimi görüldüğü için sıfır (0) liralık fatura gönderildiği belirtilmiştir. Su, elektrik ve doğal gaz herkes için ücretlidir.

-İDDİA 6-

SURİYELİLER HASTANEDE SIRA BEKLEMİYOR

DOĞRUSU:

Uzun yıllardır sosyal medyada paylaşılan Suriyelilerin hastanede sıra beklemediği iddiası, poliklinik sıra numarası takip ekranında Suriyeli olduğu sanılan bir kişiye ait ismin altında Yasal Öncelikli Hasta yazmasına dayanmaktadır. Hastane poliklinik hizmetlerinde muayene öncelik sırası Sağlık Bakanlığı tarafından yayınlanan genelge ile belirlenmiştir. Bu genelgeye göre yasal öncelik acil vakalar, engelli hastalar, hamileler, hizmetteki askeri personel, şehit yakınları, gazi ve gazi yakınları, 65 yaş üstü hastalar ile yedi yaşından küçük çocuklara verilmektedir. Yani Suriyelilere hastanelerde yasal bir öncelik tanımlanmamıştır. Sıra numarası takip ekranında bir hastanın öncelikli olduğu görülüyorsa bu öncelik onun Suriyeli olmasından dolayı değil, yukarıda belirtilen durumlardan birini sağlamasından dolayıdır.

-İDDİA 7-

SURİYELİLER MEMUR OLUYOR

DOĞRUSU:

İlk olarak 2015 yılında sosyal medyada anonim bir hesap üzerinden ortaya çıkan iddiaya göre 100 bin Suriyelinin KPSS aranmaksızın kamuya memur olarak atanacağı öne sürüldü. Bazı sosyal medya kullanıcıları tarafından “Resmi gazetede yayınlandı” ifadesi ile zaman zaman yeniden paylaşılan iddia gerçeği yansıtmamaktadır. Hangi kuruma kaç memurun alınacağı her kurumun kendi internet sitesinde duyurulmaktadır. Ne resmi gazetede ne de kurumların internet sitelerinde şimdiye kadar bu yönde bir ilana ulaşılamamıştır. Ayrıca 657 nolu Devlet Memurları Kanununun 48. maddesine göre yabancıların “memur” olma hakları yoktur. Memur olmanın ilk şartı Türkiye vatandaşı olmaktır.

-İDDİA 8-

OKULLARA SURİYELİ ÖĞRETMENLER ATANDI

DOĞRUSU:

6 Kasım 2018 tarihinde Twitter’da herhangi bir kaynak göstermeden bir milletvekili tarafından paylaşılan bir iddiaya göre 900 Suriyeli öğretmenin Milli Eğitim Bakanlığı tarafından okullara atandığı ve bu öğretmenlerin Türk öğrencilerin olduğu sınıflarda öğretmen olarak göreve başladığı öne sürüldü. MEB tarafından yapılan basın duyurusu ile iddianın asılsız olduğu ortaya çıktı. İddianın paylaşıldığı tarihten yaklaşık 2 yıl öncesinde (8 Ağustos 2016 tarihinde) eğitim kalitesinin artırılması ve yaşanan dil probleminin çözülmesi amacıyla finansmanı UNICEF tarafından karşılanan bir eğitim programına başlandı. Bu eğitim programına yalnızca Suriye’de öğretmenlik yapan kişiler kabul edildi. Eğitim programını başarıyla tamamlayan kişiler, Suriyeli öğrencilerin yoğun olarak eğitim gördüğü okullarda, kolaylaştırıcı rolüyle çocukların eğitim sistemini anlamaları ve dil problemi yaşayan Suriyeli çocukların desteklenmesi için çalışmaktalar. Bu kişiler derslere gidip ders anlatmamaktadır ve memur statüsünde değildir.

-İDDİA 9-

SURİYELİ ESNAFLAR VERGİ VERMİYOR

DOĞRUSU:

Facebook kullanıcıları arasında oldukça yaygın şekilde paylaşılan iddiaya göre Suriyeli dükkân sahiplerinin vergiden muaf olduğu ve belediyeler tarafından denetlenmediği öne sürülmekte.  Vergi denetimi illerde ve ilçelerde yetkili olan vergi müdürlüğüne bağlı personel tarafından yapılmaktadır. Her ticari işletme vergi ödemekle yükümlüdür. Kaçak olarak çalıştırılan veya vergi vermeyen bir işletme varsa bu onlara verilen bir haktan dolayı değildir. Suriyeli esnafların vergi konusunda ne bir muafiyeti ne de bir ayrıcalığı vardır. Nasıl ki Türkiye vatandaşı bir esnaf iş yeri açtığında ticaret/esnaf odasına kayıt yaptırıyor, yazar kasa alıp fatura kesiyorsa, Suriyeli ya da diğer yabancı esnaflar için de aynı durum geçerlidir. Kaçak olarak işletilen kafe, bakkal, market veya giyim mağazasının vergi vermiyor olması Suriyelilere sağlanan bir ayrıcalıktan dolayı değil, o işletmenin kaçak olmasından dolayıdır.

-İDDİA 10-

SURİYELİLER 5 YIL SONRA TÜRKİYE VATANDAŞI OLACAK

DOĞRUSU:

Geçici Koruma Kanunu ve Yönetmeliği hakkında bilgi sahibi olmayanların, Türk Vatandaşlık Kanununa bakarak ortaya attığı iddiaya göre Türkiye’de bir şekilde 5 yıl kalan Suriyelilerin 5. yılın sonunda kanunen Türkiye vatandaşı olacakları belirtildi. 5901 nolu Türk Vatandaşlık Kanununda vatandaşlığın nasıl kazanıldığı ile ilgili şartlar açıkça belirtilmiştir. Türkiye’de bulunan Suriyeliler Geçici Koruma statüsüne sahiptir. Geçici koruma kapsamında olan kişilerin 5 yıl ikamet yoluyla Türkiye Vatandaşı olma hakları yoktur. Eğer böyle olsaydı 2015 yılının sonuna kadar gelmiş olan 2 milyon 503 bin 549 Suriyelinin tamamının Türkiye vatandaşı olması gerekiyordu. Fakat son açıklanan sayıya göre Türkiye vatandaşı olan Suriyelilerin sayısı 110 bin. Benzer şekilde Geçici Koruma altında bulunan Suriyelilerin bir Türkiye vatandaşı ile evlenip evlilik yoluyla Türkiye vatandaşı olma hakları da yoktur.

Kaynak: Mülteciler ve Sığınmacılar Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği