Bu ampul 120 yıldır yanıyor

Elbette inanmak zor gelecek ama 1901 yılında aç düğmesine basılan ampul hala yanıyor. 

Kaliforniya’da bir itfaiye istasyonundaki ampul 120 yıldır hala yanıyor.

Bu  ampul 1895 yılında üretilmiş

Üretici fabrika şu an yok, kapalı yani...

Ama ürettiği ampul hala yanıyor.

Elektrik 1880’de icat edildiğine göre ve bilim sürekli ileriye doğru gittiğine göre nasıl oluyor da bizim ampuller 4 ayda çöpe giderken Kaliforniya’daki bu ampul hala yanıyor?

1895 yılındaki teknoloji bugünden daha ileri değildi heralde…

Aslında bu sorunun çok basit. Bu duruma Planlı eskitme diyorlar..

Bir süre buna endüstriyel tasarım konsepti denildi.

Son ismi ise daha şık: Ürün yaşam döngüsü

Kapitalizmin iyice ahlaksızlaşmadığı dönemde üretilen malzemeye bir ömür biçilmiyordu.

Deyim yerindeyse “dayanabildiği kadar” giderdi.

Hani ninelerin “bizim zamanımızda buzdolapları daha sağlamdı” deyişi var ya..

Doğru..

Doğru söylüyorlar

Zira kapitalizm ürün yaşam döngüsü kavramını keşfettikten sonra üreticiler bir ürünün hayatını tasarlamaktan vazgeçti ve hatasını tasarlamaya koyuldu.

Yani diyorlar ki öyle bir ürün yapalım ki şu kadar kullanımdan, şu kadar aydan sonra işe yaramaz hale gelsin.

Kullandığınız cep telefonunun yeni bir modeli çıktığı zaman sizin eski modelin biraz yavaşlamaya başladığını, hissediyorsunuz değil mi?

Kullandığınız telefonları yeni aldığınızda çok hızlıdır ama birkaç yıl içinde hızında ciddi bir azalma yaşanır.

Çünkü üretici yeni çıkan modelin satılabilmesi için ürettiği o ilk telefona bir kullanım ve hız ömrü biçmiştir.

Artık eskisi gibi işe yaramıyor deyip yeni bir telefon almanız gerekir çünkü.

İşte bu mantık henüz üretim sektöründe yokken üretilen lamba 120 yıldır hala yanıyor.

Bu lamba anlamak isteyene aslında kapitalizmin ne kadar ahlaksız bir ideoloji olduğunu da ispatlıyor.