Asri mezarlık nedir? Kimler asri mezarlığa gömülür?

"Asri" kelimesinin Türkçe sözlükteki manası "yeni, çağdaş" anlamındadır. Asri kelimesinin kökeni Arapça ’ya dayanmakta olup asır kelimesinden türemiştir. ‘Asr’ kelimesinin bir anlamı da "zaman" dır. Arapça ’da ‘nisbet ya’sı‘ olarak bildiğimiz ya harfi eklendiğinde; yani kelime asrî olduğunda ‘çağdaş, modern, yeni‘ anlamına gelmektedir. Dolayısıyla asri mezarlık, çağdaş ve yeni mezarlık anlamına gelmektedir.

Cumhuriyetin ilanından sonra birçok şeyin değişmesiyle birlikte mezarlıklarda da değişim ve "çağdaş"laşma başlamıştır. Birçok tarihi mezarlıkta Osmanlıca kitabeli, kavuklu, fesli taşların olduğu mezarlara rastlanır. Cumhuriyet devrinin başlarında birçok alanda yapılan değişiklikler mezarlık tanzim ve mimarisinde de kendini göstermiştir. Bir taraftan bilhassa şehir içinde kalan tarihî mezarlıklar kaldırılmış, diğer taraftan da ihtiyaç duyulan yerlerde yeni mezarlıklar açılmıştır.

Asrî mezarlık adıyla bu yeni mezarlıklarda kabirlerin içi beton duvarlarla örülerek üstü beton kapaklarla kapatılmış, bazen birkaç kat olabilen bu kabirlere böylece birden fazla defin yapılma imkânı elde edilmiştir. Çeşitli kâgir malzemeyle dış görünüşleri itibariyle havuz biçiminde yapılan mezarların baş taşlarına mezar sahibinin işlenmiş resminin yerleştirilmesi de bu devrede ortaya çıkan ve asrî mezarlık görüntüsünü tamamlayan unsurlardandır.

Türkiye’de oluşturulan ilk asri mezarlık 1935 yılında faaliyete geçen Ankara’da bulunan Cebeci Asri Mezarlığı olarak kayıtlara geçmektedir. Bundan sonra İstanbul başta olmak üzere Türkiye’nin birçok yerinde benzer mezarlıklar yapılmıştır. (İLKHA)