İşte 2020 yılının büyük protesto ve sokak eylemleri!

5 Mayıs 2020'de  Minneapolis'te görev yapan beyaz polis memuru Derek Chauvin'in  siyahi George Floyd'u öldürmesi sonrası önce Minnesota'da daha sonra da ABD'nin birçok bölgesinde insanlar, ırkçılığa karşı sokaklara çıktı. 

Hükümetin eylemleri kontrol altına almakta güçlük çektiği protestolar tümünde görülürken, bir çok şehir sokağa çıkma yasağı ilan edildi, polislerin yetersiz kaldığı noktalarda Ulusal Muhafızlar görevlendirildi. 

Dünyanın birçok noktasına sıçrayan eylemler, ırkçılığa karşı verilen mücadelenin bir simgesi haline geldi.

George Floyd'un ölmeden önceki son sözleri, hafızalardaki tazeliğini koruyor: 'Nefes alamıyorum!'

BELARUS'TA LUKAŞENKO KARŞITI GÖSTERİLER

1994'ten beri Belarus Devlet Başkanı sıfatıyla, eski Sovyet ülkeleri arasında 26 yıl ile en uzun görev yapan lider olan Aleksandr Lukaşenko’ya karşı Belarus halkı tarafından düzenlenen gösteriler dünyanın gündemine oturdu. 2020 seçimleri öncesinde ve sırasında düzenlenen gösteriler ilk olarak 24 Mayıs tarihinde başladı.

9 Ağustos’ta yapılan başkanlık seçimleriyle birlikte alevlenen olaylarda yüzlerce kişi gözaltına alınırken muhalefet partileri seçime hile karıştığını belirterek seçim sonuçlarını kabul etmedi. Seçimi yüzde 80,1 oy alarak kazandığı açıklanan Lukaşenko’ya karşı başta başkent Minsk'te şehir merkezindeki Bağımsızlık Caddesi olmak üzere birçok alanda toplanan protestocular yürüyüşler düzenleyerek Stella Meydanı'nda gösterilerini sürdürdü.

Tüm dünyanın ülkelerinin yakından takip ettiği protestolarda, dış ülkelerin müdahale ettiği, Rusya'nın Lukaşenko'ya yardım ettiği gibi birçok tartışma ortaya çıktı. 

ŞİLİ'DE HÜKÜMET KARŞITI EYLEMLER

Şili'de 2019 yılının Ekim ayında başlayan hükümet karşıtı protestolar, 2020 yılında da devam etti.

Ekim 2019’da metro ücretlerine zamla başlayan protestoları bastırmak için şiddet kullanan Carabineros polisleri tarafından işlendiği belirtilen  8 bin 575 insan hakları ihlali tespit edildi ancak sadece 16 polis görevden alındı.

Gösteriler sırasında bir dizi kabine değişikliği gerçekleştirildi ve sadece içişleri bakanı üç kere değişti. Ancak polis, haklarındaki sayısız iddiaya rağmen hükümetin desteğini korudu.

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri tarafından gönderilen bir heyet ise işkence ve cinsel taciz iddiaları da dahil olmak üzere protestolar sırasında meydana gelen sayısız ihlali ayrıntılarıyla anlatan ve mahkum eden raporlar yayınladı.

FRANSA'DA EMEKLİLİK REFORMU PROTESTO

Avrupa'da kitlesel gösterilerin başını çeken Fransa, yeni yıla emeklilik reformuna karşı yapılan grev ve gösterilerle girdi. 5 Aralık 2019'da başlayan ve 2 aydan fazla süren grev ve eylemler, günlük hayatı durma noktasına getirdi. Bu grev, tarihin en önemli grevi oldu ve 1995'tekinden daha uzun sürdü.

Paris yönetiminin, tepkilere rağmen emeklilik reformundan vazgeçmemesi, Fransızların öfkesinin giderek büyümesine neden oldu. Özellikle Paris'te yapılan eylemler, şiddet olaylarına sahne oldu.

FRANSA YİNE SOKAKLARDA

Sarı Yelekliler eylemleri gibi son yılların en kitlesel gösterilerin gerçekleştiği Fransa, 2020 yılında da hareketli geçti. 

Fransa'da güvenlik güçlerinin görüntülerinin yayımlanmasını yasaklayan güvenlik yasa tasarısına karşı sokaklara çıkan protestocular, Basın kuruluşları, sendikalar ve insan hakları derneklerinden oluşan "Genel Güvenlik Yasasına Hayır" girişiminin çağrısıyla Fransa genelinde 90'dan fazla eylem yaptı.

Fransa'nın birçok kentinde gerçekleştirilen protestolarda polis ve eylemcilerle birçok kez çatışma yaşandı.

İçişleri Bakanı Gerald Darmanin ve Paris Emniyet Müdürlüğünün açıklamalarına göre, ülke çapındaki gösterilerde 42'si Paris'te olmak üzere 64 kişi gözaltına alındı ve 8 polis yaralandı. 

Söz konusu yasa tasarısı sokak gösterilerinin ardından iptal edildi.

ERMENİSTAN'DA PAŞİNYA KARŞITI EYLEMLER

Dağlık Karabağ'da Azerbaycan karşısında yenilgiyi kabul ederek, ateşkes anlaşmasına imza atan Ermenistan Başbakanı Paşinyan, ülkeden büyük tepki topladı. 

Paşinyan'ın istifa etmesini isteyen protestocular, günlerce sokak eylemlerine devam etti. 

Ermenistan Parlementosu'nun basılması, Meclis Başkanı'nın darp edilmesi gibi şiddet olaylarının yaşandığı eylemler, hala devam ediyor. 

EŞİTSİZLİĞE KARŞI LÜBNAN AYAKTA

2019 yılında kitlesel eylemlere sahne olan Lübnan, 2020 yılında da işsizlik, eşitsizlik ve hayat pahalılığı protestolarına ev sahipliği yaptı. 

Ülkenin birçok kentinde hayat pahalılığı ve eşitsizlik protesto edilirken, güvenlik güçleri ile sert çatışmalar da yaşandı. 

27 Nisan'da bir protestocunun güvenlik güçleri tarafından öldürülmesinin ardından protestolar büyüyerek devam etti.

IRAK'TA HÜKÜMET KARŞITLARI SOKAKTA

Irak'ta 2019 yılında başlayan hükümet karşıtı gösterilen, 2020 yılında da devam etti. 

Göstericiler, ülke yönetimindekileri yolsuzlukla suçlarken, kamu hizmetindeki aksamalar ve artan işsizliğe de tepkilerini eylemlerle gösterdiler.

Ülkedeki protestoların iki aylık bilançosu ise 400'den fazla öldü. 

2020 yılının hemen başında İran'da sokak gösterileri ve protestolarla sarsıldı.

Ukrayna Uluslararası Havayolları'na ait yolcu uçağının yanlışlıkla düşürüldüğünün açıklanmasının ardından başta başkent Tahran'da gerçekleştirilen protestolar, haftalarca sürdü. 

Üniversite kampüslerine de yayılan eylemlerde, güvenlik güçleri gerçek mermilerle protestocular birçok kez saldırdı. 

YUNANİSTAN'DA POMPEO PROTESTO EDİLDİ

ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo'nun Yunanistan'ı ziyareti, birçok kentte protestolar neden oldu. 

ABD'nin Selanik Konsolosluğu yakınında toplanan bir grup, Pomepo'nun Selanik'i ziyaretine tepki amacıyla "Savaş bakanı Pompeo evine git" şeklinde slogan atarak ABD bayrağını yaktı.

Başkent Atina'da da ABD karşıtı gruplar toplanarak ABD Büyükelçiliğine yürümek istedi. Göstericiler burada polisle çatıştı. 

Selanik'teki temaslarının ardından Girit'e geçen Pompeo, Ada'nın Heraklion kentinde de ABD karşıtı gruplarca protesto edildi.

İNGİLTERE'DE TEDBİR PROTESTOLARI

İngiltere'de koronavirüs tedbirleri kapsamında alınan tedbirler, ülkedeki birçok kentte protesto edildi. 

Eylemcilerle polis arasında zaman zaman çatışmalarda onlarca protestocu gözaltına alındı.

Ayrıca koronavirüs tedbirleri protestoları, birçok Avrupa ülkesine yayıldı. Özellikle Almanya'da şiddet prostestolar gerçekleştirildi.

KIRGIZİSTAN'DA USULSÜZLÜK PROTESTOLAR

Kırgızistan’da 4 Ekim’de gerçekleştirilen milletvekili seçimlerini resmi olmayan sonuçlara göre, yüzde 24,5 oyla Devlet Başkanı Sooronbay Ceenbekov’un kardeşinin genel başkanlığını yürüttüğü Birimdik (Birlik) partisi ile yüzde 23,8 oyla 2015 yılında kurulan Mekenim Kırgızistan (Vatanım Kırgızistan) partisi kazandı.

Muhalefetin seçimlerde ‘usulsüzlük’ yapıldığı iddiaları ile binlerce kişi de sokağa çıkarak seçimlerin iptalini istedi.

Eylemler sırasında, göstericiler, hükümet binasına ve Ulusal Güvenlik Komitesi binasına girerek yolsuzluk iddiaları nedeniyle tutuklu olan sosyal demokrat eski Cumhurbaşkanı Almazbek Atambayev’i serbest bıraktı.

Eylemlerin tüm ülkeyi sarmasının ardından Merkez Seçim Kurulu, yapılan seçimi iptal ettiğini açıkladı.

Ayrıca protestolar sürerken, Meclis Başkanı Dastanbek Cumabekov ve Başbakan Kubatbek Boronov da istifa etti.