Ayak şişmesi neden olur, nasıl geçer

Ayak şişmesi, kan damarı tıkanmasına, lenfatik tıkanmaya veya yaralanmadan kaynaklanan travmaya bağlı gelişebilir. Diğer şişkinlik nedenleri arasında selülit gibi deri enfeksiyonları veya ayak bileğinin şişmesine neden olabilen ayak bileği artriti bulunur.

Ayak şişmesi, muhtemelen günlük aktivitelere müdahale edebileceğinden endişe verici bir şey olabilir. Travma veya kan pıhtısı gibi venöz tıkanma dahil olmak üzere ayağı etkileyen çeşitli rahatsızlıklardan kaynaklanabileceği gibi çevredeki bir kitle gibi fiziksel engellerden de kaynaklanabilir.

Ayağınızda şişlik yaşıyorsanız, muhtemelen şişliğe aşağıdakiler de eşlik ediyor olabilir:

- Şiddetli olabilecek ağrı

- Dolaşım kaybından dolayı etkilenen bacak veya ayakta soğukluk.

- Kızarıklık,  mavimsi tonlar veya etkilenen bacak derisindeki renk değişiklikleri

- Ayak bileği, ayak veya ayak parmaklarının gözle görülür deformitesi

- Ayakta ağırlık taşıyamama

- Kaşıntı

- Ateş veya titreme

AYAK ŞİŞMESİNİN NEDENLERİ
Ayak şişmesine kan damarlarının tıkanması, lenfatik sistemdeki bir tıkanıklık veya travma neden olabilir.

KAN DAMARI TIKANMASI
Kan tek bacakta birikerek ayağın şişmesine neden olabilir. Kan, arteryel dolaşım yoluyla bacağa ve venöz dolaşım yoluyla bacaktan dışarı akar. Her iki tip kan damarının tıkanması şişmeye neden olur. Tıkalı damarlar kanın ayak veya bacakta birikmesine neden olur ve tıkalı arterler ciddi doku hasarına ve şişmeye neden olur.

Venöz tromboz: Bu, dokulara gittikten sonra kanı kalbe geri döndüren kan damarlarındaki bir pıhtıyı ifade eder. Venöz trombüs (pıhtılar) genellikle bir seferde yalnızca bir bacağı etkiler ve bir kan damarında türbülanslı akışa neden olan (örneğin kalbe doğrudan akış değil) hasar olduğunda oluşur. Ek olarak, kanserli bireyler, bir yan etki olarak pıhtı oluşturmaya yatkın olabilir. Ameliyat ve hareketsiz bir yaşam tarzı veya uzun bir oturma süresi (örneğin uçak veya araba sürmek) bir kişiyi pıhtı oluşturmaya yatkın hale getirebilir. Pıhtılar uygun şekilde tedavi edilmezse ölüme yol açabilir.

Periferik arter hastalığı: Alt bacaklara kan akışını sağlayan arterlerin zamanla kolesterol veya yağlarla kademeli olarak kapatıldığı bir hastalıktır. Düzgün kan akışı olmazsa, bacak kurtalımayabilir, bu da amputasyon (Cerrahi olarak çıkarma) gerektirir. Periferik arter hastalığı atardamarın tıkanmasına neden olduğunda, bacak kısa bir süre şiddetli ağrılı hale gelir ve ardından diğer bacağa göre üşür. Bacağınıza giden kan akışını kaybetmiş olabileceğinizden şüpheleniyorsanız, derhal tıbbi yardım almanız önemlidir.

Kompartman sendromu: Bu durum kasın şişmesi sonucu kanın alt bacağa akışını durdurması ile ortaya çıkar. Periferik arter hastalığından farklı olarak, herhangi bir arteriyel tıkanma olmadan meydana gelebilir ve özellikle uzun süreli fiziksel efordan sonra genç sporcularda meydana geldiği bilinmektedir. Futbolcular ve uzun mesafe koşucuları, uzun bir yoğun koşudan sonra alt bacaklarının kaslarında şiddetli şişlik, ardından şiddetli ağrı ve ardından uyuşma yaşayabilir. Kompartman sendromunun tedavisi, fasiyotomi olarak bilinen acil bir ameliyatla bacak açılarak yapılmaktadır.

LENFATİK TIKANMA
Lenfödem olarak da bilinen lenfatik tıkanma, lenflerin bacaklardan dışarı akmasına izin veren damarların tıkandığı kronik bir durumdur. Farklı şekillerde ortaya çıkabilir.

Cerrahi: Vücudun herhangi bir yerinde yapılan ameliyat, cerrahın ameliyat edilmesi gereken alana erişim sağlamak için yapıları ayırmasını veya hatta yok etmesini gerektirir. Bacak, karın veya pelviste yapılan ameliyat, lenfatik sıvıyı vücuttan boşaltmak için gerekli olan lenfatik damarları yok edebilir veya yaralayabilir. Bazı durumlarda amaç lenfatik sistemin çıkarılması veya tahrip edilmesidir. Pelviste kanserleri çıkarmak için yapılan ameliyatta, kanserin yayılmamasını sağlamak veya herhangi bir potansiyel yayılmayı kontrol etmek için belirli sayıda lenf düğümü çıkarılır. Bu lenfatik yapılar olmadan, vücuttan lenfatik sıvıyı boşaltmak zor olabilir ve lenfödem ortaya çıkabilir. Zamanla lenfödem, cildin sertleşmesine ve bacakta veya etkilenen ayakta "odunsu" yapıya neden olabilir.

Radyasyon tedavisi: Kanser için kullanılan radyasyon ayrıca birçok farklı lenfatik damara zarar verebilir ve lenfödeme neden olabilir. Mesane, jinekolojik veya alt karın kanseri için bacakların veya pelvisin radyasyonu, vücuttaki lenfatik sıvının akışını kısıtlayan ve alt bacaklarda lenfödeme yol açan yaralara neden olabilir. Hasar, etkilenen vücut kısmına (örneğin bacak, karın) yayılırsa, lenfatik sistemi onarmanın etkili bir yolu yoktur. Bununla birlikte, fiziksel aktivite lenfleri hareket ettirmeye ve lenfödemin ilerlemesini yavaşlatmaya yardımcı olabilir.

Enfeksiyon: Kısa süreli enfeksiyonlar lenfödeme neden olmaz; ancak uzun vadeli enfeksiyonlar olabilir. Daha düşük bir seviyede var olan veya lenfatik sistem içinde var olma eğiliminde olan enfeksiyonlar, uygun bir şekilde tedavi edilmezse lenfödeme neden olabilir. Mycobacterium, yavaş büyüyen ve diğer enfeksiyonlar arasında tüberküloza ve cüzzama neden olan bir bakteri sınıfıdır. Tedavi edilmezse, lenfatik sisteme zarar verebilir ve lenfödeme neden olabilir.

Kanser: Tüm vücuda yayılırken, kanser lenfatik damarlara ve lenf düğümlerine zarar verebilir ve tedavi edilemez lenfödemlere yol açabilir. Kanser başarılı bir şekilde tedavi edilse bile, lenfatik sisteme verilen hasarın etkileri geri döndürülemez olabilir ve bacak kalıcı olarak şişebilir.

TRAVMA
Travma, kısa vadede ayak veya bacağın şişmesine neden olabilir. Burkulma, kırık veya ezik, tüm ayağın şişmesine neden olabilir.

Burkulma: Burkulma, kısmi bir yırtılmadan bir bağın tamamen yırtılmasına kadar her şeyi içerir. Burkulmanın ciddiyeti, alt bacak veya ayak şişmesinin ciddiyetini belirlemez. Hafif bir burkulmada tüm ayağınız şişebilir ve bir tam yırtılmada minimum şişliğe sahip olabilirsiniz. Genellikle bir fizik muayene, röntgen ve ayağınızı hareket ettirme yeteneğini yeniden kazanıp kazanmadığınız burkulmanın ciddiyetini belirler. Her durumda, dinlenme, buz, şişliği ve ağrıyı azaltmaya yardımcı olur.

Kırık: Kırıkta da burkulma benzeri belirtiler görünür. Şişlik ve ayağı hareket ettirememe yaygın semptomlardır. Daha şiddetli kırıklar, deforme olmuş veya yanlış hizalanmış kemikler veya eklemlerle sonuçlanabilir. Bu durumlarda, ayağın acil serviste uygun pozisyonda sabitlenmesi önemlidir.

AYAK DERİSİ ENFEKSİYONU
Ayak derisinin enfeksiyonu hemen hemen her zaman ya mantar ya da bakteriyeldir. Ayağın mantar enfeksiyonuna tinea pedis denir. Farklı türdeki dermatofit mantarlarından kaynaklanır ve genellikle duşlar veya soyunma odası zeminleri gibi nemli yerlerde bulunur. Cildin herhangi bir yerindeki bakteriyel enfeksiyon, deri altına yayılırsa selülit olarak adlandırılır. Derideki bir kırılmadan sonra gelişebilir, bakterilerin girip büyümeye başlamasına izin verir. Bu bakteriler, çoğunlukla çevrede bulunan Streptococcus veya Staphylococcus türü bakterilerdir

En hassas olanlar diyabetik hastalardır, çünkü yüksek kan şekeri iyileşmeyi engeller ve yaralar kolayca derinden enfekte olabilir.

Mantar veya bakteri enfeksiyonu tedavisi, cildin her zaman kuru ve temiz tutulması ile başlar. Bir mantar enfeksiyonu topikal ve / veya ağızdan mantar önleyici ilaçlarla tedavi edilirken, bakteriyel bir enfeksiyon topikal ve / veya antibiyotik ilaçlarla tedavi edilir.

En sık görülen belirtiler arasında, ateş, ayak ağrısı, ayak kızarıklığı, ayak şişmesi, ayak bileğinde şişlik bulunur.

AYAK BİLEĞİ ARTRİTİ
Artrit, basitçe eklemlerin iltihaplanması anlamına gelir. Ayaklar ve ayak bilekleri çok sayıda küçük eklem içerdiğinden ve vücudun ağırlığını taşıdığından, genellikle artritin ilk ortaya çıktığı yerdir.

Artrit, eklemlerin ucunda bulunan koruyucu kıkırdakta meydana gelen bir parçalanmadan kaynaklanır. Kemikler birbirine karşı aşınmaya başlar, eklem sertleşir ve ağrılı hale gelir. Bu bozulma, basit aşınma ve yıpranmaya bağlı olabilir.

Belirtiler arasında eklemde şişme, kızarıklık ve hareketle veya eklem üzerine baskı ile gelişen ağrı bulunmaktadır.

Artritin tedavisi yoktur, ancak semptomlar daha fazla hasarı önlemek, ağrıyı hafifletmek ve yaşam kalitesini iyileştirmek için yönetilebilir. Tedavi, fizik tedavi, ağrı kesici ilaçlar ve bazen hasarlı eklemlerin onarımına yardımcı olmak için ameliyatı içerir.

GUT
Gut, eklemde ani ağrı, sertlik ve şişliğe neden olan bir artrit şeklidir. Ayak başparmağı sıklıkla etkilenir. Başlıca belirtisi şişmiş ayak parmaklarıdır.

ROMATİZMAL EKLEM İLTİHABI
Artrit, vücutta ağrılı iltihaplanma ve sertliğe neden olan birçok durum için kullanılan genel bir terimdir. Romatoid artrit (RA), doğası gereği otoimmün olan kronik bir durumdur.

DERİN VEN TROMBOZU
Derin ven trombozu (DVT), vücudun derinliklerinde bir damarda oluşan bir kan pıhtısıdır. Derin damar pıhtılarının çoğu alt bacak veya uylukta meydana gelir.

Başlıca belirtiler; ateş, uyluk ağrısı, üst bacak şişmesi ve baldır ağrısı bulunmaktadır.

TIRNAK ENFEKSİYONU (PARONİŞİ)
Paronişi, cildin tırnakla birleşmek için katlandığı yerde parmakların veya ayak parmaklarının derisinde oluşan bir enfeksiyondur.

Akut veya ani başlayan paronişi, stafilokok bakterisinden kaynaklanır. Tırnağın çatlaması, kırılması, veya çok yakından kesilmesi durumunda organizma içeri girebilir. Kronik veya devam eden paronişi bir mantardan kaynaklanır. Diyabetli veya zayıf bağışıklık sistemi olan kişiler tırnak enfeksiyonlarına daha duyarlıdır. Belirtiler arasında, bazen cilt altında irin birikmesi ile birlikte tırnak çevresinde ağrılı, kızarık, şişmiş cilt yer alır.

AYAKTAKİ ŞİŞLİK NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Ayak veya alt bacak şişliklerinin tedavisi şişliğin sebebine göre belirlenir. Apse ile enfeksiyon durumunda apse drenajı ve antibiyotik gerekli olabilir. Kan damarlarının tıkanması durumunda, damarların ameliyatla veya pıhtıyı çözen ilaçlarla açılması gerekebilir ve travma durumunda kemiğin veya bağın iyileşmesi zaman alabilir.

Tıkalı kan damarları

Arterioskleroz veya bir pıhtı tarafından tıkanmış kan damarı, doku ölmeden önce açılmalıdır. Hastaneye başvurduğunuzda, pıhtı ciğerlerinize gitmemesini sağlayarak çözülebilir, kan damarı açılabilir veya baypas yapılabilir veya ölen bir uzvun çıkarılması gerekebilir, kompartman sendromunun neden olduğu basıncı hafifletmek için fasiyotomi yapılabilir.

Burkulma veya kırılma

Hafif bir burkulma evde tedavi edilebilir, ancak ağrı çok şiddetli ise veya bir hafta içinde iyileşme olmazsa, hastaneye başvurulmalıdır.

Hafif burkulmalar: Dinlenme, buz uygulaması ve ayağı yüksekte tutmanın yanı sıra anti-enflamatuar ağrı kesici ilaçlar ile tedavi edilebilir.

Şiddetli burkulma veya kırıklar: Bir tıp uzmanı tarafından değerlendirilmelidir ve iyileşmek için bir tür korseye yerleştirilmesi, alçı veya kemikleri yeniden hizalamak için ameliyat gerekebilir.

Lenfödem

Lenfödem genellikle tedavi edilmez, ancak egzersiz ve özel giysilerle başarıyla yönetilebilir.

Acil bir ayak şişmesi olduğunda

Aşağıdaki durumlarda gecikmeden yardım aramalısınız:

- Ayakta his kaybı

- Düşük nabız ve soğuk ayak

- Ayağa basamama

- Geçmeyen şişlik

AYAK ŞİŞMESİYLE İLGİLİ SIKÇA SORULAN SORULAR
Ayakta şişmeye ne sebep olur?

Ayakta şişlik, ayaktaki sıvı birikmesinden kaynaklanır. Sıvı birikimi birçok nedenden dolayı gerçekleşebilir. En yaygın olanı, ayak dokularında bir enfeksiyon veya travmanın ardından oluşan iltihaptır. Ayakta bir enfeksiyon meydana geldiğinde, ayaktaki kan damarları genişler, böylece beyaz kan hücreleri ve diğer bağışıklık hücreleri enfekte bölgeye erişebilir. Burkulma veya kırık gibi bir travma meydana geldiğinde de ayak dokuları şişer.

Ayaktaki şişlik ne zaman tehlikelidir?

Ayak şişmesi yaygındır ve tek başına değerlendirmeye ihtiyaç duymayabilir. Ancak, ayağınız diğerine kıyasla üşümüşse, his kaybınız varsa veya ayağınızı hareket ettiremiyorsanız bir tıp uzmanı tarafından acilen değerlendirilmelidir. Ayağınızı besleyen kan damarlarınızda hasar olabilir veya ayağınızı hissetmenize veya hareket ettirmenize izin veren sinirlere zarar verebilirsiniz. Kan damarlarının hasar görmesi doku ölümüne yol açabilir ve amputasyon gerektirebilir.

Ayak şişmesi ne zaman bir enfeksiyon belirtisidir?

Ayak şişmesi, ayağın hassas olduğu bölgede kızarıklık ve yanmayla birlikte titreme veya irin benzeri döküntüler olduğunda, genellikle bir enfeksiyon belirtisidir. Bazı insanlarda bu döküntüler selülit veya erizipel belirtileri olabilir ve bu her iki durum da deri enfeksiyonlarıdır. İyileşmeyen ve irin veya apse (şişmiş, görünüşte sıvıyla dolu bir kese) üreten bir yara, genellikle cilt enfeksiyonlarına neden olan bakterilerin neden olduğu enfeksiyon belirtileridir. Çoğu zaman, döküntüler veya apseler iyileşmeye başlamak için tıbbi tedavi gerektirir.

Burkulmadan kaynaklanan ayak şişmesinin kaybolması ne kadar sürer?

Bir burkulmadan kaynaklanan ayak şişmesinin kaybolması değişken miktarlarda zaman alabilir ve bağdaki yaralanma derecesinden ve bağın iyileşmesine yardımcı olmak için uygulanan tedavilerden etkilenebilir. Genel olarak, küçük burkulmalar istirahat ederek, üstüne basmayarak, koltuk değneği kullanarak, kriyoterapi kullanarak veya bileği buzla soğutarak, şişmeyi en aza indirmek için kompresyon veya elastik bir bandaj kullanarak ve bacağı yukarı kaldırarak tedavi edilir. Ayak bileği atelleri, ağırlık yükü yavaşça arttığı için bileğin yaralanmasını önleyebilir. İyi bir dikkatle bir yaralanmanın ardından tam kapasiteye dönmesi altı ila sekiz hafta sürebilir.

Bir darbeden kaynaklanan ayak şişmesini nasıl tedavi etmeliyim?

Bir darbeden kaynaklanan ayak şişmesi, genellikle evde tedavi edilebilir. Dinlenme ve ayağa ağırlık vermekten kaçınma, hem şişliği azaltmak hem de ağrıyı azaltmak için ayak bileğini soğutma, ayak bileği içinde sıvı birikmesini önlemeye yardımcı olmak için kompresyon yapma ve kanın uzuvda birikme riskini azaltmak için ayağı yüksekte tutma ile darbeden kaynaklı ayak şişmesini evde tedavi edebilirsiniz.

Ayak bileğindeki şişliği azaltmak için ağrı artmaya başladığında, aktiviteye devam etmek ve ayak bileğini izin verdiği ölçüde germek çok önemlidir. Ateller ve korseler de ayak bileğini stabilize etmek ve ayak bileği üzerindeki gerginliği kademeli olarak artırma yeteneğini artırmak için çok kullanışlıdır.

Bu liste tıbbi tavsiye niteliğinde değildir ve sahip olduklarınızı tam olarak temsil etmeyebilir.