ABD, Türkiye'ye yaptırımların kaldırılması için şartlarını sıraladı

Türkiye'ye Rus yapımı S-400 hava sistemlerini satın alması nedeniyle yaptırım uygulanmasını da içeren 740 milyar dolarlık Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasa Tasarısı (NDAA) ABD Senatosu'nda kabul edildi. Alınan karar Trump'ın imzasına sunulacak.

Türkiye'ye neden yaptırım kararı talep edildi?

Savunma bütçesi tasarısında Türkiye'ye yaptırım uygulanmasını öngören bir bölüm de yer aldı. Tasarıda Türkiye'nin S-400'leri teslim almasının ABD Hasımlarına Yaptırım Yoluyla Mücadele Yasası (CAATSA) kapsamında Rusya ile önemli bir işlem olarak kabul edildiği ve NDAA'nın yasalaşmasından sonra 30 gün içinde Türkiye'de S-400 alımına müdahil olanlara CAATSA yaptırımlarının uygulanması talep edildi.

Tasarıda, başkanın CAATSA kapsamında belirtilen 12 maddeden en az 5'ini uygulaması, yaptırımların "ithal edilen malları" kapsamaması istendi. Bu mallar da "doğal, ya da insan eliyle yapılmış maddeler, imal edilmiş erzak ve bunlara ilişkin denetim ekipmanı" şeklinde sıralandı.

Trump bekletmişti

Savunma tasarısında Rusya'dan satın aldığı S-400 füze savunma sistemi sebebiyle Türkiye'ye yaptırım uygulanmasını öngörüyor. ABD Başkanı Donald Trump, Amerika'nın Hasımlarına Yaptırımlar Yoluyla Karşı Koyma Yasası (CAATSA) olarak bilinen yasa kapsamında Türkiye'ye uygulanması öngörülen yaptırımları bir süre bekletmişti.

Yaptırımların kaldırılması için neler istendi?

Yaptırımların kaldırılmasının şartları ise şu şekilde belirtildi:

"Başkan yaptırım uyguladıktan sonra 1 yıl içinde Kongrenin gerekli komitelerine, Türkiye'nin veya yaptırım uygulanan kişilerin artık S-400'leri veya bunların yerine herhangi bir Rus sistemini uhdesinde bulundurmadığını, Türk topraklarında Rus hükümeti veya şirketleri adına herhangi bir Rusya vatandaşının S-400'leri çalıştırmadığını teyit ettikten sonra; Türkiye'den Türk Hükümetinin veya hükümet adına başka bir tarafın S-400 veya onun yerini alabilecek bir sistemi tekrar edinmek için CAATSA'nın 231'inci bölümünün kapsamına girecek herhangi bir faaliyete girmeyeceğine dair taahhüt aldıktan sonra yaptırımları kaldırabilir."

Ayrıca tasarının 159. bölümünde ise tasarının yasalaşmasından sonra 15 gün içerisinde Türk şirketlerinin yerine F-35 için parça üretecek ortakların tespit edilmesi ve gerekli işlemlerin başlatılması istendi.

Türkiye'nin aldığı F-35'leri ABD kullanacak

ABD Hava Kuvvetlerinin, gücünün ortalama 386 filo veya 3 bin 850 savaş uçağına ulaştırılmasını öngören tasarı, birçok savaş uçağının yanı sıra 93 adet F-35 uçağının alınması için yetki verdi.Tasarıda, Türkiye'nin aldığı 6 F-35 uçağının da ABD Hava Kuvvetlerince kullanılması için gerekli yetkilendirme yapıldı.

Rusya ile askeri ilişki sınırlamalarını artıyoruz

Tasarıda, ABD ordusunun Rus ordusu ile ilişkilerine yönelik kısıtlamalarının artırılması ve Rusya'nın Kırım'daki egemenliğini tanıyacak fiil ve faaliyetlerin yasaklanmasına ilişkin maddeler dikkati çekti.

Rusya'ya yönelik faaliyetler kapsamında, tasarı ayrıca, Ukrayna'ya 75 milyonu silah olmak üzere 250 milyon dolarlık savunma yardımı yapılmasını şart koştu.Tasarıda aynı zamanda, Avrupa Caydırıcılık İnisiyatifi için önceki bütçe yasalarında belirlenen 3,7 milyar dolarlık fonun tamamının, bu bütçe kapsamında da sağlanması istendi.

Almanya ve Güney Kore'de asker sayısının azaltılmasına yasak

ABD Başkanı Trump'ın Almanya ve Güney Kore'den asker çekme planına ilişkin ise tasarıda, gerekli şartlar teyit edilmediği sürece Güney Kore'deki asker sayısının 28 bin 500'ün altına, Almanya'daki asker sayısının ise değerlendirme süreci tamamlanmadan 34 bin 500'ün altına düşürülmesi yasaklandı.Tasarıdaki, "ABD özel kuvvetlerinin ABD ortaklarına gayri nizami harp için destek yetkisini artırmasına" ilişkin bir madde de dikkati çekti. ABD, hibrit savaş ve gayrinizami harbe ilişkin strateji belgesini daha önce yayımlamıştı.

ABD askerlerinin, Finlandiya'daki Avrupa Hibrit Tehditlerle Mücadele İçin Eğitim Merkezinin eğitimlerine katılmasını şart koşan tasarıda, İsrail, Tayvan, Baltık ülkeleri, Hindistan, Vietnam ve Japonya'ya yapılan askeri yardımların devam edilmesi talep edildi.

CAATSA'daki 12 yaptırım

CAATSA uyarınca, ABD Başkanı'nın 12 yaptırım kaleminden en az beşini seçmesi gerekiyor. 2017 yılında ABD Kongresi tarafından kabul edilen ve ABD Başkanı Donald Trump'ın veto yetkisi olmayan CAATSA kapsamında yer alan 12 yaptırım seçeneği şu şekilde:

Yaptırım kapsamına alınan kişi ve kurumlara ABD İhracat-İthalat Bankaları kredi desteği verilmemesi,

ABD'nin mal ve hizmet ihracatını durdurması,

ABD mali kurumlarından büyük miktarda kredi tedarik edilememesi. 12 aylık bir süre içinde toplamı 10 milyon doları bulan kredilerin tedarik edilmesinin yasaklanması,

Dünya Bankası ve Uluslararası Para Fonu (IMF) gibi uluslararası mali kurumlardan kredilerin bloke edilmesi

ABD hükümeti fonlarına sahip olan ya da ABD'nin doğrudan iş yaptığı mali kurumlara yaptırım uygulanması,

Yaptırım kapsamına alınan kişi ve kurumlarla ABD mal ve hizmetlerine ilişkin sözleşme yapılmaması,

Döviz üzerinden işlem yapılmasının yasaklanması,

ABD'nin yetki alanına giren banka ödemeleri ve para transferlerinin yaptırım kapsamına alınması,

Yaptırım kapsamına alınan kişi ya da kurumların ABD topraklarında gayrimenkul edinmesiyle ilgili işlemlerin yasaklanması,

ABD'deki kişi ve kurumların yaptırım uygulanan kişi ve kurumlarla sermaye veya borç alışverişi ya da yatırım yapmasının yasaklanması,

Yaptırım kapsamına alınan kişi ya da kurumlarla bağlantılı kurumsal yetkililere vize yasağı getirilmesi,

Yaptırım kapsamına alınan kişi ya da kurumların üst düzey görevlilerine yaptırım uygulanması.