İmece usulüyle bağdan sofraya üzüm pekmezinin zorlu yolculuğu

Bitlis'in Hizan ilçesine bağlı Akşar köyü sakinleri, dedelerinden kalma imece usulüyle pekmez yapımını sürdürüyor.

Bağlardan toplanan üzümler, zorlu ve zahmetli bir uğraşın ardından pekmeze dönüştürülüyor. Toplanan üzümler, ezilerek suyu çıkarılıyor. Çıkarılan üzüm suyu, beyaz toprakla mayalanarak bidonlara konuluyor.

Bir müddet bidonlarda bekletilen mayalanmış üzüm suyu, büyük kazanlarda 290 dereceye varan sıcaklıkta saatlerce kaynatılıyor. Kaynatıldıktan sonra şişelere konularak satışa hazır hale getiriliyor.

Gerek topoğrafik yapısı gerekse de iklim özellikleriyle narenciye hariç, Türkiye'de yetişen tüm meyvelerin Hizan ilçesinde yetiştiğine dikkat çeken Hizan İlçe Tarım ve Orman Müdürü Ahmet Danacı, ekonomik anlamda üzümün Hizan ilçesinde önemli bir yere sahip olduğunu söyledi.

"14 bin dekar alanda üzüm üretimi gerçekleştirilmektedir"

Danacı, "Bu bağlamda ekonomik anlamda üretilen ürünlerin içinde üzüm de önemli bir yere sahip. Hemen hemen ilçemizin tüm köylerinde üzüm yetiştirmekle beraber, ekonomik olarak 13 köyümüzde yaklaşık 14 bin dekar alanda üzüm üretimi gerçekleştirilmektedir." dedi.

Üzüm Hizan ekonomisinde önemli bir yere sahip

12 farklı çeşit üzüm yetiştirildiğini dile getiren Danacı, ihtiyaç dışında kalan üzümlerin doğal yöntemlerle pekmeze dönüştürüldüğünü belirtti.

Dekar başına bir ton verim elde edildiğini belirten Danacı, şunları söyledi:

Dekara verim yıllar itibariyle değişse de ortalama bir ton civarında gerçekleşmektedir. Halihazırda Hizan üzümü 3,5 ile 5 TL arasında pazarlanmaktadır. Herhangi bir pazar sorunu yaşanmamakta. Daha çok sofralık olarak tüketmek ile beraber, kurutulmuş üzüm, pestil ve doğal yöntemlerle yapılan pekmez olarak da ilçemizde değerlendirilmektedir. İlçemizde yetiştirilen 12 farklı çeşit üzüm bulunmaktadır. Bunlar içerisinde sofralık çeşitlerin önde geleni Tayfi, miri ve sinceri üzümüdür. Üreticilerimiz kendi ihtiyaçlarını karşıladıktan sonra, ürettikleri üzümleri civar illere ve ilçelere pazarlamakta. Kendi ihtiyaçları ve satmak için de daha çok doğal yöntemlerle pekmez yaparak değerlendirmektedir.

Doğal yöntemlerle pekmezin yapılışı

Yıllardan beri köylerinde imece usulüyle pekmezin yapılışını anlatan çiftçilerden Erkan Özer, 70 yılı aşkındır doğal yöntemlerle pekmez yaptıklarını söyledi.

Özer, pekmez yapımını şöyle anlattı:

Üzümümüzü özellikle sonbaharın eylül ayında toplayarak getiriyoruz. Kazanlarda sıkarak suyunu çıkarıyoruz. Topraktan maya dediğimiz maddesinin katarak bidonlara koyuyoruz. Burada dinlendikten sonra, kaynayan kazanlarımıza koyuyoruz. Bu kazanlarda yaklaşık 290 derece sıcaklıkta kaynatıyoruz. Yani 100 litreyi kazana koyduğumuz zaman, yapılış haline gelene kadar 30 litre ancak kalabiliyor. Pekmezin yapılışı bu şekildir. Pekmez, şifadır özellikle kış aylarında soğuk algınlığına ve akciğer hastalıklarına faydalıdır. Bağlarımız dedelerimizden kalıyor. Tabii ki bunun yanında yeni bağlar oluşturuyoruz. 70 yılı aşkındır doğal yöntemlerle köyümüzde pekmez yapıyoruz.

(İLKHA)