Özel okul ücretlerine ilişkin emsal karar! Eğitim durdu, paraları iade edin

Koronavirüs salgını nedeniyle birçok alanla birlikte eğitim için de kapsamlı önlemler alınmıştı.

Bu kapsamda, okullar pandemi nedeniyle kapatılmış, uzaktan eğitim metodu kullanılmıştı.

Bu nedenle özel okullarda eğitim gören öğrencilerin velileri, çocuklarının okula gitmediği, okulların masraflarının düştüğü fakat ödenen paralarda bir eksilme olmadığını söyleyerek tepki göstermişti.

Özel okulların bu şekilde haksız kazanç elde ettiğini ileri süren velilerin şikayetleri gün geçtikçe artmış ve konu kamuoyunun en önemli gündemlerinden biri olmuştu.

VELİ, TÜKETİCİ HAKEM HEYETİNE BAŞVURDU
Kayseri'de yaşayan bir veli, konuyu İl Tüketici Hakem Heyeti'ne taşıdı.

Veli, çocuğunun eğitim gördüğü özel okula geçen eğitim öğretim döneminde ödediği ücretin 15 Mart 2020 tarihinden sonraki günler için tarafına iade edilmesini istedi.

Özel okul tarafından talebi reddedilen öğrenci velisi, bunun üzerine 18 Mayıs'ta Kayseri Tüketici Hakem Heyeti'ne başvurdu.

ÖZEL OKUL İTİRAZ ETTİ
Şikayet edilen özel okul ise savunmasında, fiziksel eğitime ara verilmesinin ardından okulların tatil edilmediğini, uzaktan eğitime devam edildiğini ve uzaktan eğitimin de telafi eğitiminin bir parçası olduğunu belirtti.

Harcama yapılmayan yemek, doğalgaz, elektrik, su gibi giderlerin gelecek yıl alınacak kayıt ücretlerinden mahsup edileceği ifade edilen savunmada, velinin şikayetinin reddedilmesi istendi.

HEYET İADE KARARI VERDİ
Heyet, incelemeleri sonucunda 9 Eylül'de, 9 bin liranın ödenmesini isteyen öğrenci velisinin talebini kısmen kabul ederek, okula gidilmeyen süreye karşılık gelen 7 bin 579 lira 20 kuruşun tüketiciye iadesine karar verdi.

"SÖZLEŞMEDE YÜZ YÜZE EĞİTİM VERİLECEĞİ İFADE EDİLMİŞ"
Hakem Heyeti'nin gerekçeli kararında, şu ifadeler yer aldı: "Asgari şartları bulunduran şikayet konusu sözleşmede, tüketicinin belirli miktar ödemeyi yapacağı, şikayet edilen özel eğitim kurumunun ise usulüne uygun eğitim yerinde (okulda) tüketicinin belirttiği öğrenciye (yüz yüze) eğitim vereceği ifade edilmiştir.

"İFA İMKANSIZLIĞI DURUMUNDA YÜKÜMLÜLÜK BELİRTİLMEMİŞ"
Sözleşme içerisinde, doğa olayları, salgın hastalık, 'mücbir sebep' gibi ifa imkansızlığı durumunda tarafların yükümlülükleri konusunda bir madde bulunmamaktadır. Bu nedenle genel hükümler çerçevesinde bir karar verilmesi gerekmektedir."

"UZAKTAN EĞİTİM BAŞKA BİR SÖZLEŞMENİN KONUSU"
Borçlar Kanunundaki hükümlere ve Yargıtay 6. Hukuk Dairesi'nin verdiği karara değinilen gerekçede, şunlar kaydedildi: "Özel eğitim kurumunun savunmasında belirttiği uzaktan eğitim yapılması, şikayet konusu sözleşmede özel eğitim kurumunun edimi olarak belirtilmemiştir. Yapılan uzaktan eğitim işlemi, başka bir sözleşmenin konusu olup, şikayet konusu sözleşmedeki edim olarak kabul edilemez.

"OLAĞANÜSTÜ DURUMLAR İÇİN BİR MADDE YOK"
Ayrıca sözleşmenin tarafı olan tüketiciye uzaktan eğitim için gerekli araç ve gereçler sağlanmamış olup, bu haliyle birebir eğitim ile uzaktan eğitimin aynı verimi ve karşılığı sağlayacağı konusunda netlik bulunmamaktadır. Taraflar arasındaki sözleşmede olağanüstü durumlarda sözleşmenin uyarlanması konusunda bir hüküm bulunmamaktadır.

Kovid-19 hastalığı nedeniyle ülkemiz genelinde oluşan pandemi nedeniyle örgün eğitim 16.03.2020-19.06.2020 tarihleri arasında yapılamamıştır. Bu nedenle 5580 sayılı Özel Eğitim Kurumları Kanunu ve ilgili yönetmelik gereğince tüketicinin örgün eğitim almadığı döneme ait ücretinin iadesi gerekmektedir. Yukarıda belirtilen nedenlerden dolayı tüketicinin talebinin kısmen kabul edilerek okula gidilmeyen süreye tekabül eden 7.579,20 lira bedelin tüketiciye iadesi gerekmiştir."

"SÖZLEŞMEDE ESAS UNSUR YÜZ YÜZE EĞİTİMDİR"
Tüketiciler Birliği İl İstişare toplantıları kapsamında Konya'da bulunan Tüketiciler Birliği Genel Başkanı Mahmut Şahin, "özel okullara verilen ücretlerin ne olacağı" tartışmasının uzun zamandır yaşandığını hatırlattı.

Kayseri İl Hakem Heyeti'nden çıkan kararın "ilk" olduğunu ifade eden Şahin, şunları söyledi: "Bu karar üç aylık okula gidilmeyen döneme ait eğitim parasının iadesidir. Yemek ve servis parası zaten hizmet alınmadığı için ödenmesi lazım. Konuyla alakalı çok tartışmalar yaşandı fakat uzaktan eğitim ile yüz yüze eğitim bir değildir. Zaten özel okullarla yapılan sözleşmede esas unsur yüz yüze eğitimdir.

"YÜZ YÜZE EĞİTİM UZAKTAN EĞİTİMLE TELAFİ EDİLEMEZ"
Eğer yüz yüze eğitim yapılmamışsa bu durum uzaktan eğitimle telafi edilemez. Şu an için sebepsiz zenginleşmeye kadar gidebilen bir durum söz konusu. Okul açılmadı, elektrik yanmadı, hiçbir şekilde masraf edilmedi ve sonuçta haksız bir kazanç temin edilmiş oldu. O eğitim verilmediği için, o paranın iadesi gerekiyordu ve Kayseri İl Tüketici Hakem Heyeti tarafından iade kararı çıktı."

Okul ücretlerinin kurumdan kuruma değiştiğine işaret eden Şahin, "Tüketiciler, özel okul ücretleri birbirinden farklı olduğu için 10 bin 390 liraya kadar hakem heyetlerine, 10 bin 390 liradan sonra ise Tüketici mahkemelerine gidip bu bedelin iadesini isteyebilirler." dedi.