Tarihte Bugün (19 Mayıs)

GÜNÜN OLAYI

Arap İsyanını Organize Eden Ünlü İngiliz Casus Lawrence Öldü (1935)

Birinci Dünya Savaşı’nda Arap topraklarını Osmanlıdan koparmak için Arapları Osmanlıya karşı kışkırtan Thomas Edward Lawrence, 16 Ağustos 1888’de, İngiltere’nin Tremadoc kasabasında, evlilik dışı bir çocuk olarak dünyaya geldi.

Lawrence, I.Dünya Savaşı sırasında Arapları Osmanlı Devletine karşı isyan ettirmek için çok önemli rol oynamıştır. Daha sonra 1930 Ağrı isyanının geri planında da onun olduğu tespit edilmiştir. İngiliz casusu Lawrence 19 Mayıs 1935 tarihinde Londra’da geçirdiği bir motosiklet kazasında öldü. 

GÜNÜN ÖNEMLİ OLAYLARI

Osmanlı Donanması Malta Adasını Almak İçin Geldi (1565)

Rodos’tan kovulan Saint Jean şövalyelerinin üssü olan Malta adasının alınarak bu şer yuvasının temizlenmesi amaçlandı. Malta Adası daha önce yaklaşık 300 yıl Müslüman Arapların elinde kalmıştı. Donanma Piyale Paşa komutasında 19 Mayıs 1565 tarihinde Malta adası önlerine geldi ve kuşatma başladı. Ada kayalıklardan oluşuyordu ve sağlam kale ve tünellerle donatılmıştı. Turgut Reis’te ilerleyen yaşına rağmen (80)bu sefere katılmıştı.

Sultan II.Osman Yeniçeri Ağasına Sığındı (1622)

Genç Osman’a karşı çıkan yeniçeri isyanı giderek büyüdü. İsyanının ikinci günü yani 19 Mayıs 1622 tarihinde yeniçeriler saraya kadar girdiler ve bazı devlet adamlarının kellesini istediler. Bu istekleri reddedildi.  İhanet çemberi içerisinde kaldığını gören Sultan II. Osman Bursa’ya gitmek istedi ancak yolların tutulmuş olduğunu görünce Süleymaniye’de ki Yeniçeri ağası karargahına sığındı. Bu arada akli dengesi yerinde olmayan Sultan Mustafa padişah ilan edilmişti.

Yunan Ordusuna Termofil Geçidinde Ağır Bir Darbe İndirildi (1897)

Girit meselesi yüzünden Yunanistan ile savaş başladı. Müşir Ethem Paşa komutasında ki Osmanlı Ordusu Yunanlıları arka arkaya yenerek ilerlemeye başladı. Asıl savaş 15-17 Mayıs 1897 tarihinde Dömeke’de gerçekleşti. Yunanlılar burada ağır bir yenilgi aldılar. Yunan ordusunu takip eden Osmanlı Kuvvetleri son darbeyi 19 Mayıs 1897’de Termofil geçidinde indirdi. Osmanlı Ordusunun Atina’ya kadar ilerlemesine büyük devletler izin vermediler. Osmanlı Devletini barış yapmaya zorladılar.

Musul İçin Görüşmeler Başladı (1924)

Lozan antlaşmasında Musul Meselesi konusunda antlaşma sağlanamamış bu konunun Türkiye-İngiltere arasında ikili görüşmeler ile 9 aylık bir süre içerisinde çözülmesi kararı alınmıştı. Bu karardan sonra Türk ve İngiliz heyetleri arasında 19 Mayıs 1924 tarihinde Haliç görüşmeleri başladı. Fakat görüşmelerden herhangi bir netice alınamadı.

9.Ordu Müfettişi Mustafa Kemal Samsun’a Çıktı (1919)

Karadeniz Bölgesindeki Pontus olayları nedeniyle Osmanlı Devleti tarafından 9.Ordu müfettişi olarak görevlendirilen Mustafa Kemal Paşa 19 Mayıs 1919 tarihinde Bandırma vapuru ile geldiği Samsun’a çıktı. İlk olarak bölgedeki olayları araştırıp rapor hazırlayan Mustafa Kemal ilerleyen günlerde Anadolu’nun içlerine doğru hareket ederek Milli Mücadeleyi örgütleme çalışmalarına başlayacaktır.

Ünlü Hattat Hamit Aytaç Vefat Etti (1982)

Cumhuriyet döneminin ünlü hattatı Hamit Aytaç 19 Mayıs 1982 tarihinde İstanbul’da vefat etti. İstanbul’da bulunan Şişli Camii Hat yazıları onun eserlerindendir.

GÜNÜN DİĞER ÖNEMLİ OLAYLARI

639    Chieh-she-shuai (KürŞad) ve 40 arkadaşı, Çin’de Tang İmparatoru’nun sarayını bastılar.

1910    Halley kuyruklu yıldızı Dünya’ya yaklaştı.

1919    Mustafa Kemal, Milli Mücadeleyi başlatmak için Anadolu’ya ayak bastı. İlk durak: Samsun.

1915- Kaymakam rütbesindeki Mustafa Kemal, Arıburnu cephesinde gösterdiği cesaret ve kahramanlık dolayısıyla Miralaylığa terfi etti.

1935    İngiliz asker, casus ve yazar Arabistanlı Lawrence, öldü.

1939    Yazar ve siyaset adamı Ahmet Ağaoğlu, öldü.

1943- Ankara’da Gençlik Parkı törenle açıldı.

1945- İsmet İnönü’nün 19 Mayıs törenindeki konuşması, çok partili düzene geçişin sinyalini verdi: ‘’Harp zamanlarının ihtiyatlı tedbirlere lüzum gösteren darlıkları kalktıkça, memleketin siyaset ve fikir hayatında demokrasi prensipleri daha geniş ölçüde hüküm sürecektir.’’

1968    Türkiye İşçi Partisi’nin Kayseri’deki toplantısına saldırıldı; konuşmacılar yaralandı, bayrak ve flamalar yırtıldı.

1975- ABD Senatosu, Türkiye’ye silah ambargosunun kaldırılmasını kararlaştırdı.

1975- 19 Mayıs Bayramı başkentte sönük geçti; gösteriler yapılmadı. TRT’nin İstanbul ve öteki kentlerdeki törenleri naklen yayınlamaması eleştirildi. Ankara’da elverişsiz hava koşulları öne sürülerek ertelenen törenler, daha sonra okulların tatile girişi bahane edilerek tamamen iptal edildi.

1977    Alpaslan Türkeş, "Katil Ecevit", "Komünistler Moskova’ya", "Elde Kur’an, hedef Turan" sloganlarını yasakladı.

1979    1 Mayıs günü sokağa çıktığı için tutuklanan Behice Boran ve 330 TİP’li serbest bırakıldı.

1981- Atatürk’ün Selanik’te doğduğu ev yeniden düzenlenerek Devlet Bakanı İlhan Öztrak tarafından hizmete açıldı. Atatürk’ün AOÇ’deki evinin benzerinin temeli, Başbakan Bülend Ulusu tarafından atıldı. 

1989    Kadın Kurultayı toplandı. İlk kez kapalı bir salonda yaklaşık 2500 kadın biraraya geldi.

1990    Polis Kadıköy'de bir eve baskın düzenledi. Çıkan çatışmada Hatice Dilek Aslan ve İsmail Oral öldürüldü.

1995    Gözaltında kaybolan ve bir mezarlıkta bulunan Hasan Ocak, tekrar toprağa verildi. Bakan Algan Hacaloğlu, "toplumdan hükümet adına özür diliyorum" dedi.

2003    Yazar Orhan Pamuk, "Benim Adım Kırmızı" adlı romanıyla IMPAC Dublin Edebiyat Ödülü’nü kazandı.

2004    ABD işgal güçleri, Irak’ın batısındaki Ramadi kentinde bir eve düzenlediği bombalı saldırıda 45 kişiyi katletti.

2011    Kütahya Simav’da 5.9 şiddetin de deprem oldu. 3 kişi hayatını kaybetti, 120 kişi yaralandı.