Ekonomist Sinan Bayraktar: Corona virüs ekonomiyi çok yönlü etkileyecek

Dünyayı etkisi altına alan ve Dünya Sağlık Örgütü tarafından Pandemi olarak ilan edilen Corona virüs ile ilgili İLKHA muhabirine değerlendirmelerde bulunan ekonomist Sinan Bayraktar, virüsün ekonomiyi çok yönlü olarak etkileyeceğini ve ülkelerin, oluşacak olan ekonomik sıkıntılar sebebiyle yeni önlemler almak zorunda kalacaklarını ifade etti.

Maliye Bakanlığının dün açıkladığı bir takım önlemleri önümüzdeki günlerde halka duyuracağını hatırlatan Bayraktar, sürecin nasıl işleyeceğini, oluşan krizi atlatıp atlatamayacağımızı birlikte göreceğimizi söyledi.

Sınırımızda yaşanan mülteci sorununa da dikkat çeken Bayraktar, Avrupa'ya gitmek için hareketlenen on binlerce kişinin bu virüsü tetikleyebileceğini ve farklı ekonomik sorunlarla karşı karşıya kalınabileceğini belirtti.

"Çin bir aydır salgını azalttı ama Avrupa ülkeleri tam bir kriz merkezi"

Bayraktar, "Corona virüs tam bir bela. 2020 hiç iyi gitmiyor. Hem deprem hem değer sıkıntıları hem de virüs geldi. Ekonomik olarak baktığımızda dünyayı ciddi olarak etkileyen bir salgın. Dünyada bir takım ekonomik verilere göre 280 milyar dolar, bazılarına göre ise 330 milyar dolara varan bir ticari risk oluştu. Rakamsal olarak etkisinin yanında sosyal ve psikolojik etkilerini de konuşmak gerekiyor. Bunların hepsi ekonomiye yansıyan diğer unsurlar olarak karşımızda duruyor. Maalesef dünya büyük bir dertle uğraşıyor. Çin bir aydır salgını azalttı ama Avrupa ülkeleri tam bir kriz merkezi. Şu anda da Corona virüsün en önemli merkezi haline geldi." dedi.

"Sektörlerimizin tümü etkilenecek"

Çin'in dünya için bir üretim merkezi olduğunu ve Çin'de oluşabilecek en ufak düşüklüğün dünyanın sistemini etkilediğini belirten Bayraktar, şöyle konuştu: "Çin giderse dünya gider. Dünya bankası, IMF ve diğer ekonomik kuruluşların hepsi Çin'deki büyümeyi 1-2 puan aşağıya indirdiler. Bu durum 4 puana kadar giderse büyük bir krizle karşı karşıya kalırız. Çünkü Çin büyük bir tedarikçi, bütün yan sektörleri Çin takviye ediyor. Şu anda durmuş vaziyette. Dünyadaki üretim üsleri de Çin'e bağlı oldukları için sistem içerisinde etkileniyorlar. Üretim ve satışlar durdu. Üretim durunca da istihdama etki edecek. Bize bir avantaj olarak gelir gibi gözüktü ama bizim de mal sattığımız ve ihraç ettiğimiz yerlere mal gönderimiz durdu. Çünkü artık mal almıyorlar. İkincisi de Turizm açısından etkileneceğiz. Önümüzdeki aylarda tam bir harekete geçmek üzereyken ciddi bir durgunluğa gireceğiz. Oradan yıllık 30milyar dolar gelirimiz vardı. Ciddi sayıda turist gelecekti ama gelmeyecek. Rezervasyonların birçoğu iptal edildi. Bir takım spor karşılaşmalarından tutun kongrelere kadar hepsi etkilendi. Dünya bu konuda tedbir alıyor. Dolayısıyla biz de çok ciddi olarak etkileniyoruz. Sektörlerimizin tümü etkilenecek."

"ABD faizleri beklenmedik şekilde sıfıra indirdi"

Dünyanın virüs karşısında tedbir aldığını ve ABD'nin hiç beklenmedik bir şekilde faizleri sıfıra düşürdüğünü hatırlatan Bayraktar, "ABD sıfır faiz ile dünyaya borç verecek. 800 milyar dolar kadar da parayı piyasaya sürecek. Özellikle İtalya'ya bir yardım yapacak. Diğer Avrupa ülkeleri de bu konuda tedbir almak üzereler. Rakamları da önümüzdeki dönemlerde göreceksiniz." dedi.

"Bu kadar kötü haberlere karşı olumlu olarak yansıyan tek şey petrol fiyatlarının düşmesidir"

Virüs sebebiyle iç piyasada yaşanan fiyat artışlarının bir ahlak sorunu olduğunu vurgulayan Bayraktar, "Odalar Birliği ve diğer kuruluşlar tedbirlerini aldılar. Aşırı fiyat yükseltenlere cezalar uygulamaya başladılar. Bu durum iyi bir denetim yapılarak kontrol edilebilir. Yalnız halkımızın aşırı taleplerde bulunmaması gerekiyor. Aşırı talepler fiyatları arttırır. Kolonyadan tutun da bir takım hijyen ürünlerine kadar her şeyin fiyatını arttırdılar. Maalesef 2018 yılında döviz kurları arttığı zaman da, 'dolar girdileri arttı' diyerek fiyatları artırdılar. Ancak dolar inince kimse fiyatları düşürmedi. Bu bir ahlak sorunudur. Bu kadar kötü haberlere karşı olumlu olarak yansıyan tek şey petrol fiyatlarının düşmesidir. Benzinde bir liraya kadar indirim yapıldı. Petrol düşük olarak seyredecek. Çünkü uluslararası platformlarda OECD ülkelerinin kendi aralarındaki iç savaşı ve üretim sorunlarının dengelenmesi var. Rusya ile Suudi Arabistan'ın bir üretim çatışması var. Rusya'nın borçlanmaları var. Onları ödemek için kısamıyor. Çin her yıl petrol alımını düşürüyor. Petrol 30 dolar civarında ve bize olumlu yansıyor. Yılda 40 milyar dolarlık bir enerji harcamamız var. Bu biraz azalacak. Bu bir avantaj olarak görünüyor." diye konuştu.

"Bu bir ders niteliğinde olmalıdır"

Bayraktar, "Corona virüsü karşısında en büyük tedbiri Türkiye aldı. Sağlık Bakanlığı mümkün olduğu kadar tedbir almaya çalışıyor. Önümüzdeki günlerde ekonomik olarak yansımalarını görmeye hazır olmalıyız. AVM'lerdeki çalışma saatleri düşürüldü. Halkın toplu taşıma müracaatı azaldı. İBB'nin verilerine göre toplu taşımaya binenlerin oranı yüzde 37 azaldı. Bu belediyelerin gelirlerini de etkiliyor. Buradan bakıldığında gelirler tahmini bütçeleri bozuyor. Bunlar ekonomide rakam düşüklüğü oluşturacak. Önümüzdeki dönemlerde esnafların ciddi zararlar yaptığını göreceğiz. Buna hazırlıklı olmalıyız. Kendi yağımızda kavrulmayı öğrenecek bir dünyaya doğru gidiyoruz. Önümüzdeki yıllarda bu tip vakaların dünyada yaşanabileceğini tahmin ediyorum. Bu bir ders niteliğinde olmalıdır. Özellikle bu tür krizlerde çok gelişmiş olan ülkelerin bile aymazlığı ortaya çıkıyor. Sağlık sistemleri, hijyen sistemleri sorgulanıyor." şeklinde konuştu.

"Devlet, esnaflar için önümüzdeki günlerde rahatlatıcı tedbirler alacak"

Önümüzdeki süreçte üretim eğilimlerinin de değişebileceğini vurgulayan Bayraktar, son olarak şu ifadelere yer verdi: "Hijyenik ürünleri üretenler biraz daha fazla yatırım yapacaklar. Şu bir gerçek ki, istihdam çok etkilenecek, işsizlik biraz daha artacak. Firmaların satışları düşecek. Bu bir sıkıntı olarak karşımızda duruyor. Tabi bunları da devletler tedbirler alarak sübvanse edecekler. ABD merkez bankasının yaptığı gibi 700-800 milyar dolar para piyasaya sürecekler. Biraz daha rahatlatıcı tedbirler alacaklar. KDV'ler muhtasarlar, beyannameler, Mart ayı vergi dönemi geldi. Devlet de buna ilişkin açıklamaları önümüzdeki günlerde yapacak. Dün Maliye Bakanı küçük bir beyannamede bulundu. 'Sayın Cumhurbaşkanımız alınacak tedbirleri kendisi açıklayacak' dedi. Bir hazırlık yapıyorlar. Tahmin ediyorum ki, bu konuda halkı rahatlatıcı şeyler söyleyecekler." (İLKHA)