Tarihte Bugün (02 Mart)

GÜNÜN OLAYI

TBMM’de Halifelik Kaldırıldı ve Aynı Gün TBMM Bir Çok Önemli Karar Aldı (1924)

Halifelik makamı lağvedilerek 1350 yıllık bir İslam müessesi ortadan kaldırıldı. Son halife Abdülmecit Efendi ve Osmanlı hanedan üyelerinin yurt dışına çıkarılmasına karar verildi.(3 Mart 1924)

Tevhid-i Tedrisat Kanunu (Öğretim birliği) kabul edilerek bütün okullar Milli eğitim bakanlığına bağlandı.(3 Mart 1924)

Şeriye ve Evkaf Vekaleti kaldırıldı. Yerine Diyanet İşleri Başkanlığı ve Vakıflar Genel Müdürlüğü kuruldu. Yine aynı gün Erkan-ı Harbiye Vekaleti kaldırıldı ve yerine Genelkurmay Başkanlığı kuruldu. (3 Mart 1924)

GÜNÜN KİŞİSİ

Yıldırım Bayezid Vefat Etti (1403)

Yıldırım Bayezid Anadolu Türk birliğini büyük oranda sağladı Haçlıları Niğbolu savaşında ağır bir bozguna uğrattı (1396). Osmanlı tarihinde ilk kez İstanbul’u kuşatan hükümdar oldu. Ancak 1402 yılında Timur’la yaptığı Ankara savaşını kaybetti ve esir düştü. Timur tarafından bir kafese konularak Anadolu’da dolaştırıldı. Bütün bunların sonunda Akşehir’de 3 Mart 1403 günü vefat etti.

GÜNÜN ÖNEMLİ OLAYLARI

İkinci Mahmut Kılık Kıyafet Düzenlemesi Yaptı (1829)

İkinci Mahmut 3 Mart 1829’da kılık kıyafet düzenlemesi getirdi. Buna göre devlet memurlarına fes, setre, pantolon ve İstanbulin giyme mecburiyeti getirildi. Sarık ve cübbe ilmiye sınıfı tarafından giyilecekti. Böylece Türk tarihinin ilk kıyafet inkılabı gerçekleştirilmiş oldu.

ABD İstanbul Maslahatgüzarına Elçi Ünvanını Verdi (1839)

Osmanlı ABD arasındaki ilişkiler 1830’lardan itibaren remi nitelik kazanmaya başladı. Bu ilişkiler sonrasında ABD 3 Mart 1839’da İstanbul’da bulunan maslahatgüzarını elçi seviyesine yükseltti.

Ayastefanos Antlaşması İmzalandı (1878)

Osmanlı Devleti 1877-1878 Osmanlı-Rus savaşında ağır bir yenilgi almıştı. Ruslar batıda İstanbul önlerine , doğuda ise Erzurum önlerine kadar gelmişti. Her türlü dış destekten de yoksun olan Osmanlı Devleti 3 Mart 1878’de Rusların dikte ettiği Ayastefanos Antlaşmasını imzalamak zorunda kaldı. Antlaşma imzalanınca durumun vahametini fark eden Avrupa devletlerinin müdahalesi ile bu antlaşma hiç yürürlüğe konulamadı. Ancak ilk defa Ermeni meselesini gündeme getirmesi bakımından da önem taşımaktadır.

Mustafa Kemal İlk Kez Türkçe İbadetten Bahsetti (1922)

Mustafa Kemal Türkçe ibadet konusunu ilk kez TBMM’nin üçüncü açılış döneminde 3 Mart 1922’de TBMM kürsüsünde dile getirdi. Bu konuşmasında Mustafa Kemal ilk kez Türkçe ezan, hutbe ve kametten söz etmişti.

Diyanet  Türkçe Ezan, Hutbe ve Salat Okunması Hakkında Bildiri Yayınladı (1933)

Bursa olayı üzerine Diyanet İşleri Başkanlığı 3 Mart 1933’te bir bildiri yayınlayarak camilerde ezan hutbe ve salatın Türkçe okunacağını belirtmiştir. İsmet İnönü dönemine kadar bu konuda herhangi bir kanuni düzenleme yapılmamış bu bildiri esas alınmıştır.

Türk Havacılık Tarihinin En Büyük Kazası Meydana Geldi (1974)

Türk Hava Yollarına ait bir yolcu uçağı Paris-Londra seferini yaparken3 Mart 1974’te Paris’in kuzeyinde ormanlık alana çakıldı. Bu olayda 346 kişi yaşamını yitirdi.

GÜNÜN DİĞER ÖNEMLİ OLAYLARI

1883 - Mektebi Sanayii Nefise (Güzel Sanatlar Akademisi) öğretime açıldı.

1891 - Futbolda penaltı atışı kuralı getirildi.

1915 - İleride NASA adını alacak olak NACA (National Advisory Committee for Aeronautics) kuruldu.

1918 - Erzurum ilinin Aşkale ilçesi Ermeni işgalinden kurtuldu.

1923 - Bölgedeki denetimini kaybetmek istemeyen İngilizler, Güneyli Kürtlere saldırdılar. İngiliz hava kuvvetlerinin başlattığı saldırılarda Kürt köyleri bombalandı ve 10,000 kişi hayatını kaybetti. Yaşanan bu olay üzerine Berzenci hareketi 1924 yılında yenildi

1923 - Time dergisinin ilk sayısı yayımlandı.

1925 - Şeyh Said ayaklanmasının büyümesini önlemek için, Takrir-i Sükun Kanunu kabul edildi; İstiklal Mahkemeleri kuruldu.

1931 - İstanbul'da toplanan Berberler Kongresi'nde berber dükkânlarının cuma günleri tatil edilmesi kararlaştırıldı.

1938 - Suudi Arabistan'da petrol bulundu.

1942 - Türk Ressamlar Cemiyeti İstanbul'da kuruldu.

1952 - Erzurum'un Pasinler İlçesi'nde meydana gelen Richter ölçeğiyle 5,6 şiddetindeki deprem can ve mal kaybına yol açtı.133 kişi öldü, 262 kişi yaralandı.

1952 - İslam Demokrat Partisi mahkeme kararıyla kapatıldı. Genel Başkan Cevat Rifat Atilhan ve 15 kurucu üye hakkında soruşturma açıldı.

1954 - İstanbul Belediyesi ile Hazine arasında ihtilaf konusu olan Çırağan Sarayı, bir kanunla İstanbul Belediyesi'ne devredildi. 1962 - Anayasa ve demokratik nizama karşı fiil ve davranışları önlemek amacıyla hazırlanan "Tedbirler Kanunu" Millet Meclisi'nde kabul edildi.

1965 - Suat Hayri Ürgüplü hükümeti, 231 kabul, 200 ret ve Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun verdiği 1 çekimser oy ile güvenoyu aldı.

1966 - İngiliz havayollarına ait Boeing 707 tipi bir yolcu uçağı Fuji dağında düştü: 124 kişi öldü.

1969 - NASA, Apollo 9 uzay aracını fırlattı.

1971 - Ankara'da 300 subaya hitaben bir konuşma yapan Genelkurmay Başkanı Memduh Tağmaç, "Gereken, gerektiği zaman yapılacaktır" dedi.

1989 - 4. Levent'te bir boya imalathanesinde patlama oldu. 3 bina çöktü,12 kişi öldü, 40 kişi yaralandı.

1992 - Zonguldak'ta Kozlu grizu faciasında 127 kişi öldü,147 kişiden umut kesildi.

1993 - İran sınırından Türkiye'ye girerek Ağrı Dağına yerleşen yaklaşık 300 PKK militanından 38'i savaş uçaklarının bombardımanı sonucu öldü.

2002 - İsviçre'de halk oylaması sonuçlandı: Birleşmiş Milletler'e üye olmaya "evet" dediler.

2005 - Steve Fossett, tek başına, bir uçakla hiç durmaksızın ve yakıt ikmali yapmaksızın dünya turu atan ilk kişi oldu. Yolculuk 40.234 km idi ve 67 saat 2 dakika sürdü.

2006 - Randy Cunningham rüşvet suçundan 8 yıl 4 ay hapis ile 1.8 milyon dolar para cezasına mahkûm oldu. Savcı on yıl ceza istemişti. Bu mahkeme kararı, Amerikan tarihinde bir kongre milletvekiline verilen en yüksek cezalardan biri.

2008 - Rusya'da devlet başkanı seçimini Başbakan Birinci Yardımcısı Dimitriy Medvedev yüzde 70,28 oranında oy alarak kazandı. Medvedev, 7 Mayıs'ta yemin etti.