NATO’da Kritik Eşik

ABUZER ATASOY / DOĞRUHABER

Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) liderleri örgütün 70. kuruluş yıl dönümünde Londra’da toplandı. Tarihinin en büyük zorluklarıyla karşı karşıya olan NATO, müttefiklerin çelişkili ifadeleri nedeniyle çökme noktasına geldi. Nitekim Fransa Cumhurbaşkanı Macron da kuruluşun "beyin ölümü"nün gerçekleştiğine ilişkin yorumda bulunmuştu. Londra’daki NATO Zirvesi öncesi, Türkiye ile İttifak arasındaki ilişkilerde ciddi bir gerilim söz konusu iken Türkiye’nin S-400’leri aktif olarak kullanması halinde, karar mekanizmalarından dışlanabileceği öne sürülüyor. NATO’nun 70. kuruluş yıl dönümündeki kritik zirve öncesi liderlerin açıklamaları durumun hiç de iç açıcı olmadığını ortaya koyuyor.

ERDOĞAN: NATO'NUN KENDİNİ GÜNCELLEMESİ KAÇINILMAZDIR

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, NATO Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi için Londra'ya hareketinden önce Esenboğa Havalimanı’nda yaptığı açıklamada “Günümüzün tehdit önceliklerine göre NATO'nun kendini güncellemesi artık kaçınılmazdır. Terör örgütlerine karşı ilkeli ve kararlı duruş sağlanmasını temin edecek değişimi gerçekleştirmek mecburiyetindeyiz.” dedi. Erdoğan, "Üye ülkelerin alternatif aramak yerine NATO'yu ortak tehditler karşısında daha güçlü kılacak çalışmalar içinde olmalarını bekliyoruz." diye konuştu. Erdoğan, sözlerini şöyle sürdürdü: "Bizim terör örgütü olarak telakki ettiğimiz ve kendileriyle terör mücadelesi verdiklerimizi, bizim NATO'daki dostlarımız eğer terör örgütü olarak kabul etmezse, kusura bakmasınlar, orada atılacak her türlü adımın karşısında oluruz."

RASMUSSEN: BU ÇOK RİSKLİ BİR ZİRVE

The Times'a konuşan NATO’nun eski genel sekreteri Anders Fogh Rasmussen de, “Bu çok riskli bir zirve” uyarısında bulunarak, ABD, Fransa ve Türkiye’nin zirveyi olumsuz etkileyebileceğini ifade etmişti. Rasmussen Trump’ın diğer NATO üyelerinden savunma harcamalarını arttırmalarını talep edebileceğini, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un daha önce kullandığı “NATO’nun beyin ölümü gerçekleşti” ifadelerinin yeni tartışmalara yol açabileceğini söyledi. Bir diğer tehdidin ise Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın NATO’nun birliğini test etmeyi sürdürmesi.” ifadelerine yer vermişti.

MACRON: NATO'NUN BEYİN ÖLÜMÜ GERÇEKLEŞTİ!

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron geçtiğimiz ay The Economist dergisine verdiği röportajında, NATO’nun ABD ile yaşanan sorunlar nedeniyle 'beyin ölümünün gerçekleştiği' yorumunu yapmıştı. Avrupa ülkelerini NATO müttefiklerini savunmak için artık ABD'ye güvenemeyecekleri konusunda uyaran Macron, NATO'nun kurucu antlaşmasının beşinci maddesinde yer alan “toplu savunma” hükümlerine hala inanıp inanmadığı sorulduğunda, “bilmiyorum” diye cevap vermişti. ABD yönetiminin kendilerine “sırt çevirdiğini” kaydeden Macron, “ABD ile NATO müttefikleri arasında stratejik karar alma mekanizmasında bir koordinasyon yok” ifadelerini kullanmıştı. TSK’nın Suriye’ye yönelik Barış Pınarı Harekatı'yla ilgili de konuşan Macron, “Bir diğer NATO müttefikimiz Türkiye, bizim ilgimizin olduğu bir alanda haber vermeden askeri harekat düzenliyor.” şeklinde konuşmuştu.

TRUMP'TAN MACRON'A YANIT

ABD Başkanı Donald Trump, Londra'daki NATO Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi öncesi NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ile görüştü. Burada gazetecilere açıklama yapan Trump, Macron'un "NATO'nun beyin ölümü gerçekleşti" şeklindeki açıklamasının hatırlatılması üzerine, şunları kaydetti: "NATO, büyük bir hizmette bulunuyor. Bu aynı zamanda ABD'ye karşı adaletsiz bir tutum. Çünkü ABD, kendi payına düşen bütçeyi ödüyor. Macron’un 'NATO'nun beyin ölümü gerçekleşti' açıklaması oldukça saygısızca." Fransa'nın ekonomik açıdan iyi durumda olmadığını, sarı yeleklilerin gösterilerinin devam ettiğini ifade eden Trump, "Bunlar varken kalkıp NATO'yla ilgili böyle bir açıklama yapamazsınız, oldukça saygısızca." dedi. Trump, "NATO'ya Fransa'dan daha çok ihtiyacı olan başka bir ülke yok." diyerek, bu durumdaki Fransa'nın böyle bir açıklama yapmasının ise çok tehlikeli olduğunu söyledi. "Fransa'nın parçalanmakta olduğunu gördüğünü" belirten Trump, "Bakıyorum ve herkesten daha fazla korunmaya ihtiyacı olduğunu ve parçalanmakta olduğunu görüyorum. Bu yüzden biraz şaşırdım." değerlendirmesinde bulundu.

ESPER: YPG'Yİ TERÖR ÖRGÜTÜ OLARAK TANIMAYACAĞIZ

NATO zirvesi öncesi, ABD Savunma Bakanı Mark Esper de NATO’un birliğine aykırı açıklamalarda bulundu. Esper, “Türkiye NATO'nun planlarını engellemekten vazgeçsin" çağrısında bulundu. Esper ayrıca ABD'nin, Türkiye'nin talebi üzerine YPG'yi terör örgütü olarak nitelendirmeyeceğini açıkladı. Esper, Londra'ya uçuşunda Reuters’a röportaj vererek Türkiye hakkında değerlendirmelerde bulundu. Esper Türkiye'nin Baltık ülkeleri ve Polonya'nın savunmasına yönelik NATO planının önünü tıkamaması gerektiğini öne sürdü. Diğer NATO üyesi ülkelerin “Ankara'nın gördüğü tehditleri görmediğini” belirten Esper, “tıkanıklığı aşmak için YPG'yi terör örgütü olarak tanımaya dönük herhangi bir kararı desteklemeyeceğini” de sözlerine ekledi. Esper, Türkiye'ye NATO'nun karşılaştığı daha büyük zorluklara odaklanma çağrısı yaptı.

YUNANİSTAN NATO'DAN DESTEK İSTEYECEK

Geçtiğimiz günlerde Türkiye'nin, Doğu Akdeniz'deki deniz yetki alanları konusunda Libya ile imzaladığı mutabakat muhtırası Yunanistan'ı telaşlandırdı. Yunanistan Başbakanı Kriakos Miçotakis, zirvede NATO’dan Türkiye’ye kınama talep edeceğini bildirdi. Yunan Dışişleri Bakanı pazar günü Kahire'de konuyu Mısırlı mevkidaşı ile de görüştü. Miçotakis, "ülkesinin Türkiye’nin yaptığı hiç bir provokasyonu cevapsız bırakmayacağını" da öne sürmüştü.