Tarihte bugün (8 Ekim)

GÜNÜN OLAYI 

Balkan Savaşları Başladı (1912) 

Karadağ ve Osmanlı Devleti’nin birbirlerine savaş ilan etmesinden sonra 8 Ekim 1912’de Balkan Savaşı resmen başladı. Büyük devletler bu savaşın Avrupa’ya sıçramaması için çaba sarf etmeye başladılar.

GÜNÜN KİŞİSİ

Son Sadrazam Tevfik Paşa (1845-1936)

Osmanlı Devleti’nin son sadrazamı Tevfik Paşa II.Abdülhamit döneminde 14 yıl Hariciye nazırlığında bulunmuş  daha sonra ise üç dönem kısa süreler ile sadrazamlık yapmıştır. Soyu Kırım Hanlarına dayanmaktadır. Sorumlu ve dürüst bir devlet adamı olarak tanınmıştır. Milli Mücadeleye ılımlı yaklaşmış ve hatta Londra Konferansında sözü TBMM temsilcilerine bırakarak vatansever kişiliğini ortaya koymuştur. Tevfik Paşa 8 Ekim 1936 tarihinde vefat etmiştir.

GÜNÜN ÖNEMLİ OLAYLARI

Dünyanın En Büyük Hükümdarı Kanuni Sultan Süleyman Oldu (1547) 

Kutsal Roma-Germen İmparatorluğu’na bağlı Avusturya ile yapılan 8 Ekim 1547 tarihli antlaşma ile Avusturya Kralı Ferdinand yıllık vergi verecek ve Osmanlı Devletine itaat edecekti. Charles-Quint imparator ünvanı ile değil, vilayet-i İspanya kralı olarak tanınacaktı. Osmanlı Devletiyle diplomatik ilişkilerinde asla imparator unvanı kullanamayacaktı. Böylece Avrupa’nın tek imparatoru Osmanlı hükümdarı oldu. 

Belgrat Geri Alındı (1690)

1683 Viyana bozgunuyla başlayan kötü gidiş Köprülü Fazıl Mustafa Paşa’nın sadrazam olmasıyla biraz da olsa durakladı. Sadrazam olarak ilk seferine çıkan Köprülü Fazıl Mustafa Paşa 8 Ekim 1690’da Belgrat’ı geri aldı. Düşman tamamen Macaristan bölgesine geri püskürtüldü. Macaristan’ı almak için tekrar sefere çıkan Köprülü Fazıl Mustafa Paşa Salankamen muharebesinde şehit düştü. Bu durum bu başarılı dönemi sona erdirdi.

Osmanlı Devleti Rusya’ya Savaş İlan Etti (1768) 

Rus askerleri Osmanlı topraklarına sığınan Lehistanlı milliyetçileri takip etme bahanesiyle sınırı geçtiler. Hatta Balta şehrine sığınan Lehistanlılarla birlikte kasabanın Türk halkını da kılıçtan geçirdiler. Bu durum İstanbul’da duyulunca Rus elçisi tutuklandı ve Yedikule’ye hapsedildi. Daha sonra Osmanlı Devleti 8 Ekim 1768’de Rusya’ya savaş ilan etti. Ancak bu savaş hiçte umulduğu gibi başarılı olmadı ve Küçük Kaynarca gibi şartları ağır bir anlaşmayla sonlandı. 

Romanya’nın Temelleri Atıldı (1857)

Eflak ve Boğdan’da 1857 Eylülünde yenilenen seçimlerde birlik taraftarları çoğunluğu kazandı. 8 Ekim 1857’de toplanan Eflak ve Boğdan meclisleri iki beyliğin Romanya adı altında birleştirilmesine karar verdiler. Ayrıca yabancı bir prens ortak hükümdar olarak başa geçirilecekti. Osmanlı Devleti bu kararı tanımadı. Fakat Avrupalı devletler müdahalesiyle karşılaştı.

Balkan Savaşları Başladı (1912)

Karadağ ve Osmanlı Devleti’nin birbirlerine savaş ilan etmesinden sonra 8 Ekim 1912’de Balkan Savaşı resmen başladı. Büyük devletler bu savaşın Avrupa’ya sıçramaması için çaba sarf etmeye başladılar.

Avusturya ve Rusya’nın Balkan Devletlerini Koruma Çabaları (1912)

Avusturya ve Rusya bütün büyük devletler adına 8 Ekim 1912’de bir bildiri yayınladılar. Bu bildiride savaş sonunda Rumeli’de herhangi bir sınır değişikliğini kabul etmeyeceklerini ilan ettiler. Amaçları Balkan Savaşı sonunda Osmanlı Devleti’nin galip çıkacağını bu yüzden de Balkan devletlerini korumaktı. Fakat savaşı Osmanlı Devleti kaybedince bu bildiri unutuldu.

Talat Paşa İstifa Etti (1918)  

İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin kurucularından Talat Paşa Sait Halim Paşa’nın yerine sadrazam olmuştu. Ancak Birinci Dünya Savaşı istenildiği gibi gitmeyince 8 Ekim 1918’de görevinden kabinesi ile birlikte istifa etti. Bir süre sonra da Almanya’ya kaçtı. 

GÜNÜN DİĞER ÖNEMLİ OLAYLARI

1908- İlk sendika ve grev yasağı getirildi; ‘’Tatil-i Eşgal’’ yasası ile grevler ve sendikalar yasaklandı.

1917- Sovyetler Birliği’nde, Lenin’in göreve getirdiği Aleksandra Kollantai, dünyanın ilk kadın bakanı oldu.

1925- Yahudi ve Ermeni ruhani başkanları, Lozan Antlaşması’nın ‘’Azınlıkların Korunması’ ile ilgili

hükümlerinin tanıdığı haklardan vazgeçerek, Türk toplumu içinde Türk yasalarıyla yaşamak istediklerini açıkladılar.

1933- ‘’D Grubu’’ sanatçılarını ilk sergilerini açtı.

1951- Birinci Akdeniz Oyunları sona erdi. Türkiye serbest güreşte 8 sıklette altın madalya alarak takım halinde şampiyon oldu.

1958- Pakistan’da Eyüp Han darbeyle iktidarı ele geçirdi.

1970- Rus yazar Aleksander Soljenitsin, Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazandı.

1992- Eski Almanya Başbakanı Willy Brandt öldü.

1998- Nobel Edebiyat Ödülü Portekizli yazar Jose Saramago’ya verildi.

2001 - İki motorlu bir Cessna ile bir yolcu uçağı Milano'da kalkış sırasında yoğun sis nedeniyle çarpıştı; 118 kişi öldü.

2005 - Kaşmir'de (Pakistan) 7,6 büyüklüğünde deprem meydana geldi; yaklaşık 75.000 kişi öldü, 106.000 kişi yaralandı.