Kerkük`ün Irak Siyasitinde Belirleyici Rolü

Muhammed Demir / haber - yorum

Kurdpress haber ajansının Kürt milletvekili Mahmut Osman’a dayandırarak verdiği bilgiye göre Irak parlamentosundaki Arap milletvekillerinin Kerkük’e özel bir statü kazandırılması için ortak bir yasa taslağı hazırlayarak Kürtlere karşı birlik oluşturdukları iddia edildi.

Habere göre yasa taslağı Şii parlementerlerle sınırlı kalmayarak Allavi liderliğindeki el Irakiyye partisinin de bu girişime destek vermesi, Kürt yetkilileri hayal kırıklığına uğratan en büyük unsur olarak öne çıkıyor. Çünkü el Irakiyye ittifakının Sünnileri de kapsayan bir bloktan oluşması ve Kürt yönetiminin Sünnilerle beraber “Şii Maliki” karşıtı bir pozisyon alarak merkezi yönetime rest çekmesinin hemen akabinde böyle bir girişimin ortaya çıkması, Irak’taki siyasi dengelerin çokluğunun yanında bu dengelerin ne derece değişken olduğunu gösteriyor.

Kürtlerin Kerkük iddiasına karşın Arap cephesinin mezhep farklılığını bir tarafa bırakan tavrının da, Kürtlerin merkezi yönetime karşı Türkiye’yi güvence kaynağına dönük Kerkük üzerinden yürütülen spekülasyonlara bir cevap ya da karşı hamle teşkil ettiği ortaya çıkmaktadır. Bu tavır, Irak’taki siyasi dengelerdeki hassasiyeti bir kez daha ortaya çıkardığı gibi, aynı zamanda Irak’taki anlaşmazlıkları salt mezhepsel ihtilaflar temeline indirgeyerek fitne topu peydahlamaya yönelik “Çakma Sünni”lerin son süreçteki fesad temelli çabalarının da aslında çok da tutarlı bir senaryo olmadığını ortaya koymaktadır.

Nitekim el-Irakiyye ittifakını eleştiren Kürdistan İttifakı milletvekili Mahmud Osman, “Kürdistan Bölgesi Tarık Haşimi’yi himaye ettiği için birçok sıkıntıyla karşılaştı. Ama el-Irakiyye milletvekilleri Kürtlere karşı hazırlanan bu yasa taslağına yardımcı oluyor” şeklindeki sitemkar sözleri, aslında belki de Maliki karşıtlığı üzerinden pişirilen mezhepsel fitneye Kürt cenahının da inandırılmakla yaşadığı hayal kırıklığını ortaya koyuyor.

Kerkük’ün statüsü tartışma konusudur. Kürtler Kerkük’ü kendi sınırları içerisinde görme mücadelesi verirken Sünni Araplar ve Şii kesimin bir kısmı buna şiddetle karşı çıkıyor. Habere konu olan son girişim ise, Kerkük’e özgü bir statü tayin girişimi olarak belirtiliyor. Kerkük’e özgü yeni statü, herhalde başlı başına eyalet/özerk bir bölge şeklinde tezahür edebilir. Bu durumda Kürtlerin Kerkük tezlerinin önüne geçilmesi hedeflenmektedir.

Böyle bir durumun pratiğe geçirilip geçirilmeyeceği ayrı bir mesele, ama bir bütün olarak Arap cenahının bu yönde bir niyet sergilemiş olması, Kürt yönetiminin son süreçte merkezi yönetime rest çekip Kerkük kozunu kullanarak Türkiye’ye daha fazla yakınlaşmaya karşı verilen bir reaksiyon olması açısından oldukça önemli görünüyor.

Bu girişim aynı zamanda her defasında içişlerine müdahale etmekle suçlanan Türkiye’ye karşı Şii blokunun gerektiğinde Sünni Arapları da etkileme gücüne sahip olduğu uyarısını da ortaya koyuyor.

Kerkük’e özel statü girişimi, aynı zamanda Türkmenlerin de dikkatlerini cezbeden ve bu anlamda Türkmenleri de Türkiye karşıtı bir pozisyona getirme potansiyeli taşıması bakımından ayrıca dikkat çekici görünüyor.