Halep`te son 5 yılda neler yaşandı?

2011 yılından beri devam etmekte olan Suriye'deki iç savaşta şimdiye kadar yüz binlerce kişi öldü. Milyonlarca Suriyeli toprağını terk ederek başka ülkelere sığınmak zorunda kaldı. Uluslararası alanda Suriye'ye barış getirme çabaları sürerken, söz sahibi ülkeler arasındaki görüş ayrılıkları ortak girişimlerde bulunmayı zorlaştırıyor.

Mart 2011: Arap Baharı olaylarının Suriye'deki ilk fişeği tam bu tarihte atıldı. Suriye'nin güneyindeki Dera`nın sakinleri, güvenlik güçlerinin üç protestocuyu öldürdüğünü söyledi. Göstericiler, siyasi özgürlük ve Suriye`deki yolsuzlukların sona ermesini talep eden barışçıl bir protestoya katılmışlardı. Protestoyu, hükümet karşıtı duvar yazıları yazan bir grup gencin tutuklanması tetiklemişti. 

Nisan 2011: Şam`da en az 200 kişi yürüdü ve ülke genelinde, biri ilk defa Şam`da olmak üzere, 23 kişinin öldüğü bildirildi. Esad, protestolar başladıktan sonra ilk kez bir konuşma yaptı. Ülkedeki huzursuzluk konusunda yurt dışındaki komplo tertipçilerini suçlayan Esed, büyük reformların ayrıntılarına girmedi. Hükümet istifa etti. Esed, istifa eden hükümetin başına, geçici başbakan olarak Muhammed Naci El Ot Ari`yi atadı.

Mayıs 2011: Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, Suriye`nin protestocular üzerindeki amansız baskısını kınayan taslak bildiri üzerinde anlaşamadı. Protestolar daha da büyüdü ve 'Hesap Sorma Günü'nde, Cuma namazından sonra binlerce kişi sokaklara döküldü. Humus ve Hama`da ölümler olduğu bildirildi. ABD, insan hakları ihlallerini ve protestoculara uygulanan baskıya atıfta bulunarak Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esad ve altı Suriyeli devlet adamına yaptırım uygulamaya karar verdi.

Temmuz 2011: Küresel aktivistler grubu Avaaz, 15 Mart`tan sonra güvenlik kuvvetlerince öldürülenlerin sayısının 1634, kaybolanların ise en az 2918 olduğunu bildirdi. 26 bin kişinin tutuklandığını ve bunların 12 bin 617`sinin gözaltında olduğunu da ekledi. Cumhurbaşkanı Esed, ‘devletin görevi kanunlara uymayanların` karşısına çıkmaktır diyerek güvenlik güçlerinin eylemlerini savundu.

Ağustos 2011: Türkiye Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu akan kanı durdurma çağrısıyla Şam`da Esed`le buluştu. ABD Başkanı Barack Obama ve AB Esad`e görevi bırakma çağrısında bulundu. Devlet televizyonunda yayınlanan bir röportajında Esad, "Suriye`ye karşı herhangi bir eyleme kalkışanların eylemin kendisinden daha büyük sonuçlarla karşılaşacağını" söyleyerek ülkesine karşı uluslararası askeri bir müdahale ihtimaline karşı uyarıda bulundu.

Eylül 2011: BM Genel Sekreteri Ban ki-Mun, Cumhurbaşkanı Beşşar Esed`in reform sözünü tekrar tekrar tutmamasından dolayı şiddeti durdurmak üzere uluslararası eylem çağrısı yaptı.

Ekim 2011: Birleşmiş Milletler'in Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ı kınama kararı Rusya ve Çin tarafından veto edildi. İki ülke ileri ki aylarda da Güvenlik Konseyi'nin kınama kararı çıkarmasını engelledi. Arap Birliği Suriye'deki şiddeti durdurmak için hükümet ve karşıtlarını bir araya getirecek bir plan yaptığını açıkladı. Siyasi huzursuzluğa karşı ordunun şiddetli müdahalesinin giderek kötüleşmesinden dolayı Suriye'nin bölgesel oluşum üyeliğinin dondurulma çağrılarına karşı koyarken, Birlik, hükümet ve karşıtları arasında diyalog oluşturacak bir komite kurma kararı aldı.

Kasım 2011: NATO, Suriye'ye askeri bir müdahalede bulunmayacağını söyledi. Libya'nın başkenti Trablus'u ziyaretinde Genel Sekreter Anders Fogh Rasmussen, Suriye'ye karşı askeri bir harekatın söz konusu bile olmadığını belirtti. BM Genel Kurul İnsan Hakları Komitesi, protestoları şiddetle bastıran Suriye'yi 122 olumlu oya karşı 13 olumsuz ve 41 çekimser oyla kınadı

Haziran 2012: BM Güvenlik Konseyi'nin veto yetkisine haiz devletleri ile Ortadoğu ülkeleri Suriye'deki geçiş sürecinin yol haritası üzerinde anlaştı. Geçiş dönemi için hükümet kurulamadı ve iç savaş bütün şiddetiyle devam etti.

Eylül 2014: ABD ve müttefikleri Şam hükümetinin onayını almadan ilk kez DEAŞ'ın Suriye'deki mevzilerini bombaladı.

Eylül 2015: Şam rejiminin müttefiki Rusya, Suriye'de hava saldırılarına başladı. Rusya çoğunlukla DEAŞ'ın bombalandığını iddia ederken Batılı kaynaklara göre ise Rusya'nın bombalarına en çok ılımlı rejim muhalifi gruplar hedef oluyordu.

Aralık 2015: BM Güvenlik Konseyi barış planını onaylamakla birlikte, Esad'ın geleceği ve barış görüşmelerinde kimin muhatap alınacağı sorularını yanıtsız bıraktı.

Ocak 2016: Cenevre'de başlayan barış görüşmeleri önce muhalefetin önemli temsilcileri tarafından boykot edildi. BM Suriye özel temsilcisi Staffan de Mistura heyetlerle ayrı ayrı görüştü. Rejim muhalifleri Suriye hükümetiyle doğrudan görüşmeyi ret ettiler.

Şubat 2016: ABD, Rusya ve bölgenin önde gelen ülkelerinin Münih'te kararlaştırdıkları ateşkes Halep'te ihlal edildi. Ateşkes DEAŞ ve El Nusra Cephesi ile mücadele için geçerli olmayacaktı.

Mart 2016: Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin Rus birliklerinin Suriye'den kısmen çekilmesi için direktif verdi.

Nisan 2016: Cenevre barış görüşmeleri taraflar arasında yakınlaşma sağlanmaksızın askıya alındı.

Mayıs 2016: ABD ve Rusya Dışişleri Bakanları John Kerry ve Sergey Lavrov taraflara ateşkese uymaları için çağrıda bulundular. Ateşkes için yapılan baskılar sonuçsuz kaldı.

Eylül 2016: Uzun ve zahmetli görüşmelerden sonra ABD ile Rusya arasında ateşkesi uygulatma ve anlaşmazlığı siyasi çözüme kavuşturma planı üzerinde mutabakat sağlandı. Aynı zamanda Suriye'deki DEAŞ ve El-Nusra gibi bazı örgütlerle birlikte mücadele edilmesi de kararlaştırıldı.

Ekim 2016: Rusya'nın Suriye'ye yerleşmesinden sonra muhaliflere yönelik saldırılarını artıran Esad rejimi, İran ve Rusya'nın da desteği ile Halep'i kuşatmaya aldı. Muhalif birlikler ise Halep kuşatmasını kırmak için büyük bir operasyon başlattı. 5 binden fazla muhalifin katıldığı operasyonun adı "Büyük Savaş" olarak açıklandı.

Kasım 2016: Büyük Halep Operasyonu'nun etkileri çok kritik bir süreci ifade ediyordu. Binlerce muhalif, Halep'teki kuşatmayı kırmak için başlattığı operasyonlar başarısız oldu. Esad ordusu ve binlerce Şii milis bölgede büyük katliamlara imza attılar. Kasım ayı sonu itibariyle, muhalifler kazandıkları birçok bölgeyi kaybetmeye başlamışlardı.

Aralık 2016: Halep'te Esad ordusunun ilerleyişine damga vuran bir ay olarak devam ediyor. Suriye ordusu ve binlerce milisin operasyonu devam ederken, şehirdeki siviller ve muhalifler tahliye ediliyor. 2017 itibariyle tamamının Suriye ordusuna geçmesi beklenen Halep, tarihin az şahit olduğu katliamlarından birini yaşıyor.