Satranç, Okey vs. oyunların hükmü

Doğruhaber 

SORU:  Satranç, Okey, Tavla Ve Diğer Kahve Oyunlarının Hükmü

CEVAP:  Karşılıklı olarak kumar niyetiyle oynanan bütün oyunlar Kuran ve sünnet nassıyla haramdır. Bunun, insanların örfünde kumar oyunu olması veya olmaması arasında hiç bir fark yoktur. Allah (cc) kumarı, şeytanın ameli sayarak kaçınılması gerektiğini Kuran`ı Kerim`de bizlere bildiriyor;

Ey iman edenler! İçki, kumar, dikili taşlar ve fal okları ancak şeytan işi birer pisliktir. Onlardan kaçının ki kurtuluşa eresiniz. (Maide 90)

Peygamber (sav) bir hadisi şeriflerinde şöyle buyuruyor;

Şüphesiz ki Allah size içkiyi ve kumarı yasakladı. (Ahmed, Tabarani Mucemu›l-Kebir)

Kumar olmayan bazı oyun çeşitleri de vardır ki İslam âlimleri aynı şekilde bunların oynanmasının da haram olduğunu söylerler. Âlimlerin hakkında hüküm belirttiği oyun çeşitleri şunlardır;

Satranç; Cumhura göre satranç oynamak haramdır. Hz Ali bunu haram sayanlar arasındadır. Rivayet edildiğine göre Hz Ali satranç oynayan bir topluluğun önünden geçer (satrancın haram olduğunu ima ederek) şu ayeti okur: “Sizin şu karşısında durup taptığınız heykeller nedir?» (Enbiya 52) 

İmam Şafi satrancın terkedilmesinin daha uygun olduğunu söyleyerek mekruh olduğu görüşüne gider. Çünkü satrancın haram olduğuna dair kesin bir karine bulunmamaktadır.

Zar oyunları; Peygamber Efendimiz “Kim, zar ile oynarsa, elini domuz eti ve kanı içinde boyamış gibi olur!” (Müslim, Ebu Davud) bir diğer rivayete göre ise sevgili peygamberimiz “Kim zar ile oynarsa Allah`a ve resulüne isyan etmiştir.” (Ebu Davud) diye buyurdu. Dört mezhebe göre bir kimse bu oyunu oynamaya ısrar ederse şehadeti kabul olmaz. Hanefi mezhebi bu iki hadisin delaletini zanni olarak gördüğünden dolayı zar oyunlarının tahrimen mekruh olduğunu söyler. Diğer mezhepler ise kumar niyetiyle olmazsa dahi haram olduğu görüşüne giderler.

Tavla; zarla oynandığı için tavlayla oynamakta caiz değildir. 

Okey ve diğer kahve oyunları; Efendimizin hakkında hüküm belirttiği oyun zar oyunudur. Öyle ki alimlerin ittifakıyla zarın oynanması ister karşılıklı ister karşılıksız olsun haramdır. Bunun dışında satrançla ilgili âlimlerin görüşleri bulunmaktadır ki yukarıda ayrıntılarıyla hükmü zikredildi. Bir de kahvelerde oynanan kâğıt oyunları, okey, dama, domino vb. sonradan çıkmış bazı oyunlar vardır. Genel olarak bu oyunları oynayanlar karşılıklı kumar niyetiyle oynarlar. Bu bakımdan kumar niyetiyle olmasa dahi ısrarla bu tür oyunlardan kaçınmak gerekir.

Özetle; hakkında nas bulunan ve âlimlerin haram olduğuna dair ittifak ettiği bütün zar oyunları haramdır. Satranç oyunu Şafi mezhebi dışındaki diğer mezheplere göre haramdır. Fakat haram olduğuna dair kesin bir delil bulunmamaktadır. Ayrıca sahabelerden İbnu Abbas, İbnu Zübeyr, Ebu Hureyre ve Said Bin Müseyyeb (Allah kendilerinden razı olsun) satranç oynadığı rivayet olunmaktadır. Satranç oyunu zekâ geliştirici taktik oyunlarından olduğu için Şafi mezhebine uyularak oynanmasında bir sakınca yoktur. 

Hakkında hüküm belirtilmeyen oyun çeşitleri kumar niyetiyle ve kişiyi ibadetlerden engelleyecek kadar aşırı olmazsa asli itibariyle mubahtır. Fakat insanların daima kendisiyle kumar oynadığı oyunlardan ısrarla kaçınmak gerekir. Çünkü Müslümanlar olarak toplum içerisinde haramların çoğalmasına hiçbir şekilde vesile olmamamız gerekiyor. Zira bu oyunları oynadığımız takdirde dışarıya bıraktığımız intiba insanların bizlere hüsnü zanla değil de su-i zanla bakması olacaktır. Çünkü zanni galibiyle bu oyunlar kumar oyunlarındandır.