Tarihte Bugün

TARİHTE BUGÜN - 17 KASIM

1913  Orta Amerika'nın en güney ülkesi Panama topraklarında yer alan ve Atlas Okyanusu ile Büyük Okyanus'u birbirine bağlayan Panama Kanalı'ndan ilk gemi geçiş yaptı. İnşaat ABD tarafından tamamlanmış ve kanal 1914'te hizmete açılmıştır. 77 kilometre uzunluğundaki kanalın yapımı sırasında, sıtma ve sarı humma gibi hastalıklardan büyük toprak kaymalarına kadar her türlü güçlükle karşılaşılmış ve yaklaşık 27.500 kanal çalışanı bu süreçte can vermiştir.Bu kanal Güney Amerika ve Kuzey Amerika'yı birbirinden ayırır.

1922   Şarköy 2,5 yıllık Yunan işgalinden kurtuldu. I. Dünya Savaşı sonrası gelişen olaylar neticesinde 20 Temmuz 1920 günü Yunanlılar Tekirdağ kıyılarına çıkartma yapmış; Rum ve Ermeniler`in içerden savaşa katılmaları ve Yunan işgal kuvvetlerine yardımcı olmaları sonucunda Osmanlı birilikleri geri çekilmişlerdi.

1922   Mustafa Kemal`in tüm Osmanlı Hanedanı için sürgün kararı çıkarmasının ardından son Osmanlı Padişahı VI. Mehmet (Vahdettin) İstanbul'u terk etti.

1922    Sibirya, Sovyetler Birliği'ne katıldı. Sibirya, Rusya Federasyonu'nun, Ural Dağları'ndan Büyük Okyanus'a kadar uzanan topraklarına verilen ad olup Kazakistan Cumhuriyeti ve Orta Asya'yı meydana getiren diğer cumhuriyetleri de ihtiva eder. Yaklaşık olarak 13 milyon km²'lik bir yüzölçüme sahiptir. Sibirya bölgesinde 30 milyon insan yaşar. Kuzeyinde, Kuzey Buz Denizi, doğusunda Pasifik Okyanusu, güneyinde Kazakistan, Moğolistan ve Mançurya ve batısında Ural Dağları bulunur. Sibirya esas olarak üç bölgeye ayrılır; Batı Sibirya, Doğu Sibirya ve Rusya Uzak Doğusu. Özellikle Doğu Sibirya` da ortalama sıcaklık -40 derecede seyretmekte olup kutup iklimi hakimdir.

1922    Saltanatın kaldırılmasının ardından Sultan Vahdettin sürgüne gönderilince Veliaht olan III. Abdülmecit halife oldu.

1924    Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kuruldu. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası  Cumhuriyet döneminin ilk muhalefet partisidir. Kâzım Karabekir, Rauf Orbay, Ali Fuat Cebesoy, Refet Bele ve Adnan Adıvar`ın öncülüğünde 17 Kasım 1924`te bizzat Mustafa Kemal`in talimatıyla kurulmuştur. Parti tüzüğünde cumhuriyet ilkesinin, liberalizmin ve demokrasinin benimsendiği belirtilirken aynı zamanda dini inançlara da saygılı olunduğu açıklanmıştır. Mustafa Kemal Nutuk'ta bu durumu "dini siyasi çıkarlara alet etmek" olarak yorumlamıştır. Parti göstermelik de olsa dini söylemlerde bulunması laikçi rejimin şiddetle karşısında olan halkta hızlı bir sempati uyandırmış ve bu durum Mustafa Kemal`i oldukça tedirgin etmiş; ve bunun sonucunda da göstermelik bir muhalefet partisi olarak düşünülen Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası gittikçe gerçek bir muhalefet partisine benzeyince kapatılmıştır. Daha sonra Mustafa Kemal'e düzenlenen İzmir Suikasti olayından TCF kurucularının bir bölümü yargılanmıştır. Amasya Tamimi ile Kurtuluş Savaşı'nı başlatan beş veya yedi kişilik kadronun Mustafa Kemal ve İsmet İnönü hariç tüm üyeleri, Terakkiperver Fırka'nın kurucu ve liderleri arasında yer almıştı.Mustafa Kemal, Nutuk'ta kurucusu konumunda olduğu Terakkiperver Fırka kadrolarını cumhuriyet düşmanlığı, saltanatçılık, halifecilik, İngiliz yandaşlığı, isyan kışkırtıcılığı ve vatan hainliği ile suçlamıştır.

1930    Tek parti diktatörlüğü görünümünden kurtulmak için göstermelik olarak kurulmuş olan ikinci parti; Serbest Cumhuriyet Fırkası da, Mustafa Kemal`in direktifi ile kendini feshetti.

1972    Üç kez Arjantin devlet başkanı olarak seçilen Arjantinli asker ve siyasetçi Juan Domingo Peron 17 yıllık sürgünden sonra Arjantin'e döndü. Perón Arjantin halkının bir bölümünce oldukça fazla sevilmekteydi. Perón'un yandaşları yoksulluğu yoketmek ve emeği saygınlaştırmak için yaptıklarına övgüler dizerken karşıtları ise onu demagog ve diktatör olarak görmektedir. Günümüzde Arjantin'de hâlâ yaygın olan ve kapitalizm ile sosyalizm arasında üçüncü bir yol olduğu iddia edilen siyasal Peronizm hareketini başlatmıştır.

1972    Türkiye'de ilk kadın partisi olan Türkiye Ulusal Kadınlar Partisi kuruldu. Feminizmi Türkiye`de yaygınlaştırmak amacı güden parti bu yöndeki tüm girişimler gibi taban bulamadı ve seçimlere girme standartlarını dahi yakalayamayıp 12 Eylül darbesinin ardından diğer tüm partiler gibi kapatıldı.

1989   Çekoslovakya'da Kadife Devrimi başladı. Halk mumlar ve anahtarlıklarla şehir meydanlarında toplandı. Kadife Devrim  17 Kasım-29 Aralık 1989'da Çekoslovakya'da meydana gelen kansız bir devrim olup sonucunda, Komünist yönetim düşürülmüştür.Eski Çekoslovakya'da 1989'da yapılan Kadife Devrimin öncülerinden olan Václav Havel, Çek Cumhuriyeti'nde 1990'da yapılan ilk serbest seçimlerde cumhurbaşkanı oldu.

17 Kasım'da, Prag'da barışçıl bir öğrenci ayaklanması, polis tarafından bastırıldı. Bu olay, diğer ayaklanmaları tetikledi, ve 20 Kasım'da göstericilerin sayısı 200.000'den yarım milyona çıktı. Son olarak, tüm Çekoslovakya vatandaşlarının katıldığı 2 saatlik bir ayaklanma 27 Kasım'da düzenlendi.

1993   Güney Afrika siyasi liderleri, ırk ayrımına son veren yeni anayasayı kabul ettiler. Medeniyetin beşiği gibi lanse ettirilen İngiltere ve İngiliz ırkı tüm dünyanın gözü önünde 21. Yüzyılın başına kadar sürdürdüğü ırkçılık vahşetini kağıt üzerinde de olsa sona erdirmişti.

2005 : Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Viladimir Putin ve İtalya Başbakanı Silvio Berlusconi, Samsun'da Mavi Akım Projesi'nin resmi açılış törenine katıldılar. Mavi Akım Rusya'dan Türkiye'ye doğal gaz nakletmek için Karadeniz geçişli büyük boru hattıdır.

1200 kilometre uzunluğunda doğalgazı taşıyan boru hattının, yaklaşık 380 kilometresi, Karadeniz`in altından geçmektedir. Deniz altındaki boru hattı, 2 bin 140 metre derinlikle, yeryüzünün en derindeki boru hattıdır. Hattın yapımını, İtalyan ENİ şirketi üstlenmişti. Yıllık 16 milyar metre küp kapasiteli boru hattından Türkiye, 2002 yılı sonundan bu yana gaz almaktadır. Mavi Akım projesi, yaklaşık 10 yıldır Türkiye gündeminde. Proje hakkında çeşitli yolsuzluk iddiaları ortaya atılmıştır. Yolsuzluk iddiaları nedeniyle Yüce Divan`da yargılanan eski enerji bakanları Cumhur Ersümer ve Zeki Çakan hakkında, Mavi Akım projesiyle ilgili iddialar da geçmektedir.

2006    1994 yılında keşfedilen 111 atom numaralı yapay elemente resmen Röntgenyum (Rg) adı verildi. Röntgenyum,eski adıyla Unununyum - Uuu, bağıl atom kütlesi bilinen en uzun ömürlü izotopu için 280'dir ve periyodik cetvelde Rg simgesi ile gösterilir. Geçiş metalleri sınıfına girer, fiziksel özellikleri bilinmemektedir.Unununyum; periyodik cetvelde 7.periyotta, 1B grubunda ve d bloğunda bulunan bir transaktinid, geçiş elementidir. Alman fizikçi Wilhelm Conrad Röntgen'in anısına Röntgenyum olarak adlandırılmıştır.