Tarihte bugün: 4 Ekim

Fatih Sivi

1853: Osmanlı Devleti ile Rusya arasında Kırım Savaşı başladı. Yaklaşık 2,5 yıl süren Kırım Savaşı, Birleşik Krallık ve Fransa’nın Osmanlı tarafında savaşa dâhil olmasıyla; Avrupalı devletlerin Rusya’yı Avrupa ve Akdeniz dışında tutmak amacıyla verdiği bir savaş halini almıştır. Savaş, müttefik güçlerin zaferiyle bitmiştir.

1926: Medeni Kanun, Borçlar Kanunu ve Ticaret Kanunu yürürlüğe girdi. Tüm bu kanunlar Avrupa’nın çeşitli ülkelerinin kanunları tamamen uyarlanarak çıkarılmıştır. 

1976: İstanbul’da benzin bulunamadı; taşıt kuyrukları yüzlerce metreyi geçti. Türkiye’yi yönetenler sonraları ‘benzin vardı da biz mi içtik’ diyerek pişkinliğini göstermişti. 

1978: Bakanlar Kurulu, Milli Güvenlik Kurulu’nun asker kanadının tavsiyesine uyarak 4 Amerikan üssünün açılmasına karar verdi. Türkiye’de Amerikan üssü problemi o günden bu yana gündemdeki sıcak ve kalıcı yerini almış oluyordu. 

1983: İdari sistemde köklü değişiklikler öngören yeniden yapılanmanın ilk adımı olarak, Türkiye 8 bölge valiliğine ayrıldı. Daha sonra bu kararın uygulanmasından vazgeçilip sadece Doğu ve Güneydoğu Bölgeleri’ne has bir şekilde Olağanüstü Hal Bölgesi Valiliği kuruldu. 

1992: Irak Kürdistanında’ki Kürt Parlamentosu Özerk Federe Kürt Devleti’nin kurulduğunu açıkladı. Özal’ın cumhurbaşkanlığında Türkiye, bu adımı sıcak karşılıyordu ama Türkiye’deki ırkçı yaklaşım gösteren kesimler kıyameti koparmış; Irak Kürtleri düşman ilan edilmişti.

1993: Rusya Federasyonu’nda Boris Yeltsin’e bağlı ordu birlikleri, komünistlerin kapatma kararına karşı direndiği parlamento binasını bastı; Moskova’da olağanüstü hal ilan edildi. Halkların kurtuluşunu vadederek iktidara gelen ve halkı mutlak bir diktatörlükle yöneten komünizm direniyordu. Rusya’nın başkenti Moskova’da, ordunun parlamentoyu top ateşine tutması sonucu parlamenterler teslim oldu ve iki gün süren çarpışmalarda 300’den fazla kişi öldü. 

1994: Azerbaycan Başbakanı Hüseyinov’a bağlı birlikler Gence’de ayaklandı. Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev, halkı isyanı bastırmaya çağırdı. İsyan kısa sürede bastırıldı, Hüseyinov Azerbaycan’dan kaçtı. Olayda Türkiye’nin parmağının olduğu iddia edildi. Türkiye ile Azerbaycan arasındaki ilişkilerde bir süre soğuk rüzgârlar esti. 

2000: Enerji tasarrufuna ilişkin Başbakanlık Genelgesi yayımlanarak, yeni mesai uygulamasına geçildi. Sabahları işe başlama saati 15 dakika öne çekildi, öğle tatili yarım saate indirildi. Böylece mesai saatinin 45 dakika önce sona ermesi sağlandı. Tüm kamu kurum ve kuruluşlarında, çok sayıda lamba kullanılan oda ve salonlardaki lambaların gevşetilmesi ya da çıkarılması genelgede yer aldı. 28 Şubat Postmodern Darbesi’nin ve darbecilerin zoraki kurdurduğu koalisyon hükümetlerinin ülke ekonomisini çökertmesinin ardından alınan tedbirler, savaş yıllarının zorunlu tasarruflarını andırıyordu. ABD’den Maliye Bakanı ithal edilmiş, İMF imdada çağırılmış, zamlar yapılmış, bulunabildiği kadar iç ve dış kaynaklardan borçlanılmış ve defalarca halkın kemeri sıkılmış, ama yine de çöküşe çare bulunamamıştı. 

2016: Mısır’da Müslüman Kardeşler Teşkilatı, yöneticilerinden Muhammed Kemal’in gözaltına alınmasının ardından katledildiğini açıkladı. Cunta güdümündeki Mısır İçişleri Bakanlığı ise Kemal’in, gözaltına alınması sırasında çıkan çatışmada hayatını kaybettiğini iddia etti.