Kenya'daki ölümcül protestolar hakkında bilinenler

Vergi artışlarını da içeren bütçe teklifine karşı protestolar 18 Haziran'da Kenya'da başladı ve ülke geneline yayıldı.

Nairobi'nin yanı sıra Kisumu, Nyeri, Nakuru, Eldoret, Kilifi ve Mombasa gibi büyük şehirlerde mitingler düzenlendi.

Protestocular, bu hamlenin ekonomiye zarar vereceğini ve halihazırda geçim sıkıntısı çeken Kenyalıların yaşam maliyetlerini artıracağını söylüyor. Protestocular ayrıca ülkenin Devlet Başkanı William Ruto'nun istifasını da talep ediyor.

Ruto hükümetinin vergi politikaları, başkanlığının başladığı Ağustos 2022'den bu yana nüfusun büyük kesimlerinde hoşnutsuzluğa neden oluyor. Söz konusu politikalar, 2023 baharında birçok protestoya yol açtı. Onun yönetiminde, gelir vergileri ve sağlık katkı payları önemli ölçüde arttı ve benzine uygulanan KDV ikiye katlanarak yüzde 16'ya çıktı.

Yetkililerin tutumu

25 Haziran'da Kenya Devlet Başkanı William Ruto  orduya protestoları bastırma emri verdi.

Kenya Hukuk Cemiyeti, ülkenin Silahlı Kuvvetlerinin protestoları bastırmaya katılımını yasa dışı ilan etmek için dava açtı, ancak Nairobi Yüksek Mahkemesi yetkililerin kararının yasal olduğunu kararlaştırdı.

Ülkede daha sonra  olağanüstü hal ilan edildi.

Ülkedeki muhalefet,  uluslararası topluma duruma müdahale etme çağrısında bulunurken , yetkililerin "şiddeti derhal durdurması" ve protestocularla "diyaloğa girmesi" talebinde bulundu.

Kabine Sekreteri ve Dışişleri Bakanı Musalia Mudavadi, vergi yasasının geçmemesinin cumhurbaşkanına güvensizlik oyuna ve hükümetin istifasına neden olabileceği uyarısında bulundu. Bazı yasa koyucular da bütçe taslağına karşı olduklarını ifade ediyorlar.

Kenya Parlamentosu ikinci oturumda teklifin kabul edilmesi yönünde oy kullandı. Başkan William Ruto ise gelen tepkiler sonrası vergi tasarısını imzalamayı reddetti. Daha sonra tartışmalı tasarıyı geri çektiğini ve protestocularla diyaloğa girmeye hazır olduğunu belirtti.

Dış tepkiler

Afrika Birliği çatışmanın taraflarını diyalog başlatmaya çağırırken Beyaz Saray, ülke yetkililerinin barışçıl protestoculara karşı şiddet kullanmasını kınadı. IMF de Kenya'daki olayları yakından takip ettiklerini bildirdi.

Protestoların sonuçları

Protestocular  tartışmalı belge üzerinde oylamanın yapıldığı parlamento binasına baskın düzenledi. Nairobi'nin merkezinde silah ve patlama sesleri duyuldu.

Polis göz yaşartıcı gaz kullanmak  ve plastik mermi kullanmak zorunda kaldı ancak bazen de gerçek mühimmat kullanıldığı da bildirildi.

Reuters'in Kenya Tabipler Birliği'ne dayandırdığı haberine göre, protestolar sırasında Nairobi'de 23 kişi öldü 30 kişi daha yaralandı.

İnsan Hakları İzleme Örgütü ise bugün yaptığı açıklamada protestolar sırasında en az 30 kişinin öldürüldüğünü bildirdi.

Nation gazetesinin haberine göre, protestocular bir milletvekilinin evine girerek bahçede park halindeki üç arabayı ateşe verdi ve evdeki eşyaları tahrip etti.

Hayatını kaybeden iki kişinin Nairobi'de protestocuların iki süpermarketi yağmalaması ve polisle çatışması sonucu öldüğü bildirildi.

Kenya'nın üç bölgesinde yaralananlar arasında en az 40 polisin de bulunduğu açıklandı. (İLKHA)