Kamuda tasarruf paketi açıklandı: İşte detaylar...

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ile Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, tasarruf paketinin ayrıntılarını açıkladı.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz'ın açıklamalarından öne çıkanlar:

Yaklaşık 65 yıldır ülkemizde tasarruf genelgeleri ile kamu harcamalarında kontrol sağlamaya yönelik çalışmalar yapılmıştır. Mali disiplini esas alan bir siyasi yaklaşım içinde, Sn. Cumhurbaşkanımızın başkanlığını yaptığı hükumetler döneminde ise değişik zamanlarda on adet genelge yürürlüğe konmuştur. En sonuncusu 30 Haziran 2021 tarihinde yürürlüğe konan bu genelgeler ile kamu harcamaları belli kurallara bağlanmıştır.

Son dönemlerde yaşanan gelişmeler bu alanda daha geniş bir çerçevede ve daha güçlü adımlar atma ihtiyacını ortaya çıkarmıştır.

16 Nisan Kabine Toplantısı akabinde Sn Cumhurbaşkanımız Orta Vadeli Programımızın güçlendirilmesi doğrultusunda kamuda tasarruf artışı, yatırımların önceliklendirilmesi ve yapısal reformların hızlandırılması hususlarını ifade etmişlerdir.

6 Mayıs Kabine Toplantısı akabinde “Kamuda taşıtlar, binalar, haberleşme giderleri, cari harcamalar, hizmet içi eğitim, yurtdışı seyahat, kamu istihdamı gibi alanlarda” tasarruf kültürünü güçlendirici adımlar atılacağını ve bu yönde gerekli talimatları verdiklerini belirtmişlerdir.

7 Mayıs tarihinde sosyal medya kanalıyla yaptıkları paylaşımda ise “bir taraftan üretip yeni pazarlara ihraç ederken, diğer taraftan içeride tasarruf kültürünü yaygınlaştırmamız gerekiyor. Buna kamu olarak inşallah biz öncülük ve rehberlik edecek, daha az kaynak kullanarak daha fazla etkide bulunacak projelere ağırlık vereceğiz” ifadelerini kullanmışlardır.

Birazdan sunulacak olan çalışmamız ilgili tüm kurumlarımızın katkısı sonucunda bu talimatın tekemmül ettirilmesi ile oluşturulmuştur.

Tasarruf ve verimli kaynak kullanımı konusunda yaptığımız bu güncellemede iki önemli gelişme etkili olmuştur. Birincisi geçen yıl yaşadığımız tarihimizin en büyük deprem afetinin yaralarını süratle sarma ihtiyacımız, ikincisi pandemi sonrası tüm dünyanın gündemi haline gelen enflasyon ile ülkemizin kararlı bir şekilde mücadele etme iradesidir.

Bugün sunduğumuz paket tek başına değil, bütüncül bir çerçevede ortaya koyduğumuz, birbirini destekler mahiyette diğer paketler ile birlikte anlam ifade etmektedir. Kamuda tasarruf programımız ile sadece zorunlu olmayan harcamaları azaltmakla kalmıyor, aynı zamanda kamu tüketim ve yatırım harcamalarında verimliliği esas alıyoruz. Kamu hizmetlerini aksatmadan, güncel ihtiyaçlara odaklanıp önceliklendirme yaparak, yeni yöntemleri ve teknolojileri kullanmak suretiyle birim kaynakla daha fazla sonuç üretmeyi hedefliyoruz.

Geçen yıl yaşadığımız depremlerin ilk aşamada hesap edilen maliyeti 104 milyar doları bulmuştur. Sadece merkezi idare bütçesinden deprem için tahsis edilen ödenek 2023 yılında 960 milyar TL’dir.

2024 yılı başlangıç ödeneği ise 1 trilyon 28 milyar TL olmuştur. Bu ödenekler azalmakla birlikte, önümüzdeki yıl da devam edecektir. Bu büyük ilave yükün bütçe açıkları üzerinde oluşturduğu etki açıktır. Geçen yıl bütçe açığımızın milli gelire oranı yüzde 5,2 olurken, deprem harcamaları hariç tutulduğunda bu açık yüzde 1,6 seviyesine gerilemektedir.

Bu yılın bütçesi hazırlanırken belirlenen yüzde 6,4 oranındaki açığın da önemli bir kısmı deprem bağlantılı harcamalardan kaynaklanmaktadır. Kamuda tasarruf ve verimlilik paketi toplum olarak depremin yaralarını sarma konusunda milli dayanışma sergilediğimiz bir dönemde, deprem harcamalarından en küçük bir fedakarlık yapmadan kamu dengelerini sağlıklı bir zeminde sürdürme politikamızı yansıtmaktadır.

Bu vesileyle depremde kaybettiğimiz canlarımıza tekrar Allah’tan rahmet diliyor, bu zorlu süreçte depremzede kardeşlerimizin yanında olan kamu, özel kesim ve sivil toplumdan her bir kişi ve kuruluşa teşekkür ediyorum.

"ENFLASYON DÜŞÜŞÜ YILIN İKİNCİ YARISI BAŞLAYACAK"

Ortaya koyduğumuz yeni paketimiz bir yandan deprem bağlantılı çalışmalara güç verirken, diğer yandan halkımızın temel sorun olarak gördüğü enflasyon konusunda yürüttüğümüz kararlı mücadeleye katkı sunmaktadır. Enflasyon ile mücadelede para politikalarının yanı sıra maliye politikaları ve yapısal reformlar önem taşımaktadır. Orta Vadeli Programımız da bu temel çerçeve ile şekillendirilmiştir.

Kamunun tasarruf yapması ve verimliliği artırması daha az bütçe açığına, daha az kamu borçlanmasına ve faiz yüküne, makro tasarruf oranımızın artmasına ve daha az cari açığa yol açacaktır. Talep yönlü katkısının yanı sıra, bitme aşamasına yakın projelere, sulama ve rekabet gücünü artırıcı altyapılara yoğunlaşan kamu yatırımları arz yönlü artışla da enflasyon ile mücadelemizi güçlendirici etkide bulunacaktır.

BÜYÜME, İSTİHDAM VE SOSYAL DENGE

Orta vadeli programınızın enflasyonu düşürmeye yönelik politikalarının yıllık bazda belirgin sonuçlarını bu yılın ikinci yarısında görmeye başlayacağız. Gelecek yıl yüzde yirminin altında, 2026 yılında ise tek haneli enflasyona ulaşmaya kararlıyız. Geçmişte başardık, yine başaracağız.

Bunu sağlarken büyümeyi, istihdamı ve sosyal dengeleri azami oranda gözetmeye devam edeceğiz. Amacımız, istikrar içinde büyümek ve kalıcı sosyal refah artışı sağlamaktır.

Bu paket ve izleyen diğer çalışmalarımızla geçen yıl olduğu gibi bu yıl da bütçe açığının milli gelire oranını başlangıçta öngörülenin altında gerçekleştirmeyi planlıyoruz.

Geçen yıl milli gelire oranla yüzde 6,4 olarak tahmin edilen bütçe açığı, yıl sonunda yüzde 5,2 olarak gerçekleşmişti. Bu yıl sonunda da benzer bir oranda iyileşmeyi hedefliyoruz. Harcama disiplininin yanı sıra, tahsilat oranlarını artırma ve kayıt dışılıkla daha etkin mücadele gibi yöntemlerle, kamu gelirlerinde sağlayacağımız iyileşme de bu hedefimize katkıda bulunacaktır.

Bugün sunulacak olan tasarruf ve verimlilik paketi geçmişten bazı farklılıklar da arz etmektedir. Geçmişten çıkardığımız derslerle bu dönem aldığımız tedbirleri daha sıkı bir izleme sistemi ile hayata geçireceğiz. Ayrıca hesap verebilirlik mekanizmalarını güçlendirerek, haklı bir gerekçeye dayanmayan sapmaları engellemeyi amaçlıyoruz.

Bugün ilan edilen programın hayata geçirilmesinde idari ve kanuni olmak üzere iki ayaklı bir çalışma yürütülmektedir. Kanun gerektirmeyen hususlar konusunda hazırlıkları son aşamaya gelmiş olan Genelge taslağı kısa bir süre içinde (bu hafta) Sn. Cumhurbaşkanımızın onayına sunulacaktır.

Kanun gerektiren hususlarda ise grubumuz ile yürütülmekte olan hazırlıklar Meclisimizin takdirine arz edilecektir. Yapılacak idari düzenlemeler tüm kamu kurum ve kuruluşlarını kapsayacak bir anlayış içinde hazırlanmıştır. Genelgemizde tek istisna, konumu gereği TBMM olacaktır. Bu konuda Meclis Başkanımız kendi uhdesinde benzer bir çalışma yürüttüğünü ifade etmişlerdi.

Yaptığımız görüşmelerde Meclisimiz tarafından alınan önlemlerin sonuçlarının kamuoyu ile paylaşılacağını da öğrenmiş bulunuyoruz. Kendilerine bu anlamlı tutumları için şükranlarımızı sunuyorum.

Kanuni düzenleme gerektiren hususlarda parti farkı gözetmeksizin tüm grupların desteğini beklediğimizi özellikle ifade etmek istiyorum. Son olarak tüm bu çalışmalara vizyonu ve güçlü siyasi iradesi ile yön veren Sn. Cumhurbaşkanımıza şükranlarımızı sunuyorum. Çalışmalarda titiz bir hazırlık yürüten Maliye ve Hazine Bakanımız Sn Mehmet Şimşek ve ekibine, Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığına ve Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığına teşekkür ediyorum.

Çeşitli istişare ortamlarında fikirleriyle katkıda bulunan tüm kişi, kurum ve kuruluşlara, işveren ve çalışan kesimi temsil eden meslek kuruluşlarına ve sivil toplum kurumlarına ayrıca teşekkür ediyorum.

Tasarruf ve verimlilik paketinin ülkemize, milletimize hayırlı olmasını, 85 milyon için olumlu sonuçlar doğurmasını diliyorum.

Bakan Şimşek'in açıklamasından öne çıkanlar;

En önemli önceliğimiz hayat pahalılığını sorun olmaktan çıkartmak. Enflasyonu tek hanelere düşürmek. Refah için de düşük tek haneli enflasyon olmazsa olmazdır. Fiyat istikrarı bunun en önemli bileşenidir.

Enflasyonla mücadelede para politikası, gelirler politikası, yapısal reformlar uyum içinde yürütülüyor. Merkez Banka’mız enflasyonu düşürmek için para politikasında sıkılaştırma dahil kendi alanında her türlü tedbiri alıyor. Bizler de bugün açıklayacağımız paketle, yakında ilave açıklayacağımız diğer tedbirlerle dezenflasyon sürecine katkıda bulunacağız.

Deprem yaralarını sardığımız bu dönemde kamu olarak biz de tasarrufa gidiyoruz. Harcamaları disiplin altına alıyoruz. Bugüne kadar tasarruf yapılmadı değil. Geçen sene aldığımız tedbirlerle bütçe açığını tedbir alınmasaydı yüzde 9-10'lara çıkacak bir açığı biz yüzde 5 gibi daha makul bir düzeye çekebildik. AK Parti hükümetlerinin en önemli özelliklerinden birisi mali disiplindir. Son 20 yılda bütçe açığının milli gelire oranı yüzde 2.4.

20 yıllık performansa baktığınız zaman mali disiplinin AK Parti hükümetlerinin önemli bir özelliği olduğu ortaya çıkacaktır. Bu açıklayacağımız ilk paket değil, son paket de olmayacak. Birçok adım atacağız.

3 husus var. Birincisi OVP’nin özüne uygun olarak kamuda verimliliği artırarak tasarrufun amaçlıyoruz. İkinci olarak da bu paketle birlikte çok güçlü bir izleme, denetleme, raporlara ve yaptırım modelini hayata geçiriyoruz. Son olarak da tedbirler bütün kamuyu kapsayacak şekilde uygulanacaktır. Merkezi idareler, mahalli idareler, KİT, döner sermayeler, fonlar, bütün kamu tedbir paketinin kapsamındadır.

Kalıcı fiyat istikrarı için önemli bir destek mekanizması olarak görüyoruz. Burada doğal afetlere kaynak ayırmak, bugün yaralarını sarmaya çalıştığımız deprem felaketi için değil gelecekte olabilecek doğal felaketler için mali alanımızın olması lazım. Düşük risk primi üzerinden ülkemizin uluslararası finans piyasalarından uzun vadeli makul maliyetlerle borçlanmanın önünü açmak için mali disiplin önemlidir.

Tedbirlerimizi 3 temel ekseni var. Bir tanesi kamuda tasarruf, diğeri bütçe harcamalarında disiplin, diğeri kamu yatırımlarında verimliliktir.

Kamu tasarruflarında 8 öncelikli alana yoğunlaşıyoruz. Taşıtlar, binalar, kamu istihdamı, idari yapılanmadaki etkinlik, yurt dışı geçici görevler gibi başlıklar altında yoğunlaşma var.

"KİRALAMAYI 3 YIL SÜRE İLE DURDURUYORUZ"

İlk başlık kamuda taşıtlar konusudur. Kamu filo yönetim sistemi ile kamuda taşıt sayısını belirledik, etkinliği artırıyoruz. Bu sistem taşıt edinim, kullanım, tasfiye süreçlerini bütüncül yönetmeyi sağlayacak. Taşıtlarla ilgili harcamaları takip edebileceğiz. Taşıtların yaşı, yıllık kilometresini izleyeceğiz.

Ambulans, savunma güvenlik gibi zorunlu ihtiyaçlar hariç yeni araç satın almayı, kiralamayı 3 yıl süre ile durduruyoruz. Mevcut kiralama süreçleri izin almadan yenilenmeyecek. Vakıflardan, diğer alanlardan bütçe dışı kaynaklardan taşıt kuralını izne tabi tutuyoruz. Yabancı menşeli araç kullanımını sonlandırıyoruz. Dördüncü olarak ihtiyaç fazlası olan ekonomik ömrünü tamamlamış taşıtları tasfiye edeceğiz. Özelleştirme idaresini görevlendireceğiz.

KAMU BİNALARI

İkinci ana başlığımız kamu binaları. Deprem riski olanlar hariç yeni bina alımı ve yapımını 3 yıl süre ile durduruyoruz. Kamu binalarına kişi başı metrekare standardı getirildi. Bunun etkin bir şekilde uygulanmasını sağlayacağız.

Yeni bina kiralanmasına izin vermeyeceğiz. Mevcut kiralamaları peyderpey sonlandıracağız. Doğal afet hariç yeni lojman alımı, yapımını, kiralamasını süresiz olarak kaldırıyoruz.

Savunma ve güvenlik hariç mevcut sosyal tesisleri ekonomiye kazandıracağız. Lojman kiralarını, rayiç bedelleri dikkate alarak gözden geçireceğiz.

KAMUDA İSTİHDAM

3 yıl boyunca emekli olanlar kadar yeni personel istihdamı sağlayacağız. Açıktan atama izinleri bütçe kanununda net olarak belirlenecek. Destek personel sayısını zaman içinde azaltmayı hedefliyoruz. Kamuda esnek, uzaktan çalışma modellerini daha da geliştireceğiz. Kamu çalışanlarının aldığı yönetim kurulu ücretlerine sınırlama getiriyoruz.

Yapılacak düzenleme ile yönetim kurulu ücretlerine üst sınır getireceğiz. Münferit olarak devletin bazı özel kuruluşlarındaki payına binaen alınan ücretlerin sınır aşan kısmı bütçeye gelir olarak kaydedeceğiz. Bütün bu hususlar yasal düzenleme gerektiriyor. Biz bu çerçevede adımlar atmayı planlıyoruz.

İDARİ YAPILANMADA ETKİNLİK

Kamuda yeni kurumlar kurulmasının önüne geçecek, idareler arası dağılımı gözden geçirerek mükerrer yapıları önleyeceğiz. Birçok ilimizde Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın defterdarlıkları, vergi dairesi başkanlıkları var. Etkinlik için bu ikisini birleştireceğiz. Milletimize daha iyi hizmet sunacağız.

Bir diğer alanımız hizmet içi eğitim, yurt dışı görevlendirme giderleri. Hizmet içi eğitimler kamu tesislerinde yapılacak, otellerde değil sadece kamu tesislerinde yapılacak. Yurt dışı geçici görevlendirmeleri sınırlandırıyoruz. Harcamalar başlangıç ödeneğini aşmayacak. Bu kaleme başka ödeneklerden aktarım yapılamayacak. Bütün düzenlemeleri hayata geçireceğiz.

Enerji ve atık yönetimi bir diğer başlığımız. Önemli bir alan, enerjide dışa bağımlılığımızın ne kadar yüksek olduğu hepimizin malumu. Kamuda enerji verimliliğini daha da artıracağız. Yenilenebilir enerji kaynaklarından atacağımız ilave adımlarlar tasarrufa gitmeyi ümit ediyoruz.

HABERLEŞME GİDERLERİ HAKKINDA

Bir diğer başlığımız haberleşme giderlerine değinmek istiyorum. Dijitalleşme yoluyla tasarrufa gidiyoruz. Elektronik yazışmaya geçişi tamamlayıp elektronik tebligat sisteminin kullanımını yaygınlaştırmak istiyoruz.

İlk olarak 2024 yılı temsil ve tanıtma ödeneklerinde yüzde 25 kesinti yapıyoruz. Devam eden yıllarda kesintili ödeneği baz alacağız. Uluslararası toplantılar ve milli bayramlar hiç gezi, yemek vb faaliyetler düzenlenemeyecek. Kamu kurumlarının ajanda, takvim türü hediyeler vermesini yasaklıyoruz. Zorunlu haller hariç mobilya, ofis donanımı gibi demirbaş alımlarını 3 yıl süre ile durduruyoruz. Makine ve teçhizatlar ekonomik ömrünü tamamlamadan elden çıkarılamayacak. Kamu alımlarının Devlet Malzeme Ofisleri aracılığı ile yapılmasını esas hale getireceğiz.

BÜTÇEDE HARCAMA DİSİPLİNİ

Deprem ve zorunlu harcama hariç mal ve hizmet alım ödeneklerinde yüzde 10 yatırım ödeneklerinde yüzde 15 kesintiye gidiyoruz. Tek seferlik gelirlere dayalı kalıcı harcama programı yapılamayacak. Yatırım projeleri bütçe ödeneğine göre yönetilecek.

İl özel idarelerine, yatırım ödemeleri hak ediş karşılığında yapılacak. Harcama disiplininde önem verdiğimiz diğer bir alan da harcamaların gözden geçirilmesidir. 2024 yılında bütçedeki bütün harcama alanlarını gözden geçireceğiz. Önümüzdeki yıldan itibaren verimsiz olanları sonlandıracağız.