Kadının Güçlenmesi ve Strateji Belgesi ve Eylem Planı

Doç. Dr. Mehmet Yazıcı, Kadının Güçlenmesi ve Strateji Belgesi ve Eylem Planını değerlendirdi;

1. KADININ GÜÇLENMESİ STRATEJİ BELGESİ VE EYLEM PLANI 2024-2028, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından hazırlanmıştır. Bu eylem planının temel politika eksenleri; Eğitim, Sağlık, Ekonomi, Liderlik ve Karar Alma Mekanizmalarına Katılım, Çevre ve İklim Değişikliği olarak planlanmıştır. Planda; beş temel politika eksenine ilişkin “5 Temel Amaç”, “20 Strateji”, “83 Faaliyet” yer almaktadır.

2. Mevcut eylem planının, başta, Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Ulusal Eylem Planı (2008-2013) ve Kadının Güçlenmesi Strateji Belgesi ve Eylem Planı (2018-2023) olmak üzere aynı bakanlık tarafından sürdürülen aynı konudaki çalışmaların devamı olduğu ve uzman/uzmanlaşmış bir ekip tarafından hazırlandığı anlaşılmaktadır.

3. Bakanın sunuş yazısında, hedeflerinin “Türkiye Yüzyılında, ‘Güçlü Kadın, Güçlü Aile, Güçlü Nesiller ve Güçlü Türkiye’yi inşa etmek” olduğu belirtilmesine rağmen, eylem planının politik eksenleri arasında aile kurumu yer almamaktadır. Bu dikkat çekici ve özellikle üzerinde durulması gereken bir çelişki, eksiklik veya tercihtir!

4. Mevcut eylem planında yer alan veriler, toplumun her alanında kadının konumunun güçlendiği; kadının/kız çocuklarının toplumdaki etkinliklerinin ve görünürlüklerinin arttığını ortaya koymaktadır. Bu sevindirici gelişmeler ailenin bütünlüğü esas alınarak, aileyi oluşturan bileşenler göz önünde bulundurularak değerlendirilmedir. Bu durumun göz ardı edilmesi; kadına şiddet, kadın cinayetleri, evlilik yaşının yükselmesi, doğum oranlarının azalması, evlenmemiş/solo yaşamı tercih eden bireylerin sayısının artması, boşanma oranlarının yükselmesi, tek ebeveynli ailelerin (özellikle boşanmış çocuklu annelerin) sayısının artması gibi sonuçların ortaya çıkmasına neden olabilir.

5. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından hazırlanan ve uygulanan aynı konudaki eylem planları bir bütün olarak incelendiğinde en net ve ölçülebilir ilerlemenin eğitim alanında elde edildiği görülmektedir. Örneğin Yükseköğretim Net Okullaşma Oranları 2017/’18- 2022/’23 sonuçlarına göre erkekler % 41.06, kadınlar ise % 51.19’dır. Bu veriler, yükseköğretimde kadınların lehine yüzde onluk bir farkın ortaya çıktığını göstermektedir. Başörtüsü yasağını kaldırmak başta olmak üzere, özgürlükçü düzenlemelerin bu sonucun ortaya çıkmasında önemli bir rol oynadığı ileri sürülebilir. Mezkûr eylem planında bu durum göz ardı edilmiştir.

6. Eylem planı her şeyden önce özgürlükçü bir yaklaşımla hazırlanmamıştır; modernist ve belli bir yaşam tarzını “dayatmak”, daha doğru bir ifadeyle “benimsetmek” amacını öncelemektedir.

7. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının, temelde aileye ve sosyal hizmet çalışmalarını, aynı bakanlığın bir alt birimi olan Kadının Statüsü Genel Müdürlüğünün ise kadınları ilgilendiren buna benzer eylem planlarını ağırlıklı olarak planlaması ve yürütmesi beklenmektedir. Ancak bu ve daha önceki eylem planlarının hazırlanmasında ve yürütülmesinde bakanlığın bir genel müdürlüğün rolünü üstlendiği anlaşılmaktadır. Bu durum, bakanlığın ailenin önemli bir bileşen olan kadını/kız çocuklarını ailenin tamamına tercih ettiği gibi bir sonucu ortaya çıkarmaktadır.

8. Aileyi oluşturan tüm bileşenler göz önünde bulundurulmadan yapılan planlamaların, gerçekleştirilen uygulamaların ve ortaya çıkan sonuçların toplumsal çözülmeye neden olabileceği veya toplumsal çözülmeyi hızlandıracağı öncelikle aile bakanının ve bakanlık bürokratlarının bildikleri beklenmektedir.