Kimi şehirlerde kış sıcaklıklarının -55 Fahrenheit dereceye (yaklaşık -48°C) kadar düşebileceği ve bunun “derin iklim ve toplumsal etkiler” oluşturabileceği belirtiliyor. Bu uyarı, Geophysical Research Letters dergisinde yayımlanan yeni bir çalışmadan geliyor.
Bilim insanları, Atlantik Meridyonal Devrilme Sirkülasyonu (AMOC) adı verilen bu akıntı sisteminin geleceği konusunda giderek daha fazla endişe duyuyor. AMOC, sıcak suyu Güney Yarımküre ve tropiklerden Kuzey Yarımküre’ye taşıyan dev bir taşıma bandı gibi çalışıyor. Burada soğuyan su, batarak tekrar güneye yöneliyor.
Çok sayıda çalışma, küresel ısınmanın bu hassas dengeyi bozarak AMOC’u zayıflattığını ve hatta bu yüzyıl içinde tamamen çökebileceğini öngörüyor. Böyle bir çöküş, özellikle AMOC sayesinde ılıman bir iklime sahip olan Avrupa’da ciddi iklim değişimlerine yol açabilir.
Ancak insan kaynaklı iklim değişikliğinin zaten ısınan bir dünyadaki etkilerle birleştiğinde ne olacağı henüz tam bilinmiyordu. Hollanda’daki Utrecht Üniversitesi’nden araştırmacı René van Westen ve ekibi, bu soruya modern ve karmaşık iklim modelleri kullanarak yanıt aradı.
Bilim insanları, AMOC’un %80 oranında zayıfladığı ve Dünya'nın sanayi öncesi seviyelere göre yaklaşık 2°C daha sıcak olduğu bir senaryoyu simüle etti. (Şu anda ısınma seviyesi yaklaşık 1.2°C civarında.) Çalışma, AMOC’un çöküşünden on yıllar sonrasını ve sistemin nasıl dengeleneceğini inceledi.
Sonuçlar çarpıcıydı: Dünya genelinde ısınma sürerken Avrupa’da ciddi bir soğuma yaşanabilir. Ortalama kış sıcaklıkları keskin şekilde düşebilir ve soğuk dalgalar daha yoğun hale gelebilir. Örneğin;
Londra’da kış sıcaklıkları -2.2°F’ye (-19°C) kadar düşebilir.
Oslo’da sıcaklıklar -55°F'yi (-48°C) bulabilir.
Oslo’da yılın %46’sında sıcaklık 0°C’nin altında kalabilir.
Ayrıca kuzeye doğru deniz buzu genişleyebilir; İskandinavya, İngiltere ve Hollanda’ya kadar ulaşabilir. Beyaz buz yüzeyi güneş ışığını geri yansıtarak soğumayı daha da artırır.
Çalışma, Avrupa’nın kuzey ve güneyi arasındaki sıcaklık farkının büyümesi nedeniyle jet akımının güçleneceğini ve kuzeybatı Avrupa’da fırtınaların şiddetlenebileceğini de öngörüyor.
Altyapı ve Tarım Tehlikede
Van Westen, toplumların böylesine sert kış koşullarına hazırlıklı olmadığını vurguladı. Tarım ürünleri zarar görebilir, gıda güvenliği tehlikeye girebilir ve altyapı çökmelere maruz kalabilir. Ayrıca yaz aylarında Avrupa’da ölümcül sıcak dalgaları yine de devam edecektir.
Güney Yarımküre Daha Fazla Isınacak
Araştırmada Güney Yarımküre’de ise sıcaklık artışının devam edeceği belirtiliyor. Eğer küresel ısınma 4°C’ye ulaşırsa, AMOC çökse bile Avrupa’daki soğutucu etkisi kaybolabilir ve ısınma yine baskın hale gelir.
