Birleşik Krallık hükümeti, Gazze savaşında israilin askeri davranışları ve işgal altındaki Batı Şeria'da yasa dışı yerleşimlerin genişletilmesi nedeniyle israil ile olan serbest ticaret müzakerelerini askıya aldı.
Parlamentoya hitap eden Dışişleri Bakanı David Lammy, İngiliz hükümetinin, Gazze ve işgal altındaki Batı Şeria’da “ağır politikalar” izleyen bir israil hükümetiyle mevcut ticaret anlaşmasını yükseltmeye yönelik görüşmelere devam edemeyeceğini söyledi.
Bu, İngiltere, Fransa ve Kanada’nın israile, yeniden başlattığı saldırıları durdurmaz ve Gazze’ye yönelik yardım kısıtlamalarını kaldırmazsa “somut adımlar” atacaklarını söylemelerinden bir gün sonra geldi.
Bu arada, Avrupa Birliği de israil ile olan ilişkilerini yeniden değerlendirme yönünde bir adım attı; AB dış politika sorumlusu Kaja Kallas, bloğun ticaret işbirliği anlaşmasını gözden geçirme kararı aldığını doğruladı.
israil-İngiltere ticareti ne kadar?
Birleşik Krallık ve İsrail, mevcut ticaret anlaşmalarının kapsamadığı özellikle hizmetler ve dijital ticaret alanlarında ekonomik ortaklıklarını geliştirmek amacıyla Temmuz 2022’de modernize edilmiş bir Serbest Ticaret Anlaşması için müzakerelere başladı. Birleşmiş Milletler’in resmi uluslararası ticaret istatistikleri veritabanı Comtrade'e göre, 2024 yılında Birleşik Krallık, yaklaşık 1,96 milyar dolarlık ithalatla israilin 11. en büyük ithalat ortağıydı. İngiltere’den ithal edilen başlıca ürünler; jet motorları gibi makineler, elektrikli ekipmanlar, ilaçlar ve taşıtlardı. Öte yandan, Birleşik Krallık yaklaşık 1,57 milyar dolarlık ithalatla İsrail’in 8. en büyük ihracat destinasyonu oldu; ihraç edilen başlıca ürünler elmaslar, kimyasal ürünler, makineler ve elektronikti.
israilin en büyük ithalat ve ihracat kalemleri neler?
israilin 2024 küresel ticareti 91,5 milyar dolarlık ithalat ve 61,7 milyar dolarlık ihracattan oluşuyordu. İsrail’in başlıca ithalat kalemlerinden bazıları şunlardı:
Yaklaşık 19 milyar dolar değerinde elektrikli makineler, elektronik ve mekanik cihazlar.
Yaklaşık 10 milyar dolar değerinde otomobil, kamyon, otobüs ve uçak gibi araçlar.
Yaklaşık 8 milyar dolar değerinde ilaçlar dâhil kimyasal ürünler.
Yaklaşık 7 milyar dolar değerinde petrol, kömür ve çimento gibi mineral ürünler.
Yaklaşık 4 milyar dolar değerinde elmaslar dâhil mücevher ve takılar
israilin başlıca ihracat kalemlerinden bazıları:
Yaklaşık 18 milyar dolar değerinde elektrikli makineler, elektronik ve mekanik cihazlar.
Yaklaşık 10 milyar dolar değerinde ilaçlar dâhil kimyasal ürünler.
Yaklaşık 9 milyar dolar değerinde işlenmiş elmaslar dâhil mücevher ve takılar.
Yaklaşık 7 milyar dolar değerinde optik, teknik ve medikal cihazlar.
Yaklaşık 5 milyar dolar değerinde mineral ürünler.
israilin elektronik sektörü, özellikle Intel gibi büyük çip üreticileri ile Elbit Systems ve Orbotech gibi askeri elektronik ve ileri üretim alanındaki firmalar sayesinde ihracat ekonomisinin önemli bir motoru. israil aynı zamanda Teva Pharmaceuticals gibi büyük jenerik ilaç üreticileri sayesinde ilaç ihracatında önemli bir ülke. Ayrıca, işlenmemiş elmas ithal edip, yurt içinde işleyip, işlenmiş hâlde ihraç ederek elmas ticaretinde küresel lider konumda.
israilden en çok kim satın alıyor?
2024’te israil 61,7 milyar dolarlık ürün sattı. En büyük ithalatçılar:
ABD – 17,3 milyar $
İrlanda – 3,2 milyar $
Çin – 2,8 milyar $
(Ek olarak) Hong Kong – 2 milyar $
Hong Kong ayrı bir ticaret varlığı olarak sayıldığında, Çin’in toplamı 4,8 milyar dolar oluyor ve bu da onu ikinci büyük ithalatçı yapıyor.
ABD’nin ithalatı başta elmas, yüksek teknolojili elektronik (entegre devreler ve telekom ekipmanları dahil) ve kimyasal ürünlerden oluşuyor. İrlanda, 2024 yılında yaklaşık 3 milyar dolarlık entegre devre ve mikro bileşen ithalatıyla İsrail’in bu alandaki en büyük müşterisi oldu. Bu bileşenler, İrlanda’nın ilaç, tıbbi cihaz ve teknoloji üretiminde kullanılıyor. Çin ise optik ekipmanlar, elektronik parçalar ve kimyasal ürünler ithal ediyor.
israile en çok kim satış yapıyor?
2024’te İsrail, dünyadan 91,5 milyar dolarlık ürün satın aldı. En büyük ihracatçılar:
Çin – 19 milyar $: Elektrikli araçlar, cep telefonları, bilgisayarlar ve metaller.
ABD – 9,4 milyar $: Patlayıcı mühimmat, elmas, elektronik ve kimyasal ürünler.
Almanya – 5,6 milyar $: Araçlar, ilaç ürünleri, makineler ve elektronik.
Türkiye kaçıncı sırada?
israil, 2024 yılında dünyadan toplam 91,5 milyar dolar değerinde mal ithal etti. israile en fazla ihracat yapan ülkeler 19 milyar dolarla Çin, 9,4 milyar dolarla Amerika Birleşik Devletleri ve 5,6 milyar dolarla Almanya oldu.
El Cezire'nin haberine göre Türkiye, israile en çok mal satan 5.ülke oldu. Türkiye, israille ilgili ihracat ve ithalat işlemlerini 2 Mayıs 2024 tarihinden itibaren tüm ürünleri kapsayacak şekilde durdurduğunu duyurmuştu.