Japonya`da meydana gelen 9 büyüklüğündeki tarihi deprem ve ardından kıyıları vuran tsunami dalgaları Türkiye`de bir soruyu akıllara getirdi: Marmara veya diğer denizlerde deprem meydana gelse tsunami olur mu?

Bilimadamları ve uzmanlardan üst üste açıklamalar ve senaryolar gelirken, son açıklamayı ODTÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü, Deniz Mühendisliği Araştırma Merkezi Başkanı Prof. Dr. Ahmet Cevdet Yalçıner yaptı.

Tsunami araştırmaları için uzun zaman Japonya`da yaşayan Prof. Yalçıner, tarih boyunca Türkiye`nin bulunduğu bölgede tsunamilerin meydana geldiğini vurgulayraak kıyıları sık kullanan bir ülke olduğumuz için kayıpların da fazla olacağını söyledi.

Yalçıner, ``Türkiye`de olası bir deprem yaz mevsiminde olursa can kaybı büyük olur. Riskin yazın gündüz saatlerinde daha da yüksek olacağını bilmeliyiz. Depremin tsunaminin habercisi olduğunu unutmamalıyız. Böyle bir anda kıyaları en kısa zamanda terk ederek tsunaminin etkilerini en aza indirmemiz mümkün`` dedi.

Japonya`daki depremde fayın iki tarafı arasında 15 metre yükseklik farkı (deprem atımı) meydana geldiğini bildiren Yalçıner, Akdeniz`de bu seviyede zıplamanın oluşmayacağını deprem atımının en fazla 6 metre olmasının beklendiğini anlattı.

Yalçıner, şöyle konuştu: "Akdeniz`de ve Marmara Denizi`nde oluşabilecek 7`nin üzerindeki bir depremin tsunamiye sebep olma ihtimali yüzde 10. Türkiye`de beklenen deprem karada olursa binaların etkisi büyük olur. Deprem denizde olursa karada da hasar meydana getirebilir ama oluşacak bir tsunami özellikle tekne barınaklarına ve limanlara zarar verecek.

KAÇMAK İÇİN 15 DAKİKA VAKİT KALACAK

Akdeniz`de meydana gelebilecek bir tsunami 20 dakika sonra kıyıya ulaşır. Uyarı sistemleri birkaç dakikada sinyal verebilir. İnsanların geriye ortalama 15 dakika vakti kalacak. Meraklı değilsen kaçarak kurtulursun.

En önemli korunma yöntemi kıyı çizgisinden uzakta olmak. Eğer karadaysanız kıyıdan çabucak uzaklaşmak gerek. Denizde veya teknedeyseniz daha derine, derinliği 50 metreyi geçen yerlere giderseniz bu dalgayı seyredersiniz. Tsunami anında açık denize gideceksiniz.

MARMARA`DA 1110 METRELİK DERİNLİK VAR

Akdeniz ve Marmara Denizi bir iç deniz olduğunu için tsunami oluşmayacağı yönünde bir eğilim var. Marmara`da bin 110 metre derinlik var. Herkes diyor ki Marmara küçük deniz derin değil. Rodos ile Girit adaları arasında 4 bin 300 metrelik derinlik bulunuyor. Okyanusta da 6-7 bin metre derinlik var. Sumatra depremi 2 bin 200 metrede oldu yani Akdeniz kadar derin değil. Japonya depremi 800 metre derinlikte oldu Marmara kadar derin bir yerde oldu.

Yani tsunaminin oluşması için denizin büyüklüğü çok önemli değil, fayın atımı önemli. Fayın atımı büyük olursa oluşan dalga da hasar da büyük olur.``

BİLİM DÜNYASI BEKLEMİYORDU

Japonların tüm hesaplarını 8,5 büyüklüğünde bir depreme göre yaptığını aktaran Yalçıner, son felaketle ilgili ise şu bilgileri verdi:

``Beklenenin üzerinde deprem meydana gelmesi ve beklenenin üzerinde bir tsunaminin oluşması artık bilgilerimizin yeniden elden geçirmemiz gerektiğini ortaya koydu. Dünya en büyük deprem ve tsunamileri son altı yılda yaşadı. Bilim dünyası beklemiyordu. Endonezya`yı hiçbir bilim adamı aklının ucuna getirmemişti. Japonya`daki deprem, bilim adamlarına bütün hesapları yeniden gözden geçirme konusunda mesaj verdi. Deprem hesapları yeniden gözden geçirme farkındalığı yarattı.``

ntvmsnbc ve ajanslar