Numan bin Beşir (ra)’dan rivayet edilen Hadis-i Şerif’in devamında Hz. Resulullah (SAV) şöyle buyuruyor: “Dikkat edin! Vücutta bir çiğnem et parça vardır. Eğer o ıslah olursa bütün vücut ıslah olur. Eğer o bozulursa bütün vücut bozulur. Dikkat edin o, kalptir.” (Buhari ve Müslim)

Evet, kalp sultandır, diğer azalar tebaa...

Kalp emirdir, diğer azalar reaya...

Kalp komutandır, diğer azalar emirber neferler…

Sultan düzelirse tebaa da düzelir. Emir ıslah olursa reaya da ıslah olur. Komutan iyi işleri emrederse askerler onu yerine getirmek zorundadırlar. İşte kalbin insan vücuduyla münasebeti bu düzeydedir.

Hadis-i Şerifte geçen ‘Müdğa’ tabiri, bir çiğnem et parçası demektir. Yani kalp zahiren küçücük bir cisimdir. Bir defada ağızda çiğnenecek kadar küçük, ancak önemi büyüktür. Düzeldiğinde faydası büyük, bozulduğunda ise zararı daha büyüktür. Bu nedenle kalbe dikkat etmek gerekir.

Muhammed b. Allan eş-Şafii bu Hadis-i Şerif’i şu şekilde açıklamıştır: “Eğer kalp; iman, ilim ve irfanla düzelirse bütün vücut da salih ameller, güzel ahlak ve uygun davranışlarla düzelir. Eğer kalp; inkâr, şüphe ve nankörlükle bozulursa bütün vücut da günah ve isyanlarla bozulur.” (Delil’ül Falihin c.3)

Kestelani şöyle der: “Kalb bedenin emiridir. Emirin düzelmesiyle askerler de düzelirler. Emirin bozulmasıyla da bozulurlar. İnsan vücudunda en şerefli varlık kalptir. Zira marifetullaha mazhar olan odur. Diğer azalar onun hizmetçisidirler.” (İrşad’üs Sari c.3)
İbni Receb el Hanbelî ise şöyle demektedir: “Bu Hadis-i Şerifte kulun azalarıyla yaptığı faydalı, uygun hareketlerinin ve haramlardan uzak durup şüphelerden sakınmasının, kalp hareketlerinin ıslahına bağlı olduğu işareti vardır.”

Eğer kulun kalbi sağlam olup içinde yalnızca Allah(cc) sevgisi, Allah(cc)’nun sevdiği şeylerin sevgisi, Allah korkusu ve Allah(cc)’nun kerahet edip sevmediği şeylere bulaşma korkusu varsa tüm azaların hareketleri düzelir. Bundan da tüm haramlardan ve haramlara düşme endişesiyle şüpheli şeylerden uzak durmak neşet eder.

Aksi halde eğer kalp bozuk olursa ve Allah-u Teâla sevmediği halde hevanın sevdiği şeylerin peşine takılma onu istila etmişse o zaman tüm bedenin ve azaların hareketleri ve davranışları bozulur. Heva tarafından talep edilen tüm şüpheli şeyleri hatta günah ve haram olan şeyleri yapmaya koyulur. Bu nedenledir ki ‘kalb azaların emiri, azalar da onun askerleridir’ deniliyor.” (Cami’ul Ulum)

İbni Ebi Dünya’nın anlattığına göre hekimlerden biri şöyle demiştir: “Kalbini öğütlerle yaşat, düşünmekle aydınlat, zühd ile öldür, yakin ile güçlendir, ölümle onu alçalt, ölümü ve fena olmayı anmakla ona sükûnet ver, ona dünyanın fecaatlerini göster, zamanın hücumu ve günlerin değişmesinin kötülüğünden onu sakındır, geçmişlerin haberlerini ona arz et, ondan öncekilerin başına gelenleri ona hatırlat.”

Kalbi hastalıkları tedavi etmek farzdır. Bu hastalıkları, bu hastalıklara terettüp eden afetleri ve tedavi yöntemlerini babanın evlatlarına, dedenin torunlarına, patronun işçilerine, çocuk bakıcılarının idaresindeki çocuklara, kısacası sözü geçen herkesin sözü geçtiği kişilere öğretmesi farzdır.

Son olarak Efendimiz(SAV)’in duasıyla konumuzu bitirelim.

“Allah’ım! Senden sağlam bir kalp istiyorum.”