Taliban zaferinin Özbekistan'a ilk etkisi: Başörtüsü yasağı kaldırıldı
Özbekistan'da okullarda başörtüsünün serbest bırakıldığı açıklandı. İslami değere ve İslami hareketlere yönelik ağır baskıların yaşandığı Özbekistan için bu büyük bir gelişme olarak kabul ediliyor.
Eğitim Bakanı Şerzod Şermatov Cumartesi günü yaptığı açıklamada, yetkililerin "birçok velinin itirazı" üzerine okullarda "başörtüsü takılmasına, beyaz veya açık renklerde olması kaydıyla izin vermeyi planladıklarını" söyledi.
Özbekistan ve İslam
Orta Asya'nın en önemli ülkelerinden sayılan Özbekistan, sahip olduğu İslami geleneğin de etkisiyle Sovyetler Birliği döneminde birliğin en dindar bölgelerinden biriydi.
Sovyet yönetiminin, tüm toprakları içerisinde faaliyetlerine izin verdiği iki medrese, Buhara'daki Miri Arab ve Taşkent'teki İsmail Buhari medreseleri, Özbekistan'da bulunmaktaydı.
Özbekistan'ın bağımsızlığı esnasında halkın İslami talepleriyle ilgili vaatlerde de bulunan İslam Kerimov (1938-2016) bağımsızlığın ardından bu sözlerini tutmadı. 1994'te Rusya'nın desteğiyle baskıcı bir rejime geçiş yapan Kerimov ilk iş olarak Özbekistan'daki İslami hayat üzerindeki baskıları Sovyetler Birliği döneminin bile üzerinde artırdı.
Bu kapsamda başörtüsü de tüm okul ve kamu kuruluşlarında yasaklandı. Kerimov İslam'a yönelik baskılarına uymayanları çok ağır biçimlerde cezalandırdı. Özbekistan genelinde bu baskıcı rejime uymayanlara yönelik katliam, tutuklama ve işkence dalgası yayıldı. Pek çok Özbek yurt dışına kaçmak zorunda kaldı.
2016'da Kerimov'un ölümüyle Özbekistan'da bir açılım başladıysa da çok yavaş kalmakla eleştirildi. Kerimov döneminde Özbekistan oldukça yoksullaştığı için, yeni yönetim ekonomik açılımlara ağırlık verip baskıların kaldırılmasında yavaş davrandı.
'Taliban etkisi' yorumları
Özbekistan'da son süreçte gerçekleştirilen İslam açılımlarında, güney komşusu Afganistan'da Taliban'ın güç kazanmasının da rol oynadığı yorumları yapılıyor. Özbekistan yönetiminin, halkın Taliban'ın ve bölgedeki Özbek Taliban mensuplarının tesiri altında kalmasından endişe ettiği düşünülüyor.
Özbekistan'daki rejime muhalif olan İslami eğilimli birçok Özbek'in de Afganistan'da Taliban taraftarı olarak bulunduğu biliniyor.
Özbekistan yönetiminin dini baskıları hafifleterek, halkın tepkisel biçimde bu etki altında kalmasını engellemek istediği tahmin ediliyor.
Kaynak: Mepanews- HAKSÖZ