Kürt halkının binlerce yıldır geleneksel ve kültürel kıyafetleri olan Kıras-Fistan ve Şal u Şepik, birçok kişinin geçim kaynağı olmaya devam ederken, düğün gibi özel günlerde de kadınların vaz geçilmezi arasında

Özellikle Hakkari, Van, Şırnak, Siirt, Diyarbakır ve Mardin gibi illerde kullanılan kıyafetler, farklı isimler alıyor. Kadınların rengarenk giydiği elbiseye Kiras u Fistan, erkeklerin giydiği şalvar, kuşak ve yelekten oluşan kıyafete ise Şal u Şepik deniliyor.

Elbiselerin fiyatları 500 liradan başlayıp 5 bin liraya kadar çıkabiliyor. Elbiselerin kumaşı da genellikle Irak, Hindistan gibi Uzak Doğu ülkelerden geliyor. Hem kadın hem de erkekler için yapılan yöresel kıyafetler daha çok özel günlerde tercih ediliyor. İşlerin en yoğun olduğu dönemler, düğün, Nişan, Newroz, 8 Mart Dünya Kadınlar Günü gibi özel günlerde giyiliyor.

Kürtlerin yöresel kıyafeti olan ‘Şal û Şepik’ ve ‘Kiras-Fîstan’ın birçok dönem satışının yapılması yasaklandı.

Bu kıyafetler Kürt kadınlarının ve erkeklerinin vazgeçilmez birer parçası

Bu giysileri, gençler sadece özel günlerde giyerken, yaşlı kadınlar için ise günlük yaşamın bir parçası. Yaşlı kadınlar günlük yaşamda ve taziyelerde de tercih ediliyor. Bu gün bu kıyafetler Kürt kadınlarının ve erkeklerinin vazgeçilmez birer parçası.

Kıras- Fistan (tek parça kadın giysisi), farklı renk ve tasarımlarıyla dikkati çeken yöresel kıyafetler olarak biliniyor. 

Erkeklerin giydiği yöresel kıyafetlere ise Şal u Şepik deniliyor. Erkeklerin yöresel kıyafetleri genellikle 3 parçadan oluşuyor. Yöresel şalvar ve bu şalvarın üzerine geçirilen kuşaktan oluşan bir kıyafet. Bu şalvarın üzerine bir de yelek giyiliyor.

Bu kıyafetler , Kürt kültürü haline gelmiş durumda. Kürt kültürünün yok olmamasını için kadınlar, kız çocuklarına "fistan", erkek çocuklarına da "Şal u Şepîk" diktiriyor. Özellikle Kürtlerin yaşadığı her evde mutlaka bu kıyafetler bulunur.

Özellikle düğünlerde giyilen Kiras-Fistan halay sırası bu elbiseler ile çok renkli bir görüntü oluşuyor.

"Bu kıyafetler bizim kültürümüz"

Hakkari’de Kürtlerin geleneksel kıyafetleri olan Kıras- Fistan ve Şal u Şepik dikimini yapan Gülşen İhtiyatoğlu, Pandemi nedeniyle pandemi nedeniyle eskisi gibi yoğunluk olmadığını söyledi. Eskisi gibi olmasa da bu elbiseleri dikenlerin olduğunu sözlerine ekleyen İhtiyatoğlu, eski Hakkari modelleri olan  sık pile kuyişkli ve levendili kıras olan kıyafetlerin orta yaş kadınların tercih ettiğini belirtti.

Kıras –Fistan ve Şal u Şepik’in yanı sıra ‘Kurtek’  denilen Irak yöresi ne ait olan kıyafetlerin Şemdinli kadınlarının giydikleri ve genç kızlar tarafından yoğun rağbet gösterdiğini sözlerine ekledi.

Elbiselerin dikim fiyatlarının genelde kumaşa ve modele göre belirlendiğini dile getiren İhtiyatoğlu, şöyle konuştu:

"Modele göre, 70 ile 2 bin TL arasında değişiyor. Günde üç kıyafet bitirebiliyoruz. Kumaşlar genelde iki parça ama bazen de üç parçada olabiliyor. Özellikle yaz aylarında düğün sezonu olduğu için çok rağbet görülüyor. Diktiğimiz elbiseler genel olarak düğünlerde giyilir. Bunu yanı sıra günlük hayatta da giyenler ile gelinler, ilk iki ay gittikleri ev ziyaretlerinde de bu elbiseleri giyerler. Bizim kültürümüz olduğundan dolayı Kıras- fistanlar çok önemlidir. Eskiden gelinler bir sene boyunca giyerlerdi. Böylelikle evin gelini olduğu giydiği elbiseden anlaşılırdı. Ayrıca bizim kadınlarımız, bu elbiseleri kendilerine çok yakıştırıyor."
"Ninelerimizden bize mirastır"

"Bu geleneksel elbiselerimiz, ninelerimizden bize mirastır" diyen İhtiyatoğlu, "Kıras-Fistan ve Şal u Şepik, yüzlerce yıldır giyilen ve günümüze kadar gelen bir değerdir. Geçmişte nasıl değer veriliyorsa, bu günde aynı değeri taşıyor. Bizim amacımıza bu kültürel değerimizi gelecek kuşaklara aktarmaktır. Bu gün hemen hemen her evde mutlaka bu elbiseler var. Bu geleneksek kıyafetler sayesinde biz  kadınlar para kazandığımız gibi şimdiki nesillere de bu kıyafetleri unutturmuyoruz" dedi.

"Bir elbise iki düğünde giyilmez"

Van’da 10 yıldır Kıras-Fistan ve Şal u Şepik gibi geleneksel kıyafetler satan Mehmet Özdemir, bu yöresel elbiselerin, düğünlerin vaz geçilmez elbiseleri olduğunu söyledi.

Özel günlerde mutlaka Kıras-Fistan ve Şal u Şepik’in giyildiğini vurgulayan Özdemir, sözlerine şöyle devam etti:

"Bizim buralarda düğünlerde Şal u Şepik ve Kıra- Fistan mutlaka giyilir. Önemli günlerde illaki yöresel elbiseler olacak. Doğu ve Güneydoğudaki hemen hemen tüm şehirlerde bu yöresel elbiseler giyilir. Özellikle de ilkbahar ve yaz aylarında, düğün sezonunda çok tercih edilir."

 İş yerinde her çeşit yöresel elbise olduğunu söyleyen Özdemir, şöyle konuştu: "Dükkanlarda her çeşit yöresel giyim var.  Taşlı, taşsız dikilmemiş kumaşlar bulunur.  Müşteri, bizde alır, kendisi istediği modeli diktirir. Fiyat elbiseye ve kaliteye ve işlenmiş modele göre değişir. Genelde Dubai’den getiriyoruz. Bu kıyafetler  her düğünde değişik modeller giyilir. Bir elbise iki düğün de giyilmez. Zamanına göre modellerimiz değişir."