Fosil yakıt şirketlerinin hisse değeri yeni tip koronavirüs (Kovid-19) nedeniyle yaşanan ekonomik kriz ve petrol fiyatlarındaki düşüşle dibe vururken, salgın döneminin parlayan yıldızı temiz enerji oldu.

Enerji Ekonomisi ve Finansal Analiz Enstitüsü (IEEFA) verilerinden derlenen bilgilere göre, enerji sektörü geçen yılı Standard&Poor's (S&P) 500 Endeksi'nde son sırada tamamladı.

Söz konusu endeks 2020'de yüzde 18 yükselirken, enerji sektöründeki şirketlerin değeri ortalama yüzde 30 geriledi.

Petrol fiyatlarının varil başına 23 dolara kadar indiği bu dönemde, en fazla değer kaybeden şirketlerin başında petrol şirketleri geldi. Dünyanın halka arz edilmiş en büyük şirketi olan ExxonMobil'in hisse senedi değerlerinde yaşanan yüzde 40 düşüşün ardından şirket, 31 Aralık'ta Dow Jones Endüstri Ortalaması Endeksi'nden çıkarıldı.

Geçen yıl bp'nin hisse değeri yüzde 45,9, Shell'in yüzde 44,1, Chevron'un yüzde 30 ve Total'in yüzde 28,3 geriledi.

Salgın, petrol endüstrisindeki finansal gerilemenin şiddetini artırdı. Kuzey Amerika ve Avrupa'daki petrol ve doğal gaz şirketlerinin nominal değerinde geçen yılın ilk 3 çeyreğinde 145 milyar dolarlık düşüş yaşandı.

Amerika'da iflas başvuruları 100 milyar doları aştı

Norveç merkezli bağımsız araştırma kuruluşu Rystad Energy tarafından yapılan analize göre, Kuzey Amerika'daki petrol ve doğal gaz şirketlerinin 2020'de bankalara yaptığı iflas başvuruları 100 milyar doları aşarak tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı. Salgın nedeniyle petrol fiyatlarının mevcut seviyelerde devam etmesi durumunda, iflasların artacağı öngörüldü.

Kuzey Amerika'daki kaya gazı endüstrisinin 10 yıldan fazla süredir devam eden finansal performansı salgınla birlikte daha kırılgan hale geldi. Kaya petrolü ve gazı üreticileri yaşadıkları finansal kriz nedeniyle sermaye harcamalarını geçen yıl 2019'a göre yüzde 45 kısmak zorunda kaldı. Harcamalardaki kesintiye rağmen en az 27 şirket, zarar etmekten kurtulamadı.

Biden'in zaferi yenilenebilir enerji şirketlerine güveni artırdı

Imperial College London Finans Okulu araştırmasına göre, geçen yıl temiz enerjinin borsadaki payı 2008 finansal krizinden beri en yüksek seviyesine ulaştı ve temiz enerji şirketleri sektörün yeni devleri haline geldi.

Geçen yıl ekimde dünyanın en büyük yenilenebilir enerji şirketi olan Florida merkezli NextEra'nın piyasa değeri ExxonMobil'in piyasa değerinin üzerinde gerçekleşti. Danimarka merkezli yenilenebilir enerji şirketi Oersted'ın piyasa değeri 31 Aralık 2020 itibarıyla yüzde 83 yükselerek bp'nin piyasa değerinin üzerine çıktı.

Yaklaşık 103 milyar dolar piyasa değeriyle Avrupa'nın en büyük yenilenebilir enerji şirketi olan İtalyan Enel, piyasada İtalyan merkezli petrol şirketi Eni'den daha iyi konuma geldi. 

ABD'de Joe Biden'in seçimleri kazanacağına yönelik öngörüler ve Avrupa Yeşil Mutabakatı'nın kabulü, yatırımcıların temiz enerji stoklarına güvenini artırdı. Biden'in yaklaşık 2 trilyon dolarlık ekonomik kalkınma planı ve Avrupa Birliğinin 750 milyar avro değerindeki kurtarma fonunun yüzde 30'unu yeşil enerjiye ayırması, yenilenebilir enerji şirketlerinin piyasa değerini yükselten en önemli gelişmeler arasında yer aldı.

10 milyon elektrikli araç

Dünyadaki elektrikli araç sayısının 2020 sonu itibarıyla 10 milyona ulaşacağını öngören Uluslararası Enerji Ajansı'na göre, elektrikli araç satışları salgın döneminde diğer tüm yolcu tipi araçlarından daha iyi performans gösterecek.

Elektrikli araç pazarının en önemli oyuncusu Tesla, 2020'de S&P 500'de geleneksel otomotiv şirketleri ve petrol devlerini geride bıraktı. Şirketin hisseleri 31 Aralık 2020 itibarıyla yüzde 740 yükseldi ve Tesla'nın piyasa değeri dünyadaki en büyük 9 otomobil üreticisinin toplam değerinin üzerine çıktı.

Öte yandan, 7 Ocak 2021 itibarıyla ise Tesla'nın piyasa değeri 800 milyar doları aştı ve dünyanın en değerli 5'inci şirketi haline geldi. Tesla, böylece ExxonMobil, Chevron, Shell, Total, bp ve Eni'nin toplam piyasa değerini de geride bıraktı. ​​​​​​​