MERSİN - Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Şebnem Aktaran, boyun ön bölümünde yer alan, yaklaşık 15-20 gram ağırlığındaki tiroid bezinin boyutunun küçük ancak vücuttaki rolünün önemli olduğunu; tiroid hormonlarının bebeğin anne karnında gelişiminde, doğum sonrası zihinsel-bedensel gelişim ve büyümesinde ve yaşam boyu metabolizma faaliyetlerinin düzenlenmesinde etkisinin büyük olduğuna dikkati çekti.

Doç. Dr. Aktaran, tiroid bezinde üretilen tiroid hormonlarının vücut hücreleri üzerinde etkileri olduğunu, bu nedenle tiroid hormonlarının dengesiz üretiminin diğer organ ve sistemlerin de çalışmasını olumsuz etkileyebileceğinden yaşamın her döneminde özellikle gebelik döneminde bebek ve anne sağlığı için tiroid hormonlarının normal düzeylerde tutulması gerektiğini belirtiyor.

\"Tiroid bezinin az çalışarak yeterli miktarda tiroid hormonu salgılamamasına hipotiroidi, aşırı çalışmasına da hipertroidi denir\" diyen Doç. Dr. Şebnem Aktaran, Tiroid Bezi Hastalıkları konusundaki sorularımızı yanıtlayarak, Tiroid hastalıklarının birçok belirtiyle ortaya çıkabildiği bu nedenle benzer belirtileri olan kişilerin tiroid hormonlarının ölçmeli ve gereğinde tedavisinin yapılması gerektiğini belirtti.

Tiroid hastalıkları nelerdir?
Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Şebnem Aktaran, tiroid hastalıkları ve tedavi seçenekleri hakkında da şu bilgileri verdi: ``Tiroid bezi hastalıkları; tiroid bezinin az çalışması (hipotiroidi), aşırı çalışması (hipertiroidi), tiroid bezi iltihabı (tiroiditler) ve guatr (tiroid bezinin büyümesi nodüllü veya nodülsüz) olarak ortaya çıkar. Tiroid bezi hastalıklarının genellikle iyot eksikliği, genetik ve çevresel nedenlere bağlı olabileceği düşünülmektedir. İyot eksikliği ülkemizde guatrın en önemli nedenlerindendir. Tiroid hastalıkları belirtileri olanlarda kanda tiroid hormonları değerlendirilir ve tiroid bezi ultrasonografi (USG) ile görüntülenir. Tiroid hastalıklarında tedavi; tiroid hormonlarının düzeyine, tiroid bezinin özelliklerine (büyüme, nodül özellikleri, tiroidit) göre belirlenir. Tedavide takip, ilaç, radyoaktif iyot veya operasyon seçeneklerinden uygun olanına karar verilir. İlaç tedavisi kararı verilen hastalarda tedavinin süresi, ilacın dozu, hastalığın seyrine göre düzenlenir.\" dedi.

\"Hastalık küçük bir muayene ile anlaşılabilir\"
Kısa bir boyun muayenesi ile birlikte USG de yapılarak, küçük tiroid nodülleri dahi tespit edilebildiğini belirten Doç. Dr. Şebnem Aktaran sözlerine şöyle devam eti: \"Guatrda bezin tümü yaygın büyüyebilir (diffüz) veya bezde tek veya çok sayıda nodüller (yuvarlak, oval kitleler) olabilir. Son yıllarda boyun muayenesi ile birlikte USG de yapıldığı için küçük tiroid nodülleri de tespit edilebilmektedir. Bu nedenle tiroid nodülü tanısına sıklıkla rastlanmaktadır. Tiroid nodüllerinde hastanın özgeçmişi (özellikle boyun bölgesinin radyasyona maruz kalması), aile öyküsü ve USG bulguları önemlidir. Nodüller mutlaka takip edilmelidir. Nodüllerin kötü huylu (maling/tiroid kanseri) olma olasılığı, aşırı hormon üretimi (otonomi) varlığı, iri nodüllerin nefes borusuna basısı değerlendirilmelidir. Bu nedenle tanıda tiroid hormonları, görüntüleme yöntemleri (tiroid USG ve TSH baskılı ise tiroid sintigrafisi) ve tiroid ince iğne aspirasyon biyopsisi (İİAB) yapılır. Alınan materyal sitopatolog tarafından incelenir. Operasyon veya izlem kararı verilir. Operasyon düşünülmeyen hastalar belirli aralıklarla izlenir. İzlem sırasında tiroid hormonları, tiroid USG ile kontroller yapılır, gerektiğinde tiroid İİAB yapılır. Nodüllerin takibi sırasında cerrahi önerildiğinde hasta tarafından gereği yapılmalıdır\" dedi.

Hipertiroidi ve hipotiroidi belirtileri nelerdir?
Tiroidin az çalışmasın da (hipotiroidi): \"Yorgunluk, deride kuruma, kilo alma, saçlarda kuruma, soğuğa tahammülsüzlük, reflekslerde ve hareketlerde yavaşlama, kas ve kemiklerde ağrı, uyuşma, tansiyon yüksekliği, kolesterolde yükselme, adet düzensizliği, kabızlık, şişkinlik, hafıza problemleri, depresyon belirtileri (isteksizlik, mutsuzluk)\" gibi belirtileri görülmektedir.

Tiroid aşırı çalışmasında (hipertiroidi) ise şunlar oluyor: \"çarpıntı, terleme, sinirlilik, huzursuzluk, sıcak ve nemli deri, sıcağa tahammülsüzlük, kilo kaybı (iştahın iyi olmasına karşın zayıflama), ellerde titreme, saçlarda incelme, kırılma ve dökülme, ishal, göz bulguları (canlı bakış) , adet düzensizliği gibi belirtiler görülmektedir\" dedi. (A. Hakim Kurt - İLKHA)