Bosna Hersek`in başşehri Saraybosna, kuşatma süresince neredeyse nefes alamaz hale gelmişti. İşte tam bu esnada, Aliya İzzetbegoviç`in bir emri herşeyi değiştirdi. Butmir bölgesinde bulunan Dobrinya mahallesindeki Kolar ailesinin evinin altından havaalanına yani Saraybosna`nın içine doğru yapılan bir tünel şehre hayat verdi. Sırp ablukasının olmadığı tek nokta olan NATO pisti altına gizli gizli kazılan 800 metre uzunluk ve 1,5 metre yüksekliğindeki tünel, Bosnalıların savaş boyunca en önemli geçiş noktasını oluşturmuştu.

Bosna Hersek savaşı sırasında Sırp kuşatması altında bulunan Saraybosna`nın kurtuluşunda savaş tünellerinin de büyük payı var. Bugün müze olarak varlığını sürdüren ümit tünelleri, harp sırasında Saraybosna halkına hayat veriyordu. 800 metrelik tünelde raylar ve vagonlar konuldu. Tünelin hayata girmesiyle Saraybosna`ya insanî yardımlar ulaştırılmaya ve bir anda savaşın seyri değişmeye başlamıştı. Savaş boyunca Müslüman Boşnaklar yalnızca dünyanın 4. güçlü ordusuna karşı savaşmadılar. Açlıkla ve yoksullukla da mücadele ettiler. Şehre gelen yardımların havaalanından merkeze taşınması için tüneller kazıldı. Bu ümit tünelleri olmasaydı, belki de savaşın seyri başka bir istikamete doğru gidecekti.

Müslüman Kolar ailesi, evlerini tereddüt etmeden Boşnak ordusuna bağışladı... Aile, evin altındaki tünelin fark edilmemesi için de gündelik hayatını yaşamaya devam etti. 800 metre uzunluğunda ve 160 santimetre yüksekliğindeki tünele kalkan olan ev, bugün müze olarak varlığını sürdürüyor.

Kuşatma altındaki Saraybosna`ya yiyecek ve mühimmat taşıyan bir tünel kazma fikri Boşnakların efsane lideri Aliya İzzetbegoviç`e ait. Gıda ve ilaç sıkıntısını gidermek için İzzetbegoviç`in başkanlığındaki heyetin emriyle kazılmaya başlayan tünellerin yapımı tam 4 ay 4 gün sürdü. Tahta bloklarla, tomruklarla desteklendi. Yere de ray döşendi. Çünkü bu raylardan yaklaşık 3 yıl boyunca her türlü malzeme taşınacaktı.

Savaşta Boşnakların kazanmasına yardımcı olan ümit tünelleri, ilk inşaa edildiğinde 800 metre olsa da, çökme tehlikesi nedeniyle bugün yalnızca 25 metresi gezilebiliyor.

Saraybosna`ya giderseniz ve bu "ümit" tünelini görmeyi dilerseniz, ister şehir içinden düzenlenen turlara katılarak, isterseniz de şehirdeki taksiciler ile anlaşarak gezebilirsiniz. Tünel her gün saat 15:00`e kadar ziyarete açık.

dünyabülteni