ANKARA - (AA) Arakanlı Müslümanların haklarını savunan Özgür Rohingya Koalisyonu adlı sivil toplum kuruluşunun Stratejik İlişkiler Koordinatörü Maung Zarni, Bangladeş'in askıya alındığını duyurduğu, Myanmar ile varılan Arakanlı mültecilerin geri dönüşüne yönelik anlaşmanın zorla uygulanmasının "insanlığa karşı suç" olacağı ikazında bulundu.

Zarni, Anadolu Ajansı için kaleme aldığı analiz yazısında, Arakanlıların mültecilerin etnik temizlik koşullarının hüküm sürdüğü yurtlarına herhangi bir uluslararası güvence sağlanmadan zorla geri götürülmesinin mültecileri hayatını tehlikeye atmanın yanı sıra uluslararası hukuktaki "mültecilerin iade edilemeyeceği" prensibine de aykırı olacağını vurguladı.

Zarni, Myanmar'daki Uluslarası Kızılhaç Komitesi yetkilisi Robert Mardini'nin yakın zaman önce gazetecilere yaptığı açıklamada, "Halen bölgedeki koşulların mültecilerin gönüllü, güvenli ve onurlu geri dönüşleri için elverişli olmadığı, hiç kimsenin Arakan'daki durumunun insanların güvenle dönüşü için uygun olduğunu iddia edemeyeceğini" söylediğini hatırlattı.

Birleşmiş Milletler (BM) Hakikatleri Ortaya Çıkarma Misyonu Başkanı, eski Endonezya Başsavcısı Marzuki Darusman'ın 24 Ekim'de Güvenlik Konseyine yaptığı sunumda "Myanmar'daki soykırımın halen sürdüğünü" ifade ettiğine dikkati çeken Zarni, "Sahadaki soykırım koşulları hala Rohingyaları (Arakanlı Müslümanlar) Arakan eyaletinden kaçmaya zorluyor. Arakan'ın kuzeyindeki cehennemden kaçan tekneler dolusu insan Bangladeş ve Myanmar donanmalarınca yakalanıyor." ifadesini kullandı.

Bu koşullar altında Arakanlı mültecilerin güvenliğinin Myanmar'a emanet edilemeyeceğini vurgulayan Zarni, duruma somut uluslararası müdahale gerektiğine işaret etti.

"BM koalisyonu kurulmalı"

Zarni, "Güvenli geri dönüşün sağlanabilmesi için Arakanlı mültecilerin durumu konusundaki kaygılarını dile getiren Türkiye, Malezya, Kanada, Hollanda, İsveç, ABD ve İngiltere gibi ülkelerin katıldığı bir BM koalisyonu oluşturulmalı" önerisinde bulundu.

Zarni, "Bu, Arakanlı Müslümanları yurtlarına güvenli dönüşünü sağlamak ve Myanmar'daki süregelen soykırıma son vermek için atılması gereken hayati bir adım." değerlendirmesinde bulundu.

Arakanlı Müslümanlara yönelik etnik temizlik

BM'ye göre, 25 Ağustos 2017'den sonra Arakan'dan kaçmak zorunda kalarak Bangladeş'e sığınanların sayısı 700 bini aştı. Uluslararası insan hakları kuruluşları, yayınladıkları uydu görüntüleriyle yüzlerce köyün yok edildiğini kanıtladı.

BM ve uluslararası insan hakları örgütleri, Arakanlı Müslümanlara yönelik şiddeti "etnik temizlik" ya da "soykırım" olarak adlandırıyor.

Uluslararası medya ve kuruluşların Arakan eyaletine girişini ciddi oranda kısıtlayan Myanmar hükümeti, bugüne kadar Arakanlı Müslümanların geri dönüşlerine ilişkin verdiği sözleri de yerine getirmedi.

Bangladeş'e sığınan Arakanlı Müslümanlar ve insan hakları örgütleri, gerekli güvenli ortam sağlanmadan bu kişilerin Myanmar'a dönmelerinin, yeni bir etnik temizlik kampanyasına yol açacağı endişesini taşıyor.

Arakanlı Müslümanlar topraklarına dönemiyor

Myanmar ve Bangladeş hükümetleri, Arakanlı Müslümanların topraklarına dönüşü için 23 Kasım 2017'de anlaşma imzaladı.

Anlaşmaya göre, Myanmar'a dönmek isteyenler, Bangladeş'e geçmeden önce Myanmar'da yaşadıklarına dair belge sunmak zorunda ancak 1982'de vatandaşlık hakları ellerinden alınan Arakanlı Müslümanların Myanmar'da kayıtlarının bulunmaması bu süreçte ciddi sorun yaratıyor. Anlaşmada, Bangladeş'e geçen Arakanlı Müslümanlara bu ülkede BM tarafından verilen belgelerin de Myanmar hükümetinin "onay" sürecinden geçmesi gerektiği belirtiliyor.

Ayrıca anlaşmanın imzalanmasından itibaren 2 ay içinde Arakanlı Müslümanların topraklarına dönüşünün başlaması gerekiyordu ancak Arakanlı Müslümanların eve dönüş sürecinin ertelendiği duyuruldu.

Yerinden edilenlerin durumlarını belgelendirmeleri mümkün olmadığı için anlaşma uygulamada işlevsiz kaldı.

Öte yandan, Myanmar'da uğradıkları zulümden canlarını zor kurtararak Bangladeş'teki kamplara sığınan Arakanlı Müslümanlar, kendilerine vatandaşlık başta olmak üzere belirli haklar verilmedikçe ve güvenliklerinden emin olmadıkça Myanmar'a dönmek istemiyor.

Kamplardaki hayatlarının Myanmar'da uğradıkları zulümle karşılaştırıldığında daha iyi olduğunu düşünen Arakanlı Müslümanlar, tüm zorluklara rağmen Bangladeş'in Cox's Bazar bölgesinde imkansızlıklar içinde hayata tutunmaya çalışıyor.