Dikkatimi çekiyor, ülkemizde yediden yetmişe pek çok kişide özgüven sorunu var. İster sınıfta zorluklar yaşayan minik tatlı bir çocuk olsun, ister mesleğini eline almış kocaman yetişkin insanlar olsun özgüven sıkıntılı bir durum.

Aslına bakarsanız “özgüven” kavramı o kadar geniş ki. Kimi insanlar misafir ağırlayacağında özgüvenini yitiriyor, kimi insanlar araba kullanırken, kimileri kalabalık karşısında konuşurken. Birinin cesaretle yapabildiği davranışı, diğer kişi yapamayabiliyor. Dolayısıyla kimin ne zaman nerede zorluk yaşadığını anlamaya çalışmak, yüzyıllık bilmeceleri çözmeye çalışmak gibi zihni yorabiliyor.

Alanı ve zemini ne olursa olsun, özgüvenin önünde bazı engelleyiciler var. Bugün onlardan bahsetmek istiyorum sizlere. Belki özgüven sahibi olmak isteyen okuyucularımıza denk düşer yazdıklarım.

Bakayım neymiş özgüvenin önündeki engeller diyenler için maddeler gelsin:

1. Utangaçlık: Dikkatler kendisine yoğunlaştığında ne yapacağını bilemeyen, ilgiden hoşlanmayan, cesareti kolay kırılan kişilerin yaşadığı bir duygudur utangaçlık. Kişi adeta elini kolunu nereye koyacağını bilemez. Kendisine eleştirel gözle bakıldığını düşünen kişi korkuya kapılır. Bu korku, bir anlamda kişinin kendisini koruma güdüsü olarak gelişir. Korku, yapılmaması ve söylenmemesi gereken şeyleri yaptırır ve söyletir. Özgüven sahibi olmak isteyen insan, öncelikle utangaçlık duygusuyla baş etmeyi öğrenmelidir. İçine biriken korkunun, kendi zihinsel algılarının mahsulü olduğunu hatırlatmalıdır kendisine. Böylece utangaçlıkla baş etmeniz kolaylaşır.

2. Başarısızlık kaygısı: Özgüvenin önündeki en önemli engellerden birisi de budur. Her ne yapıyorsanız yapın, işin sonunda başarılı olacağınızı düşünün. “Ya başaramazsam” duygusunu aklınıza getirmeyin. Üstelik yaptığımız her işi illaki başaracağız diye bir kural da yok zaten! Biz çabalar elimizden geleni yaparız, başarı gelirse gelir, gelmezse keyfi bilir. Önemli olan çalışma sırasında edindiğimiz tecrübeleri biriktirebilmektir. Esas başarı, pek çok başarısızlıktan sonra bile en güzel dersi çıkarıp yoluna devam edebilmektir.

3. Alay edilme kaygısı: Dikkatimi çok çeken bir başlık da bu! Özgüven sorunu yaşayan kişilerin çoğu, kendileriyle alay edileceğini zannediyorlar. Oysa kendisine çok güvenin insanlarla da alay edilir. Buradaki temel mesele, birilerinin sizinle alay edip etmemesi değil, yapılan alayları sizin ciddiye alıp almamanızdır. Kendimden örnek vereyim; Allah’ın emrettiği tesettürü büyük bir özgüvenle taşıyorum. Bununla bile alay eden insanlar çıkıyor biliyorsunuz hepiniz. Alay edilecek diye emri mi yerine getirmeyeyim yoksa alay ettikleri için oturup ağlayayım mı? Kendi bildiğim doğruyu uyguluyorum, yol benim yolum deyip ilerlemeye devam ediyorum. Tarih boyunca alay hep olmuştur, olacaktır da! Peygamberlerle bile alay edildiğini biliyoruz hepimiz! Önemli olan sizin yaptığınız şeyi doğru yaptığınızdan emin olmanız! Ve alay edilmesinden korktuğunuz durumlara espri ile yaklaşabilmeniz.

4. İncitilme kaygısı: insanların çoğu incitilmeye karşı çok duyarlı maalesef. İncitilmekten çok endişeleniyorlar. Bu duruma kendisini kaptıran insanlar özgüven geliştiremez biliyor musunuz? Çünkü kendine güven duygusu, aşırı kırılgan kişiliklerde gelişemez. Sürekli kendisinin diğer insanlar tarafından itilip kakıldığını, aşağılandığını düşünen kişi, kendisine güvenebilir mi? Başkalarının gözünde değerli olmadığını hisseden kırılgan kişilik elbette özgüven sahibi olamaz. Bunun için şartlar ne olursa olsun, aşırı duygusal kırılgan özelliklerinizle baş etmeye çalışın.

5. Reddedilme kaygısı: Bu kaygı hayatın pek çok alanında karşımıza çıkar. Pek çok kişi, başka insanlar tarafından reddedilme kaygısı yaşadığı için yalnız kalmayı tercih eder. Kimse tarafından kabul edilmeyeceğini, sevilmeyeceğini, istenmeyeceğini düşünüp durur. Hayatını hem kendisinin hem de çevresindekilerin burnundan getirdiği gibi özgüvenini iyice baltalamış olur. Pek çok sosyal sorunun arkasında bu kaygı yatar. Örneğin; ergenlik dönemindeki genç, arkadaşları kendisini reddetmesin diye sigaraya başlar. Eşi tarafından reddedileceği kaygısı yaşayan kadın, eşine karşı samimi davranamaz, yüzeysel ve sahte davranışlar sergiler. Böylece evliliği duygu duvarıyla ilerler. Hatta ilerleyemez bile.

6. İstenmeyen sonuçlarla karşılaşma kaygısı: Özgüven demek, istenmeyen durumlarla karşılaşıldığında, olanı anlamaya çalışıp, gelecek için dersler çıkararak yola devam etmek demektir. Özgüven sorunu yaşayan insanlar, yeni ve beklenmeyen durumlar karşısında nasıl davranacaklarını bilemedikleri için, istenmeyen durumlarla karşılaşmaktan korkarlar. Gereksiz korkuları kendi kendilerinin iç enerjisini bitirir. Yeni adımlar atma, yeni bir işe girişme, yeni insanlarla tanışma, yeni fikirlere açık olma gibi durumların tamamı onlara çok uzaktır.

Danışmanlık hizmeti verirken karşılaştığım özgüven sorunu yaşayan kişilerde gözlemlediğim ortak kaygılar bunlar sevgili okurlar. Bir sabah uyandığınızda hop diye özgüven sahibi olamazsınız elbet! Ancak özgüven sahibi olmanıza engel olan kaygıları adım adım yenmeye çalışarak özgüven sahibi olabilirsiniz.

Yapabiliyorsanız tek başınıza… yapamazsanız ben yardım ederim merak etmeyin…

Sevgiler…

Mehtap Kayaoğlu (Psikolojik Danışman & Psikoterapist)