Ödemede yaşanan sorunlar nedeniyle geçtiğimiz günlerde petrol ihracatı merkezi yönetim tarafından durdurulan Kuzey Irak yönetiminin en üst ismi ABD`den referandum talebinde ciddi olduğu sinyalini yine gönderirken, "Irak, tek adam yönetimine dönüşüyor, bunun karşısında olacağız` mesajını da verdi.

Petrol anlaşmazlığı, Kürt yönetimi ve Bağdat hükümeti arasındaki gerginliğin son halkası oldu. Irak’ın Sünni Devlet Başkan Yardımcısı Tarık el Haşimi geçen Aralık ayında terör suçlamasıyla merkezi hükümet tarafından tutuklanacağını öğrenince Kürt bölgesine sığınmıştı. Bağdat hükümetinin talebine rağmen Kürtler Haşimi’yi iade etmedi.

Kürt yönetimiyle Bağdat hükümeti arasındaki petrol anlaşması geçen yıl imzalanmıştı. Anlaşmaya göre Kürtler petrollerini merkezi hükümete gönderecek, merkezi hükümet de petrol satışından edindiği kazancın yarısını Kürtler’e gönderecekti.

Kürt yönetimi ayrıca geçen Kasım ayında Exxon Mobil şirketiyle tek yanlı imzaladığı petrol arama anlaşması yüzünden de Bağdat hükümetiyle ters düşmüştü.

REFERANDUM UYARISI

Bu gelişmelerin hemen arkasından Washington`u ziyaret eden Mesut Barzani Maliki`yi "diktatörlük" ile suçladı, "Eğer bu sorun çözülmezse, kendi kararımızı veririz" diyerek referandum çağrısı yaptı. "Kürt halkı yine bir diktatörlük altında yaşamayacak" diyen Barzani şöyle devam etti:

“Irak ciddi bir krizle yüz yüze. Tek adam yönetimine dönüşüyor. Aynı zamanda Başkomutan, Savunma Bakanı, İçişleri Bakanı ve istihbarat servisin başı olan bir Başbakan var. Ve son olarak Başbakan’ın gücü altına giren Merkez Bankası’nın başındaki kişiyle de irtibata geçti. Irak’ta güç paylaşımını ele almak için çok partili, çoketnikli süreç çağrısı yaptık. Bağdat’taki mevcut statüko bizim için bir seçenek değil. Yoksa, halka dönmek ve halkın karar vermesini sağlamak zorunda kalacağız.”

Ayrıca Celal Talabani yıllar sonra partisi KYB`nin Süleymaniye`deki genel merkezini Erbil`e taşımaya hazırlanıyor. Bu gelişme iki açıdan önemli olarak değerlendiriliyor: Süleymaniye`nin artık Kürt muhalefet Goran`ın kalesi ve Önemli Kürt partilerinin bölgeyi farklı şehirlerden yönetmek yerine, Erbil`de toplanmayı seçmek istemesi.

TÜRKİYE ETKİSİ

Irak içindeki birçok bölgenin birbiriyle karşı karşıya gelme ihtimali artarken, ABD ve Türkiye’nin oynayacağı rol de önem kazanıyor.

ABD diplomasisinin, bölgeler arası “ortak ekonomik çıkarlar”ın yanı sıra, Irak Kürdistanı üzerindeki Türkiye etkisini de önemsediği anlaşılıyor. Irak’ın kuzeyi ile ekonomik ve politik bağlar kurarak onun üzerinde orta düzeyde ve ılımlı bir etki yarattığı söylenen Türkiye’nin, bölgedeki muhtemel bir iç savaş durumlarında işe yarayacağı iddia ediliyor.

Bu senaryolardan dikkat çekici olanını ise, Wall Street Journal’a konuşan bir analist olan Joost Hiltermann zikrediyor: Bağdat ile olan ilişkilerini kopartarak Türkiye’ye yakınlaşan ve “Kürtlerin yönettiği ancak Türkiye’nin vasal devleti olan” bir devletin ortaya çıkma ihtimali.