Nil Nehri`nde su savaşı

EKONOMİ SERVİSİ

Dünyanın en uzun nehrinin etrafında jeopolitik bir hareketlilik yaşanıyor. BBC`nin bildirdiğine göre; Mısır ve Etiyopya arasında büyük bir anlaşmazlık var. Etiyopya tarafından Nil Nehri'ni oluşturan iki koldan biri olan Mavi Nil üzerine baraj yapılması uzun zamandır tartışılıyordu. Afrika'nın en büyük hidroelektrik santrali ve dünyanın en büyük üçüncü barajı olacak Büyük Etiyopya Rönesansı Barajı Mısır'ı endişelendiriyor. Çünkü Nil'in sularının yüzde 85'i Etiyopya dağlarından kaynaklanıyor ve bu barajla Etiyopya, Nil'in akışını kontrol etme gücüne sahip olacak. Etiyopya'da organize sanayi bölgeleri yapılıyor ve ülkenin enerjiye ihtiyacı artıyor. Etiyopya Su, Sulama ve Elektrik Bakanı Seleşi Bekele "Bu Etiyopya'nın en büyük projelerinden biri" diyor ve ekliyor: "Amacımız su akışını kontrol etmek değil enerji sayesinde gelişmek için fırsat oluşturmak. Bunun akışın alt tarafındaki ülkelere de çok faydası olacak."

SUDAN BU DURUMDAN MEMNUN

Akışın altındaki ilk ülke olan Sudan bundan memnun. Büyük Etiyopya Rönesansı Barajı, Sudan sınırına yalnızca birkaç kilometre uzaklıkta ve barajda üretilecek yenilenebilir ucuz elektriği iletmek için elektrik direkleri şimdiden hazırlanmış durumda. Baraj sayesinde su akışı yıl boyu düzenli bir şekilde gerçekleşecek. Barajlar nehirlerin akışını da düzenliyor. Şu anda Sudan'da nehrin yüksekliği yıl içinde 8 metre değişiyor ve bu da sulama projelerini zorlaştırıyor. Baraj tamamlanınca fark 2 metreye inmiş olacak. Çiftlikler ve sulama projeleri işleten Dal Group'un sahibi Osama Davut Abdüllatif, "Bu Sudan için müthiş bir şey" diyor ve ekliyor: "Bu uzun zamandır olan en iyi şey. Hem enerjiye hem de düzenli su akışına sahip olacağız ve bu büyük bir nimet." BM tarafından 2025'ten itibaren su kıtlığı yaşayacağı açıklanan Mısır'ın neden endişelendiğini de anlıyor: "Mısır için Nil hayati bir öneme sahip. Paranoyaklar demek istemiyorum ama bu suyla ilgili yapacağını her şeyle çok ilgililer."

MISIR ENDİŞELİ VE TEPKİLİ

Mısır, suyuna yönelik tehditleri egemenliğine yönelik birer tehdit olarak görüyor. Almanya'da çalışan Mısırlı akademisyen Ravya Tevfik "Bu işleri tamamen değiştirecek bir hamle, bölgede yeni bir düzen kuruluyor" diyor ve ekliyor: "Etiyopya ilk defa hem akışın üst tarafındaki bir ülke olarak fiziksel gücünü hem de kendi kaynaklarıyla bir baraj yapma gücünü bir araya getiriyor." Mısır Su Kaynakları ve Sulama Bakanı Muhammed Abdül Ati ise "Biz 100 milyonluk bir ulustan sorumluyuz. Mısır'a ulaşan suyun yüzde 2 azalması demek 81 bin hektarlık tarla kaybetmemiz demek. Mısır'da ortalama bir aile beş kişidir ve bir hektar bir aileyi besler. Bu durumda 1 milyon kişi işsiz kalacak demektir. Bu yüzden bu uluslararası bir güvenlik sorunu" ifadelerini kullandı.

SORUN BARAJI DOLDURMA SÜRESİ

Hidroelektrik elektrik santralları su tüketmiyor ancak Etiyopya'nın barajı doldurma hızı suyun aşağı yöndeki akışını etkileyecek. Etiyopya barajı tamamladıktan sonra bir an önce su üretmeye başlamak isteyecek fakat Atatürk Baraj Gölü'nün iki katı büyüklüğe sahip bu gölü doldurmak zaman alacak. Eğer üç yılda doldurmak isterlerse nehir bundan etkilenecek fakat 6-7 yıla yayılırsa etkilenmeyecek. Mısır'la Etiyopya arasındaki müzakereler ise iyi gitmiyor. Sudan ve Mısır arasında da Sudan'ın ne kadar su kullanacağı ve bu oranın baraj bitince ne kadar artacağı konusunda bir anlaşmazlık yaşanıyor. Halbuki Mısır bir zamanlar (1960'larda) Etiyopya'nın bugün yaptığı gibi Asvan Barajı'nı inşa etmiş ve ülke olarak bu ulusal başarısıyla gururlanmıştı, tıpkı Etiyopya'nın bugün kendi barajıyla gurur duyduğu gibi. Sonuç olarak; dünyanın ilk su savaşının Nil üzerinde çıkabilir de engellenebilir de ve bulunacak çözüm, gelecekte su konusunda anlaşamayan ülkelere örnek olabilir.